Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart

[p. 505]

Honderd-negentiende brief.
De Heer Hendrik Edeling aan den Eerwaardigen Heer Everard Redelyk.

Eerwaardige heer, zeer geachte oom!

De betrekking, waar in ik met u, myn geeerde Oom, sta, het groot vermogen, dat uwe bedaarde welsprekentheid op het hart myns geliefden Vaders heeft, en 't welk gy altoos ter uitbreiding der huisselyke rust hebt aangewent, doet my deeze keer weder mynen toevlugt tot u nemen; ik kan niet zo zeer zeggen om raad, als wel om hulp, ter uitvoering myns wel overdagten besluits.

Ik hoop, dat gy my genoeg kent, om gerust te zyn, dat myne liefde voor de beminnelykste Juffer, die ik immer kende, niet rust op enkelde schoonheid, maar dat myn reden myne liefde goedkeurt. Steeds was ik hoogst afkerig van alles, waarïn losbandige jonge lieden zich toegeven, ja wel eens hunnen roem stellen. Ik zeg dit niet, om my airs te geven op myn eigen deugd; die niet meer dan zynen pligt doet, is zeker geen biutengemenen lof waardig: ik zeg dit alleenig, om Uw Eerwaarde in bedenking te

[p. 506]

geven, of ik dan nu zoude afgaan van die beginzels, die uwe lessen, die myner zalige Moeders vermaningen, my hebben ingeboezemt, en by de opvolging van welke ik my zo wél bevonden heb? of ik nu dwaas genoeg zyn zoude, om myn geheel leven ongelukkig te maken, door my te verbinden met eene schone bevallige vrouw, die noch een deugdzaam hart, noch een gezont oordeel bezat?

Ik ben, om ter zaak te komen, verlieft op de jonge Juffrouw Sara Burgerhart, eenige nagelatene Dochter van den Heer Jan Burgerhart en Mejuffrouw Hofland; die haar, (hoor ik,) een goeden stuiver gelds hebben nagelaten; by uitnementheid wel opgevoet, en gestelt onder de voogdyschap van den Heer Abraham Blankaart, nevens eene Tante, van wie zy, met goedkeuring haars Voogds, vertrokken is; en gelogeert by Mevrouwe de Weduwe Spilgoed. Het karakter deezer Dame is van de grootste volkomenheid, zo wel met betrekking tot het verstand, als den Godsdienst. Myne Beminde is de gunstelinge, - de tederbeminde Dochter deezer waardige vrouw: de jonge Dame bemint hare Moederlyke Vriendin met de eerbiedigste, de dankbaarste liefde.

Om u hier van eenige blyken te geven, zal ik u, en myne Tante, vier Brieven toebetrouwen, een van my aan mynen Broeder geschre-

[p. 507]

ven, twéé door Mevrouw de Weduwe Spilgoed, en een van myne Beminde. Als gy, na de lecture daar van, zult oordelen, dat ik eene dwaze keuze gedaan heb, zal ik zelf myne liefde afkeuren, en tragten te vergeten, dat er zo een Meisje in de waereld is. Ik zal voor u óók niet verbergen, dat myne Burgerhart zeer sterk gehecht is aan het bywonen van publyque uitspanningen; dat zy de waereld ziet, en gebruik maakt van de gelegenheden, die deezen smaak voldoen. Hare grote levendigheid, drie jaren lang verstikt gehouden door eene kwezelagtige Tante, is hier van de éénige oorzaak. Zy is noch Coquette, noch du Ton, noch eene Mode-zottin; zy is een Meisje, dat de waereld zien wil, en echter altoos met fatsoenlyke lieden de publyque plaatzen bezoekt. Zy is ernstig van aart, tot peinzens toe; zy is geheel aandagt voor alles, wat men over gezonde zedekunde, en godsdienstige waarheden Spreekt; zy leest veel, en altoos de fraaiste Boeken. Alles, wat zy voor Beuzelingen houdt, behandelt zy ook niet anders. Dwaalt zy hier omtrent, (dat nog te betwisten is,) dan zal zeker de zagte pligts-herïnnering alles afdoen. En zy, die zo volmaakt geschikt is, om het Huislyk geluk te genieten als te schenken, zal weldra minder trek hebben tot die vermaken, die meer haar vernuft, dan haar hart voldoen.

[p. 508]

Dit beminlyk, dit braaf Meisje mag ik niet hebben, om dat zy in de sentimenten der Geformeerde Kerk is opgevoet! 't Is waar, zy is dier Kerke toegedaan, doch is geen slaafsche naarvolgster van feilbare menschen. Myn Vader wil volstrekt, dat ik niet buiten zyne Kerk trouw. Stondt de goede man niet in het begrip, dat geen Vader moet reden geven aan zyne kinderen; dat zyn gezag alles afdoet; ik zou hopen, hem vroeg of laat te zullen overtuigen. Dit is zo niet! Zie daar, my ongelukkig! Want, zo my myn zielewensch geweigert wordt, dan, vaarwel alles, wat my aan dit leven bindt!

Myn waarde Oom, zyn dan de verschillen der publyque Kerk met de onze van zulken aanbelang, dat men zulke Huwlyken moet af keuren, ja kragtdadig beletten? Ik zou uw onderwys schande aandoen, of liever my zelf, indien ik zo onkundig op dit point ware als vele jonge lieden zyn: Ik zie deeze verschillen wat anders in; en geloof, in allen ernst, dat er geen reden voor zo eene afkeuring zyn kan. Het Huwlyk is by my de allergewigtigste verbintenis; men moet hierom met bedagtzaamheid overwegen, of er ook zaken zyn, die de harmonie der Gehuwden zouden kunnen benadelen; maar ik zie niet, dat het Huwlyk tusschen Protestantsche Christenen ééne vredebrekende

[p. 509]

zwarigheid kan opgeven, indien beide den Godsdienst van Jezus Christus, door eenen deugdzamen wandel, belyden en beleven; indien beide vry zyn van die kinderagtige verkleeftheid aan iets, dat men ons gezegt heeft waarheid te zyn; eenig en alleen, om dat men het gezegt heeft.

Ik bid u des, myn waarde Oom, poog mynen Vader te bewegen! Laat hy my niet zó ongelukkig maken, als ik zonder myne Burgerhart zyn zal, immers zo lang ik dit kwynent leven behoude. Zo veel onrust knakt myn gestel; ik ben zeer onpasselyk. Myn Compliment aan myne lieve Tante, en de kleine familie. Ik ben met eerbied,

Uw ootmoedige Dienaar,

en lief hebbende Neef,

Hendrik Edeling.

P.S. Ik leg hier ook by myn Brief aan den Heer Blankaart, en zyn antwoord.