Geschrift eener bejaarde vrouw

[p. 125]

Ik leer bescheiden zwijgen.

Ik. Lieve moeder! wat ben ik blij: gij hoort zo gaarn wat goeds? ik zal u iets goeds zeggen! Daar hebben vader en ik jansje met haare moeder ontmoet, en wel zes gragten gewandeld, en terwijl wij met ons tweetjes een beetje voor uit gingen, zei jansje, dat zij eene mooije brieventas voor haar' vader borduurde, en hem op zijn verjaardag daar meede wilde verrasschen. Wat is dat jansje een lief meisje!

Moeder. Heeft jansje u de vrijheid gegeeven mij dit te vertellen?

Ik. Wel neen, moeder; maar ik weet, dat gij zo graag van jansje wat goeds hoordt, daarom zeg ik het u.

Moeder. Maar haar vader zal zeker ook van zijn kind wel wat goeds willen hooren: als ik nu, want ik ga Mevrouw een bezoek geeven, hem dit vertelde?

Ik. (met iever, en zeer verlegen.) Lieve maatje, doe dit tog niet! dan was het mooij 'er af; zij wil het voor haar vader niet weeten; ô zij denkt, dat haar vader zo zal opzien, en dat zal haar zo aanstaan.

Moeder. (bedaard.) Gij ziet dan, dat men niet

[p. 126]

alles, ook als het goed is, mag vertellen. Jansje zeide het u in vertrouwen; maar als braave menschen ons iets in vertrouwen zeggen, moet men dat verzwijgen. Gij zelf zegt immers: als de Heer L. dit wist, was het mooi 'er af; en jansje zou een groot vermaak missen. Bedenk ook, dat uw vriendinnetje, zo gij dus onbedagt zijt, u nooit iets meer zal vertrouwen, van 't geen zij voor zig houden wil. Stel u eens in haare plaats, dat gij uw geheim, 't zij uit praatagtigheid, het zij uit goed vertrouwen, zo als jansje, niet wist te bewaaren, en dus uw oogmerk miste; niemand dan gij zelf zoudt 'er door lijden: dit is uw zaak: maar ontneemt gij een ander dat genoegen, dan zijt gij onrechtvaardig; even schuldig, als of gij uit een u aanbetrouwde beurs een stuk gelds naamt, en dat aan een ander gaaft: maar jansje zoude liever een gulden missen, dan het vermaak, 't welk zij uit deeze verrassing verwagt.

Ik. (zeer treurig.) Ach, moeder! gaf ik jansje zo veel rede, om zig over mij te beklaagen! dat kan ik nooit vergeeten.

Moeder. Ja; jansje heeft rede, om misnoegd te zijn; dit ziet gij... Gij zijt bedroefd? Wel, kom aan, laaten wij eens zien, of 'er tog niet iets is, dat u wat zoude kunnen troosten.

Ik. Ach, ik zie niets!

Moeder. Niet zo haastig! wat was uw oogmerk?

[p. 127]

Ik. Jansje te prijzen over haare bekwaamheden, over haare liefde voor haaren vader; en om u iets goeds te zeggen.

Moeder. Dit goede oogmerk moet u troosten; 't is waar, daar heeft jansje niet veel aan: maar zij heeft u lief; zij zal des blijde zijn, dat zij deeze verschooning voor u kan vinden: hoor mijn kind, men vergeeft wel eens iets met vermaak, zo goedhartige losheid daar oorzaak van is, ook als wij 'er door lijden. Maar een fout, uit een kwaad oogmerk begaan, verdient geen vergeeving. Ik ken mijn goed kind; maar, en zo zijn de meeste kinderen, zij zijn onkundig van de gevolgen hunner bedrijven.

Ik. Ja, maatje, dat geloof ik ook vast!

Moeder. En waaröm?

Ik. Om dat zij nog geen ondervinding hebben.

Moeder. En niet denken, als zij daar aanleiding toe krijgen. Gij zijt een kind: gij zijt als de meeste kinderen; maar de Weldoener geeft hun ouders, wier pligt het is, hen te leeren, te vermaanen, te geleiden; daaröm moeten de kinderen onbepaald gehoorzaam zijn aan hunne ouders, en aan die goede menschen, die belang in hun neemen. Dus doende leeren zij voorzigtig zijn; zij vraagen zig zelf: wat zal volgen, op het geen ik zeg? op het geen ik zwijg? of doe, of laat?

Ik. Och maatje! daar denk ik aan mijn gebrooken kastje!.. Ja, 't is best, dat wij altoos de

[p. 128]

Maatjes gelooven, want die weeten wat 'er op volgt. Maar, moeder, gij zult het niet zeggen aan jansjes vader... Wel?

Moeder. Zo ik dit deed, dan deed ik erger dan gij.

Ik. Heden, hoe zo, moeder?

Moeder. Om dat ik de gevolgen voorüit zie; ook, om dat gij mij vertrouwdet, en ik geen geheim mag uitbrengen.

Ik. Mag men dan, van 't geen men hoort, niets vertellen?

Moeder. Gij doet zeer wel, mijn kind, dat gij mij dit vraagt: luister eens aandagtig: voor men iets verhaalt, moet men op drie dingen letten: of het geen men wilde verhaalen, iemand kan benaadeelen; of ook eenig onschuldig vermaak beneemen; of ons verhaal iemand zoude verveelen, om dat die zig met iets van belang bezig houdt.

Ik. Hoe dan, moeder?

Moeder. Stel eens, dat gij bij uw vader op het kantoor gingt snappen van uwe poppen, of spelletjes, enz., dan zoudt gij immers uw vader verveelen, hoe gaarn hij anders naar uwe vertellingen luistert? Eindelijk, moet gij ook nadenken, of gij iets nuttigs of aangenaams te zeggen hebt. Zo gij dit naarkomt, zult gij u zelf bewaaren voor tweederlije gebreken, die niet gunstig over kinderen doen oordeelen: voor snapagtigheid en onbescheidenheid.

[p. 129]

Ik. Ik begrijp het klaar, en hoop, dat ik 'er op zal letten.

Moeder Dat hoop ik ook: maar ik zal 'er u van tijd tot tijd aan herïnneren. Hoe voorzigtiger gij wordt, des te minder fouten zult gij begaan, des te gelukkiger worden, en mij overtuigen, dat gij mij dankbaar zijt.

Ik. Moeder, wat is een geheim?

Moeder. Iets, dat ons een ander vertrouwt: u daar meer van te zeggen, is thans onnoodig.

Ik. Wel, maatje, ik wist niet, dat kinderen óók geheimen hadden; want ik dagt, dat een geheim eene groote zaak was.

Moeder. Kinderen hebben óók hunne geheimen, denk maar aan de Brieventas. Dit was immers jansjes geheim? Maar braave kinderen hebben, even weinig als braave menschen, nooit slegte geheimen.

Ik. Nu moeder, ik beloof u, dat zelf coosje niets van de mooije Brieventas, door mij, weeten zal.

Moeder. Zeidet gij haar dit, dan zoude ik het verdriet hebben, van zeer misnoegd op u te moeten zijn; want: ‘nu weet gij, wat gij verpligt zijt te doen.’