Wiekslag om de kim. Deel 2. Commentaar en apparaat

[BM29] Geven, geven! alle vrachten

Overlevering

C^1: Carnet H-90, p. 24r.

C^2: Carnet H-96, p. 5r, 6v, 71, 7v, 8r.

T^1: Dietsche warande & Belfort 28.i (februari 1928), p. 175. /34/

M^1: Manuscript H-101,57.

P: Drukproef D H-103,[3v].

M^2: Manuscript H-104,20.

T^2: De gids 92.iii (september 1928), p. 317. /36/

D: Het berg-meer, p. 67.

Datering

November of december 1927; januari-februari 1928.

[p. 673]

Ontwikkelingsgang

In november of december 1927 schreef Van de Woestijne met anilinepotlood een schets voor het gedicht in het tweede carnet van dat jaar:

	C^1:A
1			Geven, geven! Mijne handen

2

steeds gevuld met nieuwe gift

3

[

ø

]

niet branden

4			[	ø	]	drift
			[open ruimte]^+

5

Geven [

ø

]

huizen

6		a	[	ø	]	vaart
		b	[		]	haard

7

b

En de heemlen zijn de sluizen

8		b	voor mijn vrachteloozen vaart
			[strofewit]^+

9		a	Ik ben		[	ø	]	verleden
		b	[	]	geleêgd, ik ben			[	]

10		a	[	ø	]	maar ik	voed
		b	ik word de blijde dood want				[	]

11		a	en	[	ø	]	verleden
		b	[]	al wat komt is míjn			[	]

12		a	en	[ ø ] van	mijn vergeten bloed^+
		b	[]	lacht uit	[	]

In het aansluitende carnet van 1928 (p. 5r) werkte Van de Woestijne verder aan het gedicht. In eerste instantie zette hij een nieuwe strofe op die niet gehandhaafd zou blijven:

	C^2:B
(1)			Geven, geven, dralig geven

(2)		a	van wie		geene gave [x]
		a	[	]	[geen] gebaar en waagt

(3)

naar wie [

ø

]

(4)

geene liefde vraagt

Iets verder in het carnet (p. 7r) hernam Van de Woestijne daarna het middengedeelte van het eerste stadium (C:C). Als losse aantekening noteerde hij op gelijke hoogte op de linkerpagina: ‘bevracht’, een notie die in de strofe terugkomt.

+ [5-8→C; 5-8→D; 5-8→E, 1-4; 5-8→5-8]

+ [9-11→E, 5-7; 9-11→9-11]

+ [→E, 9; →13]

[p. 674]

	C^2:C^+
(1)		o Geven [	ø	] wij zijn de huizen

(2)

vol-beladen [

ø

] haard

(3)

maar daarbuiten gichlen van de sluizen

(4)

voor den ónbevrachten vaart

Op de volgende rectopagina (p. 8r) werd de strofe uit stadium C opnieuw hernomen:

	C^2:D^+
(1)		a	o Geven, geven! Laat de huizen!
		b	[	] ◦

(2)

en wees gerust om elken haard,

(3)

want de heemlen zijn de sluizen

(4)

van uw onbevrachten^* haard

Daarna schreef Van de Woestijne links de drie volledige strofen van het gedicht, maar in een volgorde die afwijkt van de latere (C²:E). Van de Woestijne heeft niet aangegeven dat de volgorde van de strofen zoals die hieronder is weergegeven, veranderd moest worden. De middelste strofe, die later de slotstrofe zou worden, bestond aanvankelijk als de overige uit vier regels; de vijfde werd later ingevoegd. Met uitzondering van een toevoeging met zwarte inkt in r. 13 (fase d) in stadium E, werd in alle stadia uitsluitend anilinepotlood gebruikt.

	C^2:E^+
1			Geven, geven! Laat de huizen,

2

sluit de ramen, dek den haard:

3

de open heemlen zijn de sluizen

4		a	voor uw		onbevrachten		vaart
		b	[	]	{[	]}	[	]
		b	[	]	{g	}	[	]
		b	[	]	{[onbevrachten]}		[	]
		b	[	]	{ongeduld'gen}		[	]
			[strofewit]^+

5

'k Ben geleegd, ik ben verleden;

6		a	'k word de blijde dood: ik voed;
		b	[] [word]e [dood: ik] heb [^* voed;]

+ [←A, 5-8; →D; →E, 1-4; →5-8]

+ [←A, 5-8; ←C; →E, 1-4; →5-8]

* [lees: vaart]

+ [1-4←A, 5-8; 1-4←C; 1-4←D; 1-4→5-8]

+ [5-7←A, 9-11; 5-9→9-13]

* [lees: gevoed;]

[p. 675]

7	a	en	al wat komt is mijn		vel
	a	[		]	[ve]rleden,
	b	<ø>	[			]

8	a	[ontbreekt]
	c	waar het werd uit mijne bede, en

9	a	lacht uit mijn		g^+
	a	[	]	vergeten bloed
		[strofewit]^+

10

Geven, geven! Alle vrachten

11	a	zijn		geborgen
	a	[	]	[ge]wonnen		in het want
	b	[	]	{[	]}	[	]
	b	[	]	{verworven}		[	]

12	a	en de leêgte legt een		zachten
	a	[	]	[zachte]

13	a	weemoed in		uw	moede hand
	c	[	]	de	[	]
		[Regel 8, fase c, werd met een lijn ingevoegd; fase d in r. 13 werd later met inkt toegevoegd]

+ [←A, 12; →13]

+ [10-13→1-4]

II

M² is kopijhandschrift voor T² geweest.

Varianten en correcties

			(C^1 en C^2 niet opgenomen)^+
5	T^1, M^1		Geven,		geven!		Láat	de huizen,
	P	a	|			|	Laat	|	|
		b	[	]	[g]é[ven!]		[		]
	M^2-D		|						|^+

10	T^1		'k	worde	dood: ik heb gevoed.
	M^1-D		||	wórde	|	|

12	T^1		waar		het werd	uit mijne bede en
	M^1-D		|	|	't gewerd	|	|^+

+ [1-4←E, 10-13; 5-8←A, 5-8; 5-8←C; 5-8←D; 5-8←E, 1-4]

+ [9-11←A, 9-11; 9-13←E, 5-9]

+ [13←A, 12]

Zetfouten

T^1	r. 8: ongeduldigen | ongeduld'gen

Noten

^1	T^1 heeft in r. 8 door ‘ongeduldigen’ in plaats van ‘ongeduld'gen’ een syllabe te veel. Omdat van de Woestijne gewoon was elisie in de woordvorm aan te

[p. 676]

	geven, is ‘ongeduldigen’ ondanks het ontbreken van de kopij voor de tijdschriftpublikatie als zetfout beschouwd.
^2	Van het gedicht verschenen vertalingen in het Hongaars en het Spaans.