Wiekslag om de kim. Deel 2. Commentaar en apparaat

[p. 566]

[BM4] De meiskens uit de taveernen

Overlevering

C: Carnet H-83, p. 23r, 25v, 26r.

M^1: Manuscript H-88,3.

P^1: Drukproef T H-89,2.

T: Nu 1 (oktober 1927), p. 44. /32/

P^2: Drukproef D H-99,21.

M^2: Manuscript H-101,15.

D: Het berg-meer, p. 21.

Datering

23 april 1927 of kort daarna; 16 mei 1927; eind mei-begin juni 1927.

Ontwikkelingsgang

I

Onder de voltooide kladversie van ‘Zou'n wij geen glaasken mogen drinken?’ [bm3], die op 23 april 1927 gedateerd was, vond Van de Woestijne nog ruimte om (met anilinepotlood) de eerste aanzet tot ‘De meiskens uit de taveernen’ te noteren (C:A). Eerst schreef hij echter een notitie, niet direct tekstueel in verband te brengen met het gedicht maar er mogelijk toch mee samenhangend, gezien r. 4 van de schets die erop volgde (paralipomenon). Van de Woestijne haalde het door voor hij aan de schets begon.

	C: paralipomenon
(1)		en de aarde is rond, en wij zijn moe
		[Doorgehaald in stadium B]

In de schets is onzeker hoe de door wit gescheiden gedeelten zich tot elkaar verhouden; de onderstreping van de eerste regel kan er bovendien op duiden dat die aanvankelijk als titel bedoeld was.

	C:A
1		De meiskens uit de taveernen^+
		[regel wit]

(2)

en dragen

[

ø

]

van vuur'ge zij^+

(3)		er slaapt een zoon in onze zij
		[regel wit]

(4)

en de aarde is rond van bij 't begin

(5)		en wij zijn 't eind van alle tochten
		[Status van de witregels onzeker]

Enkele weken later, op ‘16 Mei’, maakte Van de Woestijne een meer vastomlijnd begin voor het gedicht (p. 26r). Hij schreef met zwarte inkt tien regels (C:B).

+ [→1]

+ [→5]

[p. 567]

Weer iets later kregen de beide slotstrofen gestalte op de naastliggende pagina (C:C) en bracht Van de Woestijne een variant aan in r. 3 van B. Wanneer dit precies gebeurde, is niet te zeggen. De reeks gedichten waar ‘De meiskens uit de taveernen’ deel van uitmaakt ([bm2], [bm3], [bm4] en [bm5]) is duidelijk in onderlinge samenhang geschreven. Het laatste, ‘Naar Oost-land willen wij varen’, werd verderop in hetzelfde carnet voltooid op 18 juni, evenals C met anilinepotlood. Vermoedelijk heeft Van de Woestijne stadium C van ‘De meiskens uit de taveernen’ direct voorafgaand aan of in aansluiting op genoemd klad van [bm5] voltooid, maar een exacte datering is niet mogelijk.

De stadia B en C zijn in de gecombineerde synopsis opgenomen.

II

M¹ is kopijhandschrift voor (de proef P¹ van) T geweest.

Varianten en correcties

			(C:A niet opgenomen)^+
3	C:B	a	Zij zien			de jongens geerne;
		b	[	]	er	[		]
	M^1-D		|				|	.
			[Fase b in stadium B valt samen met stadium C]

4	C:B		zij	baren haar		kindren	dood.
	M^1-T		Zij	|	|	kinderen	|	|
	P^2-D		|		|	kindren	|	|

5	C:B	a	Zij dragen van		vuur'ge	zijde^+
		a	[	]	[vu]ri[ge]	[	]
	M^1-D		|				|

7	C:B	a	Wen
		a	[We] ontwaken aan hare zijde
	M^1-D		|	|

8	C:B		met		de	houten mond van de spijt.
	M^1-D		|	|	den	|	|

9	C:B		Want de aarde waarop wij zwalken
	C:C	a	z[?]
		a	De		zee	waarover	wij zwalken
		b	[	]	ronde	[zee] waar	[	]
	M^1-D		|					|,

10	C:B		is	[		ø		]
	C:C	a	[xx]
		a	Die		eindeloos wenkt en geeuwt;
	M^1-D		die		|		|

+ [1←A, 1]

+ [←A, 2]

[p. 568]

11	C:C	a	waar[?]
		a	en ons doet van begeeren balken
	M^1-T		|	|,
	P^2	a	|	|◦
		b	[	],
	M^2		|	|◦
	D		|	|,

12	C:C	a	of	ons verre vrouwe verweeûwt
		b	en	[	]
	M^1-D		|		|:

13	C:C	a	En		ankren we	in de taveernen
		a	Wij		[ank]e[ren]	[	]
	M^1-T		wij		|		|
	P^2		|	|	ankren	|	|
	M^2		|	|	ankeren	|	|
	D		|	|	ankren	|	|

14	C:C		waar geniepig		de	rust ons smijt,
	M^1-T		|	|	een	|	|.
	P^2		|					|
	M^2	a	|	|	[xx]
		a	[	]	een	rust ons smijt.
	D		|					|

15	C:C	a	daar		waa
		a	[	]	[wa]chten ons rood de		deeren
		a	[			]	[deer]nen,
	M^1-D		Daar		|			|.

16	C:C		daar	raken wij 't		Leven	kwijt
	M^1-T		Daar	|				|	.
	P^2-D		|		|	leven	|		|

Zetfouten

P^2, D	r. 2: Zij | zij
	r. 12: verweêwt | verweeûwt

Noten

^1	Van het gedicht verschenen vertalingen in het Engels (3x), het Frans (2x), het Hongaars (2x), het Italiaans, het Roemeens, het Spaans (2x) en het Tsjechisch.