Wiekslag om de kim. Deel 2. Commentaar en apparaat

[GZ43] Er is geen smart te groot voor ons

Overlevering

C^1: Carnet H-63, p. 5r

C^2: Carnet H-67, p. 3v, 4r.

T: Dietsche warande & Belfort 24.i (maart 1924), p. 198. /27/

M: Manuscript H-76,68.

P^1-3: Drukproeven D H-78,70.

D: God aan zee, p. 70.

Datering

11 januari 1923; 10 februari 1924.

Ontwikkelingsgang

In het carnet van 1923 (C¹, p. 5r) schreef Van de Woestijne met zwarte inkt, na de datum ‘11 Januari’, de aanleiding voor het gedicht: ‘Dood van Thijsje Permeke.’ Zie verder noot 1. Daaronder volgt een ruwe versie van het gedicht (C¹:A^I). De ductus van het vervolg wijkt af (A^II, r. 9-14). Dit gedeelte, in dezelfde inkt, werd iets later toegevoegd.

	C^1:A^I^+
1			Er is geen smart te groot voor ons:

2

wij zijn te glanzend van geluk

3

dan dat de diepste en felste wond'

4			ons niet als eene roze smukk'
			[strofewit]

5

Geen spijt

[

ø

]

kon

6		a	[	ø	]	greep		:
		a	[				]	.

7

Wij keeren 't aanzicht naar de zon:

8

ons schaduw wordt een rijke sleep.

	C^1:A^II
9			Wij zijn te gretig naar Uw brood

10			dat ons nog éen'ge honger kwell'
			[kleine witruimte]^+

11

Er is geen nacht die wakend wacht

+ [1-4→1-4]

+ [11-14→13-16]

[p. 513]

12	Er is geen dag die		opengaat
	[	]	[open]slaa[t]

13	dan[x]
	[dan] ons		[ ø ]	dat	[	ø	]	lacht
	[	]	gelaat	[ ]	hunkrend			[	]

14	de teistring toe van Uw gelaat

Ruim een jaar later nam Van de Woestijne in het carnet van 1924 (C² p. 4r) het gedicht opnieuw ter hand. Onder de datum, ‘10 Februari’, schreef hij een vrijwel voltooide versie (C³:B^I). De slotstrofe werd direct onder de laatste regel hernomen (C²:B^II).

Vermoedelijk direct daarna schreef Van de Woestijne het gedicht in netschrift over op de linkerpagina ernaast (C²:C). De stadia B en C zijn in de gecombineerde synopsis opgenomen.

Varianten en correcties

			(C^1 niet opgenomen)^+
2	C^2:B^I		wij zijn te glanzend van geluk
	C^2:C		|	|	,
	T-D		|	|	◦

3	C^2:B^I, C^2:C		dan dat de		diepste	en felste		wond'
	T, M		|	|	roodste	|			|
	P^1	a	|						|
		b	[				]	[wond]
	P^2	a	|							|
		b	[				]	[wond]'
	P^3, D		|								|

5	C^2:B^I	a	De	grilge	draad die			stond aan stond
		b	[ ]	tra[ge]	[					]
		c	Het traag geweef [d]at					[		]
	C^2:C	a	Het effen leven, 't				blank geweef
		b	[			] -	[		]
	T-D		|						|

6	C^2:B^I		tot een stramien ons leven bond,
	C^2:C-D		waarop ons vreugde of ons verdriet,

7	C^2:B^I		waarop ons vreugde of ons verdriet
	C^2:C, T		al naar		ze een trage zorge	dreef,
	M-D		|	|	een trage zorg ze	|	|

8	C^2:B^I		de	teeknen	stikten van een lied,
	C^2:C-M		|			|	-
	P^1-D		||	teek'nen	|		|

+ [1-4←A^I, 1-4]

[p. 514]

9	C^2:B^I	a	is thans	bij		beurte	schacht		en	schicht
		b	gewerd	[				]	of	[	]
	C^2:C, T		|								|
	M, P^1		|		|	beurt ons	|				|
	P^2	a	|								|
		b	[ge]leek	[							]
	P^3, D		|								|

10

C^2:B^I

a

dat

duister

braste

of

blindend

klaart;

b

[

]

[brast]

[

]

C^2:C

a

|

|

b

[d]ie

[

]

T-D

|

|

blinkend

|

|.

11

C^2:B^I

a

maar

wij

z

a

[

]

staan lichtend

in het

licht

a

[

]

L[icht]

C^2:C

|

|

T

Maar

|

|

M

a

|

|

thans in 't

licht

a

[

]

L[icht]

P^1

|

|

licht

P^2

a

|

|

b

[

]

L[icht]

P^3, D

|

|^+

13	C^2:B^I		Er is geen		nacht	die wakend		wacht;
	C^2:C	a	|								|
		b	[	]	m[acht]	[				],
	T		|								|
	M	a	|				|	lacht,
		a	[	]	n[acht]	[			]
	P^1-D		|						|

15	C^2:B^I	a	dan ons gelaat dat		hunkrend		lacht
		b	[	]	[h]oopvol		[	]
	C^2:C	a	|	|	hoop-vol		lacht
		b	[			]	w[acht]
	T		|						|
	M-D		|						|,

16	C^2:B^I		de teistring toe van		uw	gelaat
	C^2:C, T		|	|	Uw	|	|.
	M		|	|	uw	|		|
	P^1	a	|					|
		b	[	]	U[w]	[		]
	P^2-D		|					|

+ [13-16←A^II, 11-14]

[p. 515]

17	C^2:B^I		En waar de		Stilt ons		hart	door-bonst
	C^2:B^II	a	|	|	Stilte	in	't	harte	bonst:
		b	[				] [hart] ons		[	]◦
	C^2:C-D		|	|	stilte	|					|

18	C^2:B^I	a	als	teeken van		den	laatsten nood
		b	[		]	een	[	]
	C^2:B^II	a	het	|				|	,
		b	als	[				]	:
	C^2:C-D		|						|

19

C^2:B^I

de

reddings-trommel

van den

dood

C:^2:B^II

't is

of

de trommel

|

|

,

C^2:C

a

|

|

b

[

]

◦

T, M

|

|

'of

|

|

P^1

|

|

of

|

|

P^2

a

|

|

b

[

]

D[ood]

P^3, D

|

|

20	C^2:B^I		[		ø			]	noodt
	C:^2:B^II		o	horzel die	de zon		door-gonst,
	C^2:C, T		- o	|					| -
	M-D		|			|	doorgonst,		-

21	C^2:B^I		[			ø	]	hommels in de		zonne gonst.
	C^2:B^II	a	ten		t[?]
		a	[	]	reddings-tocht				ons noodt
	C^2:C, T		|							|.
	M-D		|	|	vrijheids-tocht				|		|

Zetfouten

T	r. 19: is' of | is 'of

Noten

^1	Thijsje (M.) Permeke, geboren op 21 juni 1920 als zoon van de schilder Constant Permeke met wie Van de Woestijne bevriend was, stierf op 11 januari 1923. (Vgl. Van Elmbt, De agenda's en carnets dl. 1, p. 580.)
^2	Van het gedicht verscheen een vertaling in het Frans.