Wiekslag om de kim. Deel 2. Commentaar en apparaat

[GZ33] Sluit uwe oogen op het licht

Overlevering

C^1: Agenda H-53, 21 februari 1919.

C^2: Carnet H-60, p. 37r, 39r, 56r.

T: Elsevier's geïllustreerd maandschrift 33.ii (augustus 1923), p. 100. /25/

M^1: Manuscript H-74,41.

M^2: Manuscript H-76,56.

P^1-3: Drukproeven D^1 H-78,58.

D^1: God aan zee, p. 58.

D^2: Gedichten, p. 50.

Datering

21 februari 1919; tweede helft juli 1922; 21 oktober 1922.

[p. 484]

Overlevering

De fragmentarische kladstadia van het gedicht geven over het uiteindelijke gedicht nog weinig prijs; wellicht stond Van de Woestijne aanvankelijk een ander gedicht voor ogen, maar de woordelijke overeenkomsten in de volgende fragmenten zijn te treffend om ze als voorstadia van ‘Sluit uwe oogen op het licht’ terzijde te laten. In de agenda van 1919 (C¹) komen twee regels voor die verwant zijn met de latere opening van het gedicht. Op 21 februari schreef Van de Woestijne:

	C^1:A^+
(1)		Sluit op de eenig-waarde wake,

(2)

oogen, uwe glanzen toe

In de tweede helft van juli 1922 noteerde Van de Woestijne in zijn carnet met inkt op de verder leeg gebleven bladzijde 37r een losse regel:

	C^2:B^+
(1)		Uw haar is geel en groen gelijk de maan ten nachte

Deze regel vertoont overeenkomst met de twee slotregels van het gedicht. Twee bladzijden verder en korte tijd erna begon Van de Woestijne met het ontwerpen van een gedicht waarin deze regel werd hernomen. Hoewel het karakter van het ontwerp anders is dan dat van ‘Sluit uwe oogen op het licht’, is er thematisch enige verwantschap.

	C^2:C
(1)		Gij zijt in mijne diepte als in het hart der aarde

(2)

het vuur [

ø

]

hardt

(3)

En niemand ziet [

ø

]

klaart

(4)		en ieder [	ø	]	bleek en zwart
		[strofewit]

(5)

Uw haar is geel en groen gelijk de maan ten nachte^+

Dit fragment en het vorige werden met dezelfde blauwe inkt geschreven als de voltooide versie in hetzelfde carnet (p. 56r), op 21 oktober 1922. Deze versie (C²:D) is in de gecombineerde synopsis opgenomen.

+ [→1]

+ [→C, 5; →15-16]

+ [←B; →15-16]

Varianten en correcties

		(C^1 en C^2:B en C niet opgenomen)^+
2	C^2:D	schooner	zal het branden...
	T-D^2	dieper	|	|

3	C^2:D	-	Nimmer is me uw lief gezicht
	T-D^2	◦	|	|

+ [1←A]

[p. 485]

8	C^2:D		-	Rijker langend wordt		me uw lach
	T-D^2		◦	|	|	uw lach

10	C^2:D	a	der		geloken	uren
		b	[	]	b[eloken]	[	]
	T-D^2		|	|	verleden	|	].

11	C^2:D	a	Neuren als een		voorjaarwind
		a	[	]	[voorjaar]s[wind]
	T		|	|	voorjaars-wind
	M^1	a	|	|	voor[x]
		a	[	]	[voor]jaars-wind
	M^2-D^2		|			|

12	C^2:D	a	en		geborgen	wachten...
		b	bij		[		]
	T		|				|
	M^1-D^2		|	|	geloken	|	|

13	C^2:D		-	Mondje,	dat geen		vrage	ontbindt;
	T		◦	|					|
	M^1		|			|	vraag	|	|
	M^2, P^1		Mondjen,		|				|
	P^2	a	|						|
		b	[Mondje][,]		[				]
	P^3-D^2		|						|

14	C^2:D, T		oogen zonder		vreeze	,	o kind;
	M^1-D^2		|	|	vrees	|		|^+

15	C^2:D	a	en	uwe	haren, bleek en blind
		b	[]	[uw]	[	]
	T-D^2		|			|

16	C^2:D		als de maan		ten	nachte
	T, M^1		|				|	.
	M^2-D^2		|	|	bij	|		|

+ [15-16←B; 15-16←C, 5]

Zetfouten

T	r. 9: Waar | waar

Noten

^1	Van het gedicht verschenen vertalingen in het Duits (2x), het Frans, het Friulaans en het Spaans.