Wiekslag om de kim. Deel 2. Commentaar en apparaat

[GZ12] Ik kom alleen, bij nacht, in deze zee-stad aan

Overlevering

C^1: Carnet H-60, p. 70r.

C^2: Carnet H-67, p. 9v, 10r.

M^1: Manuscript H-68.

T: Derde winterboek van de Wereldbibliotheek, p. 116. /28/

M^2: Manuscript H-74,25.

M^3: Manuscript H-76,25.

P^1-3: Drukproeven D H-78,27.

D: God aan zee, p. 27.

Datering

18 december 1922; 10 maart 1924.

Ontwikkelingsgang

I

De eerste strofe is in nog onvoltooide vorm geschreven in het carnet van 1921-1922 (C¹). Van de Woestijne schreef er de datum ‘18 Dec’ (1922) boven.

[p. 423]

	C^1:A^+
1		a	Ik kom		vannacht	in deze zeestad aan
		b	[	]	bij [nacht]	[	]

2

Van uit den zwoelen trein en 't zachte vluchten

3

Ineens [

ø

]

de luchten

4

waardoor de winden me in 't gezichte slaan

Vijftien maanden later schreef hij het gehele gedicht met betrekkelijk weinig haperingen in het carnet van 1924-1925 (C², p. 9v en 10r). Hij dateerde het in 1924 op ‘10 Maart.’ Nadat vier strofen op de rechterpagina geschreven waren (C²:B^I), hernam hij de laatste (r. 13-16) op de linkerpagina, om daar vervolgens ook de laatste strofe (r. 17-20) onder te noteren (C²:B^II). De stadia B^I en B^II zijn in de gecombineerde synopsis opgenomen.

+ [→1-4]

II

M¹ is kopijhandschrift voor T geweest.

Varianten en correcties

			(C^1 niet opgenomen)^+
1	C^2:B^I-M^2		Ik kom,		alleen, bij nacht, in deze zee-stad aan.
	M^3-D		|	| ◦	|	|

2	C^2:B^I	a	Van uit den zoelen		trein en 't		zacht-doordeinde	vluchten,
		b	[						]	◦
	M^1, T		|			|	zacht doordeinde	|		|
	M^2	a	|	|	we[?]
		a	[	]	trein en	't	zacht-doordeinde	vluchten
	P^1-D		|						|

3	C^2:B^I	a	ineens, pal, in de		wel
		a	[	]	[we]rvel-hoos der kille luchten
	M^1-D		|			|

4	C^2:B^I	a	waarvan de		winden		zweepend	me in 't gezichte slaan.
		b	[	]	^* geeslend		[		]
		b	[	]	zweepen		gierend	[	]
	M^1		|						|
	T		|			|	grievend	|	|
	M^2-D		|			|	gierend	|	|

5	C^2:B^I-M^2		De zwerken		leêg	aan	licht, waar masten, ra's en touwen
	M^3		|	|	veêg	van	|	|
	P^1		|	|	leêg	|		|
	P^2	a	|					|
		b	[	]	v[eêg]	[		]
	P^3, D		|					|

+ [1-4←A]

* [lees: geeslen]

[p. 424]

7	C^2:B^I	a	Geen leven, dan de ronde		wind die		zwaait		zijn	zeis
		b	[					]	[z]'[n]	[	]
	M^1, T		|								|
	M^2		|			|	zwiert		|		|
	M^3	a	|	|	ri
		a	[	]	wind die		zwiert		zijn zeis
	P^1-D		|							|

8	C^2:B^I	a	en, verre, de aêm der zee		b[x]e[?]
		a	[	]	[b]ij zuigen en bij stouwen.
	M^1-D		|			|

9	C^2:B^I		Ben ik de		bannling	? Ben ik die het Leven zocht?
	M^1-M^2		|	|	bann'ling	|	|
	M^3		|	|	bannling	|	|
	P^1-D		|	|	balling	|	|

10	C^2:B^I		Ben 'k		wie zich-zelf ontvlucht, bewust van nimmer vinden?
	M^1-D		|	|,	|	|

11

C^2:B^I

Was 't

de

onmacht die

mij

dreef der al te zeer beminden,

M^1

a

|

|

[ontbr.]

|

|

b

[

]

de

[

]

T, M^2

|

|

me

|

|

M^3, P^1

|

|

[ontbr.]

|

|

mij

|

|

◦

P^2

a

|

|

b

[

]

de

[

]

P^3, D

|

|

12	C^2:B^I	a	of heet	de dorst van		wie	die nooit beminnen mocht?
		b	[		]	hem	[	]
	M^1-D		|| droog	|				|

13	C^2:B^I		Ik heb de kameren gesloten op haar geuren
	C^2:B^II-D		|	|	;

14

C^2:B^I

a

[

ø

]

lang gedicht

b

Ik sloot de

ei [

]

b

[

]

[e]rinn'ring

op 't te [lang]

bemind

[gedicht]

C^2:B^II

|

|

erinnring

| | de leugen van 't

|

|

.

M1, T

ik

|

|

M^2

|

|

erinn'ring

|

|

M^3-D

|

|

erinnring

|

|

15	C^2:B^I	a	[	ø				]	licht
		b	Thans: zwarter dan de nacht			in	't nachtelijk	gezicht
		c	[		]	^* aan	[			]
	C^2:B^II		|		|	aan	|			|
	M^1-D		|							|

* [of: van]

[p. 425]

16	C^2:B^I	a	[			ø	]	scheuren
		b	waarvan geen		maan	het guur geheim komt		[	]
	C^2:B^II		|	|	scherpe maan het guur geheim komt scheuren
	M^1-D		|							|.

17	C^2:B^II		- Ik kwam; ik kom; ik ken alreê		mijne	eenzaamheid;
	M^1-M^3		|				|	.
	P^1-D		|	|	mijn	|		|

18	C^2:B^II	a	[xx]
		a	verzoeking	van de zee, reeds voel 'k u van me wijken
	M^1-D		Verzoeking	|	|	.

19	C^2:B^II	a	En 'k		sluit
		a	[	]	l[ui]k mijne oogen,		moe	van in deze ijlt te kijken,
	M^1-P^1		|						|
	P^2	a	|						|
		b	[			]	[mo]ê	[	]
	P^3, D		|						|

Zetfouten

T	r. 14: erinnering | erinnring (zie noot 1)
P^1-D	r. 14: erinnering | erinnring (zie noot 1)

Noten

^1

Alle handgeschreven bronnen geven in r. 14 in het woord ‘erinnering’ elisie aan, hetzij door de verkorte woordvorm ‘erinnring’, hetzij door het gebruik van een apostrof. Aangezien Van de Woestijne gewoon was elisie hoe dan ook aan te geven en hij tevens in het algemeen hechtte aan een vaste regellengte, is ‘erinnering’ in T en in P^1-D als zetfout aangemerkt. De lezing in het variantenapparaat en in de leestekst is gebaseerd op de direct voorafgaande bronnen, dus M^1 voor T en M^3 voor P^1-D.

^2

Het gedicht werd afgedrukt in het prospectus dat A.A.M. Stols voor God aan zee drukte; zie hiervoor de Drukgeschiedenis, § 2.1. De tekst is identiek aan de gebundelde versie; waarschijnlijk is hetzelfde zetsel gebruikt.