Wiekslag om de kim. Deel 2. Commentaar en apparaat

[MM22] Ik vraag den vrede niet: ik vraag alleen de rust

Overlevering

C: Agenda H-36, p. 5r en 5v.

M^1: Manuscript H-39,[5].

T: Elsevier's geïllustreerd maandschrift 26.1 (februari 1916), p. 130. /14/

M^2: Typoscript H-40,[27].

D^1: De modderen man, p. 44.

P: Drukproef D^2 H-98,38.

D^2: Gedichten, p. 38.

Datering

Vóor 21 juli 1915.

Ontwikkelingsgang

I

Van de Woestijne heeft achterin zijn agenda van 1915 (C) enkele fragmenten van het sonnet in klad genoteerd. Ze komen voor op de beide zijden van het laatste blad voor het achterplat (p. 5r en 5v), dus buiten de eigenlijke agenda. Hierdoor is een nadere datering binnen het jaar 1915 niet mogelijk. Wel is

[p. 349]

zeker dat het gedicht op 21 juli van dat jaar voltooid was: op die dag zond Van de Woestijne het aan Herman Robbers voor publikatie in Elsevier's geillustreerd maandschrift.

Op 5v schreef Van de Woestijne overdwars, na enkele aantekeningen, een regel die de openingsregel van het gedicht werd (C:A); daaronder enkele andere notities en onderaan een voorafspiegeling van r. 9 (C:B). Weer later noteerde hij op de rectozijde van het blaadje een schets voor het sextet (C:C). Alles werd met potlood geschreven.

	C:A^+
(1)			Ik vraag den vrede niet: ik vraag alleen de rust

	C:B
(1)			De zoete schijn der lampen en der lippen^+

	C:C^+
(1)			o teedere avond-glans der lampen en der lippen^+

(2)

Maar gij, o geest, die stoot [streep] op de klippen

(3)

[

ø

] [streep] schampt

(4)

[

ø

] [streep]

(5)

[

ø

] [streep]

(6)		a	gelijk de maan		[	ø	]	de lage dag, die dampt
		b	[	]	boven			[de]n [lage]n [dag, die dampt]
			[Stadium C werd onbepaalde tijd later doorgehaald]

+ [→1]

+ [→C, 1; →9]

+ [→9-14]

+ [←B]

II

M¹ is kopijhandschrift voor T geweest; M² is kopij voor D¹ geweest.

Varianten en correcties

			(C niet opgenomen)^+
2	M^1, T		- o Teedere avond-glans der lippen en der lampen,
	M^2	a	- o Teedre
		a	[ ] [Teed]ere avond-glans der lippen en der lampen,
	D^1, D^2		|	|

3	M^1		als de eêle nacht ontrijst		de	lage^* dage-dampen
	T, M^2		|				|	:
	D^1-D^2		|	|	aan	|		|

5	M^1		De schroeiïge	oogen koel		ten	kalmen droom gekust;
	T, M^2		|| schroeiige	|				|
	D^1-D^2		|		|	tot	|	|

7	M^1-M^2		en, waar		ter	slaap de laatste zorgen		tráger	tampen,
	D^1,P		|				|	trager	|	|
	D^2		|	|	ten	|				|^+

+ [1←A]

* [lees: dage-dampen:]

+ [9←B; 9-14←C]

[p. 350]

10	M^1	a	- -	Maar gij, mijn harde geest, die stoot aan alle		klik
		a	[		]	[klijppen
		a	◦ -	[			]
	T		|				|
	M^2		- -	|			|
	D^1-D^2		-	|			|

11	M^1		vergeefs	een onwil waar geen genster aan ontschampt...
	T^2-D^2		vergéefs	|	|

12	M^1		- Ik vraag den vrede niet: ik vraag alleen te		poozen,
	T		|	|	póozen;
	M^2-D^2		|	|	poozen;

13	M^1	a	ik vraag alleen de rust,		die		,	maagdelijke roze		,
		a	[			]	-	[	]	-
	T									|
	M^2-D^2			|◦	|	|	,	|	|,

14	M^1	a	gelijk de maan den		lagen	dag ontrijst, die dampt...
		b	[	]	moeden	[	]
	T-D^2		|				|

Noten

^1	In M^1 is achter r. 3 na het laatste woord ‘dage-dampen’ een inktvlek gemaakt, waardoor het interpunctieteken onleesbaar is geworden. Er is geen aanleiding om een ander teken te veronderstellen dan een dubbele punt, als in de overige bronnen.
^2	Van het gedicht verschenen vertalingen in het Engels (2x), het Frans (2x), het Roemeens, het Spaans en het Tsjechisch.