De Lantaarn voor 1792

[p. 138]

Troost voor de gemoedelijken.

Er was een man, zijne assche ruste in vrede! hij inventari seerde 't gasthuis der menschelijke elende, en de lijst van alle onze ziektens en gebreken opgemaakt hebbende, beliepen zij over de twee duizend! (ongereekend die van welke de H. Lukas spreekt Hand. I. vs 18) Hoe zeer nu ook, zedert de happigheid van grootmoeder Eva, 't uurwerk onzer ziele is in de war geraakt, is 't 'er verre af, dat aan 't laatste zo veel te lappen zou zijn, als aan 't eerste. Deeze troostelijke waarheid gaa ik ter opbeuringe veeler mismoedigen betoogen; en mijn betoog zal die waarheid in een nieuw licht stellen.

't Natuurlijk en Zedelijk huishouden der Amsterdammers, ofschoon een klein deel van 't geheel, kan strekken tot een voorbeeld en bewijs.

De mensch is zo gemaakt, dat hij hulpe zoekt tegen zijn lijden, en die hulp moet talrijker zijn, in reeden van de uitgestrektheid van 't lijden.

Amsterdam telt hondert vijf- en- twintig Esculaapen, twee hondert en in de zestig Heel- en Half-Meesters, twee hondert en ettelijke tachtig

[p. 139]

Aptheeken, hondert en tachtig kruiden winkels.

Bij 't Rol-leezen der Geestelijken Artzen, aan welke de zielen der Amsterdammers toebetrouwd zijn, vind ik derzelver getal pas boven de negentig. 125 Doctoren met 260 Chirugijns maaken een getal van 385; reeken drie Aptheekers op één Doctor (want hunne smokkelaarij is te waereld kundig, om ze niet voor rechte lorrendraaijers te houden) mag te zamen, met de kruijen-boeren een hondertal uitmaaken. Zo zijn 'er circa vijf hondert luiden, die zich met de zorg voor der Amsterdammeren lighaamlijke gezondheid beezig houden. -

Alle zede-kundigen zullen instemmen, dat de ziektens van de ziel veel moeijelijker te geneezen zijn als die van 't lighaam; en ik neem veel eer iemand te helpen van de derden-daagze koorts, als de eerste ziel - artz 't doen zal van de kwaad spreekendheid; een lijder eer te geneezen van 't schurft, dan de ander 't doen zal van geldgierigheid, enz. Maar laaten wij onderstellen, dat ziel en ligchaam even veel moeite kosten in order te brengen, als dan zal de vergelijking van 't getal der artzen van de eerste vergeleeken bij die van 't laatste bewijzen, dat de ziektens van de ziel noch niet staan tot die van 't ligchhaam als 1 tot 4. Q.E.D.

NB. Onder 't getal der geestelijke artzen, hebbe ik niet begreepen de Krankenbezoekers, de Cathechizeermeesters en Matressen, maar ook heb ik niet in reekening gebragt de kiezent ek-

[p. 140]

kende, klisteersters, noch de kopsters. Dit gaat kamp op.