|
| |
| |
| |
Inrichting, Commando, enz. der Turksche Legers.
't Is preçies zo doenlijk te leeren leezen, schrijven, een auteur te zijn, zonder 't A B te kennen, als het 't is een leger te gebieden, voor hem, die geen compagnie weet te excerceeren. Deeze inleiding voorspeld niet veel goeds van de Turksche militaire operatien.
De Groot-Vizir is, gelijk een ieder weet, de man, die hun leger aanvoert. Men weet hoe de gunst des Sultans of eener Sultane favorite een waterdrager (sakka) tot Groot-Vizir verheffen kan. Bij mijn tijd bekleedde iemand die post, die geen tien jaaren geleeden in Galata een kommenij gehou- | |
| |
den hadt. Wat kan dat voor een Veldmaarschalk geeven!
Alle standen, ik beken 't, vorderen hun leertijd; in geenen, van den hoogsten tot den laagsten, van de kerkelijke leeraaren af, die door rechtzinnigheid van leer 't geweeten - tot de schoenmaakers toe, die door rechtzinnigheid van leest den voet voor lijkdoorns bewaaren, wordt men dan na gedaane proef toegelaaten. De konst der regeering alleen is hiervan uitgezondert, even als 't zwemmen in de eende kuikens; is zij eene ingegeeven kennis, over landen zee-, over burgerlijke en militaire zaaken uitspraak doende, en bewind voerende, met oneindige competentie! Zo denken 'er over de vrienden Muzulmans, en veelen hunner confraters.
Bij 't uitbreeken van een oorlog vordert 't een geruimen tijd, eer 't leger, dat te zamen komen moet, uit zo verspreidde en
| |
| |
afgeleegen landen, verzameld is; een leger dat zich duizende van ongereegeltheeden veroorlooft in de landen, welke deeze manschappen doortrekken, als kudden-vee zonder herder.
Zij hebben een quartiermeester generaal, die de marsch-routen, bestemt, en de campementen afsteekt; doch zijne kundigheeden in de castrometatie strekken zich zelden verder uit, dan dat hij de proviant in 't midden weet te plaatzen, en zorgt dat geene tent opgeslaagen wordt, voordat die voor den provoost 'er staat. Vervolgens zet ieder zijn tent, naar zijn goedvinden, zonder ze op een lijn te zetten, of 'er straaten en uitgangen aan te maaken. Voeg hier bij een eindeloozen sleep van allerlei gereedschap, en men zal kunnen, opmaaken, welke verwarring 'er in een Turksch camp moet heerschen. Eilieve! bezie toch eens de XXV plaat in 't werk van den Graaf marsigli, zo gij 't hebt, en gij zult bekennen, dat 't onmogelijk is
| |
| |
een gequalificeerder doolhof uit te denken, dan dat der Turksche gecampeerde cavallerij. In deeze verwarring hebben zij wel eens hun heil gevonden, naarmate 't den vijand, die hen in hun camp overviel, 't bijna onmogelijk maakte 'er weder uit te geraaken, zonder veel hair te laaten.
Wanneer zij opbreeken, gaat de infanterie vooruit; zijn zij in hun land, marcheeren zij zonder order; ieder voegt zich daar hij wil. Dus marcheerde zeker, in den voorlaatsten veldtocht de Groot-Vizir, toen hij 't beleegerde Belgrado wilde ontzetten. Zonder deeze verwarring, met de voorzorge van altoos een corps ligte troepen vooruit te zenden, om te recognosceeren, zoude 't den Oostenrijkers zo ligt niet gevallen zien, hem onverhoeds op 't lijf te zitten, en totaal te slaan, 't geen 't verlies dier vestinge ten gevolge hadt, en aan de Turksche zaaken een zo misselijk aanzien gaf, een
| |
| |
aanzien zo onderscheiden van 't geen zij een jaar vroeger hadden toen zij, 't plan der operatiën, 't geen zeker heer van mijne kennisse, de Baron B...... voor hun gesteld hadt, volgende, den Oostenrijkers zo veel schriks aanjoegen.
Ieder een weet (zegt de hr. M..) dat een campement, waarover een kundig generaal commandeert, in orde van batailje, of' er 't naaste aan is. Het geen wij dus van hun manier van campeeren gezegd hebben, geeft een begrip van hun slagorde. Gewoonlijk valt hunne ruiterij, de zabel in de vuist, onder een afgrijzelijk geschreeuw den vijand in de flank. Kan deeze dien schok weerstaan, houdt hij zich geslooten, geeft hij zonder contenance te verliezen een geregeld en bestendig vuur, zo gelukt 't hem meest altoos deeze verwarde benden overhoop te smijten.
't Volgende, getrokken uit de allernieuwste berichten omtrent het militaire weezen
| |
| |
der Turken zal den lezer een denkbeeld kunnen geeven van de geëxcerceerdheid hunner legers.
‘Eenige dagen voor mijn komst te Sophia, wilde de Groot-Vizir de proef neemen, om zijn leger in drie gelederen te rangeeren, en 't zelve te doen manoeuvreeren op zijn Europeaansch. De Ottomansche krijgsbenden, die altoos geweigerd hebben zich te voegen naar de regels van een militaire taktiek, onderwierpen zich eenige uuren taliter qualiter aan een exercitie, die men aanmerkte, als een parade, in de hoop op een geschenk; waarvan het niet uittellen 's anderen daags een algemeenen opstand verwekte; de Janitzaaren ijlden naar de tent van den Groot Vizir, om hem in stukken te houwen; deeze hadt het geluk zulks verkleed te ontkomen in de tent van den Reis-Effendi, welke terstond twaalf maal hondert
| |
| |
duizend livres aan de troupen deedt uitbetaalen, die, door dit geschenk bevreedigd, den Groot-Vizir vergunden wederom aan hun hoofd te verschijnen’. De Graaf ferrieres de sauveboeuf. tom. I. p. 135.
|
|
Auteursrechtvrij