Noord en Oost Tartarye

Lyst Der verte in mylen, vyf wurst op een myl gerekent, van Tobol, Hooft-stad in Siberie, tot in Moskou; zoo als zulks door zeker Krygs-overste is bereist, die het zelve my mede heeft gedeelt.

Russche mylen, of Sunkes.	36 myl,
VAn Tobolsk tot Tumeen, Van Tumeen tot Turinsk,	24
Van Turinsk tot Wirchaturia,	36
Van Wirchaturia tot Leli,	7
En van Leli tot het Dorp Milechine,	4
Van Milechine tot het Mursinsch Jurt, of Huizing,	4
Van die Jurt tot een andere Stoof,	4
Van die Stoof of Huis tot Kiri,	4
Van Kiri tot Rostees,	4
Van Rostees tot Koswi,	3
Van Koswi tot Moltichanowoy Stoof of wooning,	3
Van Moltichanowoy Stoof tot Zchikmanowich Stoof,	3
Van Zchikmanowich tot Ygewe,	3
Van Ygewe tot Surmack, een Riviertje,	5
Van Surmack tot het Riviertje Wirchusolki,	4
Van Wirchusolki tot Solikamskoy,	3
	_____
Maekt te zamen,	147 myl.

[p. 849]

Van Solikamskoy tot Wilwi,	3 myl,
Van Wilwi tot een Klooster-dorp,	6½
Van het Klooster-dorp tot Urohlki,	1 myl, 2 wurst.
Van Urohlki tot Kosi,	10
Van Kosi tot het Dorp Zchesewi,	6
Van Zchesewi tot Juskegewi,	3
Van Juskegewi tot zeeker Stoof,	7
Van de gemelte Stoof tot een ander Stoof,	5½
Van die Stoof tot Kaygorodohk,	5½
	_____
In het geheel van Solikamskoy tot Kaygorodohk,	47 myl, 4½ wurst.
Van Kaygorodohk tot Kirchanowa,	4
Van Kirchanowa tot Gidagef,	6½
Van Gidagef tot Manastierskoy,	6
Van Manastierskoy tot zeeker Stoof,	6½
Van die Stoof tot een ander Stoof,	4
Van die andere Stoof tot Uschgie,	6
Van Uschgie tot een Stoof,	7
Van die Stoof tot Stanowiszcha,	5
Van Stanowiszcha tot Pigeldi,	4
Van Pigeldi tot Kibri,	6
Van Kibri tot zeker Stoof,	10
Van die Stoof tot Kormowiszcha,	5
Van Kormowiszcha tot Spahswilegdi,	5
Van Spahswilegdi tot het Dorp Burhsonoff,	6
Van Burhsonoff tot Soliwitschegutskoy,	6
	_____
In het geheel van Kaygorodohk tot Soliwitschegutskoy,	87 myl.
Van Witschegutskoy tot Alexinoy,	6 myl.
Van Alexinoy tot de groote Ustuga,	4
	_____
In alles van Soli Witschegutskoy tot Ustuga,	10 myl.
Van Ustuga tot het Dorp Klihm,	5 myl.
Van het Dorp Klihm tot Perchezi,	4
Van Perchezi tot de bovenste Rivier, Tosmy,	8
Van Tosmy tot Dubrofskoy Jam,	7
Van Dubrofskoy Jam tot Dmitregewa Nawoloku,	5
Van Dmitregewa Nawoloku tot Ustia Gorodischenskago,	3
Van Ustia Gorodischenskago tot de Slobodki Beresowoey,	5
Van de Slobodki Beresowoey tot het Dorp Brusenza,	3 myl, 2 wurst.
Van Brusenza tot Kozchensky Slobodki,	4 myl, 3 wurst.
Van Kozchensky Slobodki tot het Dorp Kamzchuga,	4
Van Kamzchuga tot Totma,	4
	_____
In het geheel van Ustuga tot Totma,	53 myl.
Van Totma tot Ustia Pezchenskago,	4 myl.
Van Ustia Pezchenskago tot Ustia Tolchenskago,	6
Van Ustia Tolchenskago tot Uwarowiszcha,	5
Van Uwarowiszcha tot Ichaletzkoulusa,	10
Van Ichaletzkoulusa tot Werscheenia,	6 myl, 2 wurst.
Van Werscheenia tot Pehnizi Mitarry,	1 myl, 2 wurst.
Van Pehnizi Mitarry tot Schuyskoj Jam,	3 myl, 3 wurst.

[p. 850]

Van Schuyskoy Jam tot de oude Vlekken,	4
Van de oude Vlekken tot Nikola Mokroy Pustini,	3 myl.
Van Nikola tot Istohk Knihtwi,	10
Van Istohk tot Wologda,	4
	_____
In alles van Totma tot Wologda,	57 myl, 2 wurst.
Van Wologda tot Gresliwitz,	8 myl.
Van Gresliwitz tot Obnoeskoey Jam,	4
Van Obnoeskpey jam tot Teletzchey Jam,	6
Van Teletzchey Jam tot Ucherskoey Jam,	6
Van Ucherskoey tot Danilofskoey,	5 myl, 2 wurst.
Van Danilofskoey tot Okscharskoey Jam,	4 myl, 2 wurst.
Van de Jam Okscharskoey tot Jaroslaff,	6
	_____
Is in het geheel van Wologda tot Jaroslafff,	39 myl, 4 wurst.
Van Jaroslaff tot Schepetzkie Jam,	6 myl,
Van Schepetzkie Jam tot een Dorp Semibratzkie,	3
Van het Dorp Semibratzkie tot Rostof,	3
Van Rostof tot een Vlek Petrofskoey,	4
Van het Vlek Petrofskoey tot het Vlek Iwanofskoey,	6
Van het Vlek Iwanofskoey tot Pereslaff,	5
	_____
Is in het geheel van Jaroslaff tot Pereslaff,	27 myl.
Van Pereslaff tot het Dorp Kiberewoy,	6 myl,
Van Kiberewoy tot Troeyzi,	6
Van Troeyzi tot Bratofschina,	3 myl, 1 wurst.
Van Bratofschina tot Moskou,	3 myl, 2 wurst.
	_____
Is in 't geheel van Pereslaff tot Moskou,	18 myl, 3 wurst.
	_____
Maekt in alles te zamen uit, van Tobolsk in Siberia tot Moskou,	487 myl, 3½ wurst.

Daer het oude Tobol was is nu een steene Kerk, twee mylen, en twee wurst van het nieuwe Tobol afgelegen, genaemt Abalak; daer rondsom eenige Huizen staen.

By Ribnoy in Siberien, op de Oever van de Tunguska gelegen, die in de Jenisea stort, is de Rivier negentig vadem breet.

Van de oude Stad Sibir, leggende eertyds beoosten Tobol, vind men zeer weinig overblyfzels; men ziet 'er nu maer het overblyfzel van een aenzienlijk Huis, en is, zoo aen de omtrek blykt, geen groote plaets geweest.

Aen de Land zyde van Tobol is nu een⁺ aerde Wal; men ziet daer omtrent veel vruchtbaer, en vet Land, dat plat is.

De Siberische krygs-luiden schieten meest alle met getrokke Loopen, die men langzaem laed, waerom de Moegalen zulks in acht nemen, en na dat de schoot gedaen is, dan daer op aenvallen.

Van de Rivieren Bija, en Katoenja, of Katuna, te reizen door groote Woestynen, kan men in twee Maenden komen tot in 't Ryk Sina.

Utkogorodt, aen de Vliet Susowa, is een plaets met houte muuren, en geschut wel voorzien; daer staen maer twintig woon-huizen in.

Van de Stad Thomskoy loopt een rechte het gebaende weg tusschen het gebied der Moegalen, en de Volken Kontaisiny, of Ska genaemt, tot aen het steene gebergte, mede door groote Woestynen, mitsgaders het gebied van de Ghiamenoe: maer hoe veel dagen reizens deze wegen zijn, daer van hebbe tot noch toe geen kennisse konnen bekomen; maer wel van het gebied der Moegalen, tot welke men in een Maend en een half kan reizen; en tot het gebied van de Volken Kontaisiny, of Kontaschinska, mede van de gemelte Stad Thomskoy, is twee Maenden reizens.

Van dit gebied der Kontaisiny, of Kontaschinska, tot het gebied der Toengoetskogo, is eenige weeken reizens, zoo men zegt.

Van de Stad Soergoeta, of Surgut, tot aen de Winter-wooning, genaemt Soergoetskogo, of Surgutska, is over Land acht dagen reizens; zijnde deze weg over Volock^*, mitsgaders eenige staende wateren. Deze plaets is mede gebouwt

+ 1680.

* Is een streek Lands, het welk gemeenlyk of over 't gebergte, of over bouwof zaei-land heen loopt, en van de reizigers bebaent word om korter weg te spoeyen; want men veeltyds daer over gaende, van 't begin der eene Rivier tot dat van de anderen kan komen, en mede een Overtoom mag genaemt worden. De zommige stellen Surgut benoorden de vliet Vagh, 't geene tot noch toe onbepaelt late.

[p. 851]

tot het innen, of vergaderen van hunne Tzaersche Majesteiten Pelteryen, enz.

Van deze Winter-wooning, de Rivier Pur af te varen, tot aen de Stad Mongaseja, of Malwaseiska, is tien dagen reizens.

Van de opgemelte Stad Soergoeta, de Rivier Oby met kleine Vaertuigen op te varen, tot aen de mond van de Rivier Vagh, of Wacha, is vier dagen varens.

De Rivier Vagh opwaerts, tot daer de zelve Rivier zijn aenvang neemt, in het Land Woloku geheten, is tien dagen varens.

Van daer gaet men over een Volock, en tot aen het begin der Rivier Eloeghoen, of Jeloquia, en is drie dagen varens.

Van het begin dezer voornoemde Rivier Eloeghoen, de zelve af te varen, mitsgaders de Rivier Jenisey, tot aen de Winter-wooning, genaemt Toeroeghanskoje, of Turuganska, is vier weeken reizens.

De Vesting Turuganska, anderzins Turujanskoy mede word geheten, gelijk de Vliet Jenisea ter oord waer deze plaets ligt, beneden Jeniseiskoy, mede by omgelegene Volken Serni word benaemt.

De zommige willen of deze Sterkte op een Eiland zoude leggen; daer ik zeer aen twyfele.

Van de Samarofskoi Jam^*, de Rivier Irtis, mitsgaders de Rivier Oby af te varen, voorby het Klooster, genaemt Kotskoy, of Kotska, als mede de mond van de Rivier Loswa, tot aen de Stad, genaemt Beresoff, of Beresowa, is zes dagen varens.

Van deze Stad, de zelve Rivier Oby af te varen, voorby de twee Sastaven, of Wacht-huizen, genaemt Lobsko, Sobska, of Sabskaija, en Obdoorskoja, tot aen de Mongazeiskogo, of Mangaseiska Zee, is twaelf dagen varens^§.

Van deze plaets kan men met bezeilde Vaertuigen over deze voornoemde Zee in vier dagen komen aen de mond van de Rivier Taas, of Tama; doch zeer gevaerlijk is deze Zee te bevaren, door dien 'er veeltyds zeer sterke winden komen te waeyen.

Van de mond dezer Rivier Taas, tot aen de Stad Mongazeja, is vier dagen varens. Deze Reis geschied gemeenlijk met bezeilde Vaertuigen, alzoo het gansch moeyelijk is de Vaertuigen met Lynen op te trekken.

Van de Stad Mongazeja^*, de Rivier Taas en Wolotzjanko op te varen, met kleine Vaertuigen (de welke men omtrent een wurst weegs over een Volock, tot zeeker plaets, genaemt Lokuna, moet trekken of dragen) tot in de Rivier Wolotsnika, en de zelve afwaerts, tot aen de Winter - wooning, genaemt Toeroeghanskoje, of Turalhanska, is drie of vier weeken reizens.

Van het Siberische gewest word in zeker Brief, aen my in 't Jaer zestien honderd tachentig uit Denemarken, van een aenzienlijk en geleerd Heer geschreven, aldus gesprooken.

Het Landschap Siberien strekt zich zoo verre uit, dat het ten dezen aenzien de Geographische Kaerten van veele ongerymtheden overtuigt; welke Kaerten van een breet Land spreken, onder den Grooten Cham gehoorende, de welke tot Kathay, en zoo andere meenden, tot Cambalu, zijn Zetel zoude hebben, daer nochtans alles maer een verdichtzel is, alzoo Siberien zich zouden uitstrekken tot aen de palen van Sina, ja misschien tot aen Japan: dat daer aen het vaste Land gehecht zoude wezen, of misschien maer door een Rivier, of kleine Inham van de vaste Kust onderscheiden worden. Men wil dan dat Kathay, Cambalu, en Peking een en de zelve Stad is, de welke in het Noorden Kathay, in Oost-Indiën, aen de Zuiderlijke gedeelten, en ook by den Mogol Cambalu, en in de Oostersche Sinesche Zee-plaetzen Peking wierde genaemt: dat deze verscheide namen van een en de zelve plaetze oorzaek zoude gegeven hebben om een Ryk te verzinnen, dat in de Waereld niet en is: dat dit zeker is, word door de beschryvinge van het Hollandsche Sinesche Gezantschap bevestigt, verhalende dat de zelve in de Stad Peking Moskovische Afgezanten hadde aengetroffen, daer nochtans in Moskou bekent was, dat men wel Afgezanten na Kathay op die tyd, maer niet na Sina hadde afgevaerdigt; alzoo men zich in Moskovien al mede door dwalinge hadde ingebeeld, dat het Ryk van Kathay noch wat anders als het Sinesche was: dat men in Moskou door deze inbeeldinge getracht hadde het Noorden te laten door-reizen, en de zake waerlijk hadde bevonden alzoo te wezen, als by de Hollanders is vermeld; en dat hare Gezanten, na Kathay gezonden, in der

* Zyn plaetzen alwaer eenige wooningen zyn gebouwt tot gerief van de Reizigers, want men op deze plaetzen ter aller tyd kan worden voorzien van Paerden, wagens, of vaertuigen. De Volkeren daer woonachtig, worden gemeenlyk Jamziki genaemt: leven zonder Schattingen, mits zy hunne Tzaersche Majesteiten bedienden hebben te voeren.

§ Hier uit zoude schynen, dat de kust meer Noordelyk, als by ons is gelegt, zoude strekken, 't geene weder voor onwis te boek zette.

* Mangaseia word by zommige gezegt op een half Eiland te liggen, en dat de bezetting daer nu geligt is, om dat, als men Jaerlyks de leeftogt uit Tobol derwaerts zond, het gebeurde, dat de Schepen daer mede geladen, dikmael Schipbreuk quamen te lyden.

[p. 852]

daed tot Peking, en in Sina hare Boodschap hadden afgelegt; en dat het genoegzaem bekent was, dat men door de Noordelijke gedeelten te Scheep niet zoude konnen komen; niet alleen wegens het Ys, maer ook om dat het Land zoude wezen, het geene men gemeent heeft Water te zijn. Dus verre gemelte aen my geschrevene Brief.