Noord en Oost Tartarye

[p. 822]

Bericht op Siberien,
Zoo⁺ als zulks voor ruim twintig Jaer, by zekere perzoonen aldaer ter neder is gesteld.

VErgaturia is de eerste plaets in Siberien, als men van de kant van Rusland komt, en word geacht vier honderd en vyftig myl van Moskou af te leggen; doch zoo als men reist, en niet recht uit: legt zeer vermakelijk, zoo van schoone Bosschagien, alderley Plantagien, en Tuinen, zoo buiten als binnen de Stad. Daer valt rondsom Tarw, Rogge, Garst, Haver, Boekwyt, Geerst, Erten, Boonen, enz. Visch valt daer in zeer groote overvloed, zoo dat zy daer menigte van Sleeden vol, des Winters als het vriest, na Solkamskoy, een Stad voor aen in Rusland, van die kant voeren, en venten. De Stad is omzet met Stormpalen, en heest onderscheidene houte Bolwerken. Daer valt rondsom schoon Hout. De Bevelhebber of Waiwoda heeft een groot schoon Huis, van hout gebouwt. Na de kant van de Rivier is een brave groote Voor-stad, alwaer de Schepen gebouwt worden, die daer in het Land gebruikt worden, tot in de Oby, ja geheel tot Nova Zemla toe. Aen de rechter hand over de Rivier, als men na onder vaert, zijn veel Russche Dorpen; gelijk het daer aen de slinker hand mede wel bewoont is, tot aen de Rivier Pelim, zoo van Russen als Lands-oude Inwoonderen. Dit Volk, tot aen de Stad Pelim, schoon zy hun eigen Spraek hebben, zoo konnen zy doch alle goed Rusch. Het overvloeid daer zeer van Levens-middelen.

Van Vergaturia de Rivier afzakkende na de Stad Pansin, is het overal wel bewoont van Dorpen, en bezet met Kerken, zeer lustig en vermakelijk, leggende de Stad Pansin aen de rechter hand zoo men van Vergaturia afkomt: is wel bebouwt, en gesterkt met Storm-palen, en houte Bolwerken, doch kleinder in zijn omkring als Vergaturia. Daer is mede een brave wel-bewoonde Voor-stad, zoo van Russen als Polakken, die daer vervoerd en geplant zijn. Deze Stad is niet minder als Vergaturia en Pelim in lustigheden, vermaek, en wasdom van Kooren te achten.

Van Pansin, de Rivier af na onderen, is het veel bewoont, tot aen de Stad Tumen toe: men ziet daer veel schoone Dorpen, kleine Steden gelijk, daer Vleesch en Visch in overvloed is te vinden.

De Stad Tumen legt aen de rechter hand van de Rivier, te rekenen als men uit Rusland komt, op een vlakken Berg: het Slot is van hout, vierkant, zeer çierlijk en lustig in zijn gelegentheit en gestalte. Buiten de Stad of Slot, legt een Klooster, 't geene omheint is met Stormpalen, en gesterkt met houte Bolwerken; gelijk de Stad zelve alzoo mede voorzien is tegen den aenloop der Baskiren, en zeker Prins van Siberien, navolger der oude Landzaten, die zich onder hun, zoo men zegt, is onthoudende.

In deze drie Steden, Tumen, Pansin, en Vergaturia, met hare Dorpen, moet het Volk althans op hun hoede zijn, om niet overvallen te worden van de Baskiren, en opgemelten Siberische Vorst; en word daer Jaerlijks uit Tobol krygs-volk gezonden tot hulp-benden, zoudende anderzins noot lyden, en zijn daer gemeenlijk ruim vier of vyf duizend krygs-knechten in bezetting.

Van Tumen, na onderen, tot aen de Stad Tobol, is het mede wel bewoont, en vind men daer groote Dorpen.

De Irtis opwaerts tot aen der Kalmakken-land, en de Stad Irtiskoy, is het vry wel bewoont, het Land wel bebouwt, de Stad met Storm-palen omzet, en houte Toorens gesterkt; mede vry wel bevolkt. Kooren is daer overvloedig. Hier valt veel Zout. De Stad leid zomtyds veel aenstoots van Baskiren en Kalmaksche geslachten, die met hunne Tzaersche Majesteiten niet vereenigt zijn, maer gemuit hebben; zoo dat hier Jaerlijks mede krygsmagt uit Tobol gezonden moet worden.

De Irtis afvarende na Tobol toe, hebben de Russen onderweeg een Lynbaen opgerecht, om klein Touw-werk te slaen, dat zy noodig hebben op hare Schepen, en Vaertuigen, in Siberien gebruikelijk; doch zware Touwen, en Paerde-lynen, ook Ankers, worden hun al van Archangel toegebragt. Niet wyt van deze Lynbaen, legt een Klooster met zwarte Monnikken.

De Stad Tobol, hooft-plaets in Siberien, legt op een hoogen Berg, dicht aen de Vliet Irtis, aen de rechter hand als men van bovenen komt, zeer aerdig gebouwt, in 't vierkant, geheel van hout, en de Voor-stad legt in een halve maen, omheint met Storm-palen, en sterke houtene Bolwerken. Hier is een aenzienlijk Klooster, waer in de Metropoliet, hooft van de geestelijkheit in deze gewesten, woont, (die andere een Aerts-bisschop zeggen te zijn.) Dezen Heer woont al

+ 1680.

[p. 823]

daer in de Stad, of Voor-stad, buiten het Slot, onder 't oog van den algemeenen Bevelhebber dezer Landschappen, om toezicht op zijn doen te hebben; welke Metropoliet gehouden is aen hunne Tzaersche Majesteiten kennisse te geven van des Bevelhebbers omgang, en bestel, 't geene hem omzichtig doet zijn.

Rondsom de Stad Tobol, is het zeer lustig en vermakelijk, zoo van schoone Bosschagien als Visscheryen, en onder aen den Berg daer Tobol op legt, aen de Rivier, woonen veel Bucharen, dat groote Handelaers zijn, en komen hier steeds zeer veele, zoo Buchaersche als Kalmaksche Koopluiden, die hunne Koopmanschap brengen uit Sina en Perzien, voornaem Zyde, geladen op Dromedarissen, Kamelen, en Paerden, eenige honderd t'effens, en word de Indische Waer daer zeer goed koop verkoft, en geheel Siberien daer van voorzien, ja zelve nu veel tot in Moskou toe, gevoerd.

Van Tobol, benedewaerts, tot aen een kleine Stad Demjaenki, of Danjanski, is het overal tamelijk wel bewoont, zoo van Russen als Bucharen, en Astakken. Deze Stad legt op een hoogen vlakken Berg, dicht aen de Rivier, aen de rechter hand als men de Rivier afzakt: is bebouwt met Storm-palen, en Toorens van hout. Hier wast noch Kooren, maer niet zoo veel als op de andere plaetzen. Het Volk dat in dit Stedeken woont, zijn meest Jemsyken, dat is, Luiden die de Schepen op en af arbeiden, en des Winters de Sleden voeren.

Van Demjaenki weder lager, en na onderen, is het weinig bewoont, als van Astakken; en daer wast geen Kooren, wegens de groote koude. Tot Sammarok woont mede geen ander Volk als Jemsyken, of Arbeiders, die de Schepen na onder tot Berosoa brengen, en de Oby weder op tot Surguts. Dus verre dit bericht.