Dubbelt uit een Brief, aen my in 't Jaer zestien honderd acht en negentig, van Archangel, belangende den Ys-kaep, benoorden het Korilen Land gelegen, geschreven.
Wel Ed. gestrenge Heer;
HEb alhier een Rusch gesprooken, die verklaert, voorlede Winter by Kozakken in Moskou geweest te zijn, de welke op de Zabel-vangst in 't verste van Siberie geweest waren, deze hadden de Ys-kaep, of de meest Oostelijkste hoek, gelijk in U Wel Edele gestrenge Kaert staet, met een klein Vaertuig omgevaren, en drie dagen gereist, eer aen het einde van de hoek waren gekomen; daer liep een zeer sterke stroom, zoo dat zich al dicht aen de Wal hadden gehouden, doch Ys hadden zy niet vernomen, om dat op 't heetst van de Zomer was, en waren alzoo de Kaep omgevaren, tot aen de Grenzen van Sina. Dus verre dezen Brief, doch wat van de waerheit dezer zaeke zy, derve ik niet bevestigen.
Zeeker voornaem Moskovisch Handelaer heeft my bericht, hoe hy tot Archangel Kozakken gesproken heeft, die hem zeiden, de Ys-kaep ten einde toe afgetreden te hebben, binnen een tyd van drie dagen, dat de zelve op zommige plaetzen zoo smal is, dat overzien kan worden; deze Kozakken of Moskovische Zoldaten, waren van de Jakutsche bezetting uitgezonden, om de Schatting te Landewaerts op te halen, gelijk de zelve aldaer gewoon zijn by tien of twintig, gezamentlijk, ten dien einde het Land door te wandelen; zy zeiden dat de Zee-kust van de Lena, tot aen de Jenisea, gelijk streeks, en wel, Noord-oostelijk getekent was, zy hadden voor een gedeelte de Oevers langs gevaren, van de mond van de Lena afwaerts aen, doch niet tot aen de Oby, gelijk tot noch toe geene nette berichten hebbe, dat uit de Oby in Zee, veel gevaren word, en byzonder niet Oost op, zoo dat de Oevers van de Oby, of van de Jenisea, tot aen de Lena ten vollen niet bekent zijn: wyders verhalen zy, dat onder hun acht kleine Vaertuigen waren geweest, dat vier de Ys-kaep meenden om te varen, doch dat zy aldaer op het einde zoo grooten draei-stroom ontmoete, of liever branding, dewyle de Noorder-stroom aldaer, als scheen te stooten tegen die van het Zuide, dat die vier Vaertuigen waren verbryzeld, en het Volk verdronken.
Veele Moskovische Land-luiden hebben zich in de Jakutsche gewesten ter neder gesteld, daer zy goede Weide vinden.
De Ys-kaep zoude volgens veeler gevoelen, met gebroken Eilanden endigen: in de Ys-zee zoude Visschers komen van de Lena Rivier af, langs de Wal varende, zoo de zommige willen, deze Kaep achter om, en tot aen de Zee-oevers, by de Rivier Kamzatka, daer zy Walvisschen en Robben slaen, gebruikende daer toe de tyd van drie, drie en een half, of vier Maenden, om heen en weder te varen, en hunne Neering te doen.
Burilbi zijn twee Dorpen daer Russen woonen, gelegen aen de Lena.
De Jakuti dragen zoo wel kleederen die van Vogels-vellen by een zijn genaeit, daer de vederen aen zijn, als ook van Beeste-vachten, en zeeker Bond Sarki genaemt, dat een geele grond heeft, met bruine plekken; om 't hooft dragen de Mannen bragoenen, als ook om de beenen, die met vederen zijn geçiert. Daer valt in hun Land zeker hout dat rood is, en niet ongelijk aen Kampessie-hout.
Op wat hoogte, of Noorder breete, eigentlijk de mond van de Vliet Lena legt, daer van en kan ik met geen volkomene zekerheit spreken, vermits de zommige, die my van daer berichten, de streek van Jakutskoy tot aen de Zee zeer groot zeggen te zijn; en andere weder dryven, dat de zelve meer naby gelegen, en korter zoude wezen; dies des zelfs afstant en hoogte na de beste gissing hebbe geplaetst. En worde wy bericht, dat eenige Menschen hebben getracht t'Zeewaert in te varen, Noord-oost op; maer om de onbequaemheit van goed Vaertuig, gebrek van rechte kennis van het Kompas, en gevaerlijke hoeken en klippen, die aen de Kusten zijn, zijn veele om den hals geraekt, alzoo ook zelfs in de diepste Zomer het Ys aldaer met groote schotzen dryft, en de vaert of doortogt verlet, wordende met een Land-wind het Ys afgedreven van de Stranden, en met een Zee-wind na de Kusten gezet; dies, volgens bericht der aen liggende Volken, de ruime Zee aldaer onvaerbaer is, en dat heden die Zee-vaert, behalven dicht aen de Wal, word nagelaten.
De Godsdienst der Inboorlingen in dit gewest, is Heidensch, en genoegzaem met die der Samojeden eens, doch zy verschillen in Tael.
Deze Noordsche Kusten en Landstreken zijn niet zeer bevolkt.
De mond van de Rivier Lena, anders