het Ripheische gebergte. Omtrent die stranden, zeit hy, en Binne-lands, woonen drie honderd verscheidene Volken, welke ieder een byzondere Spraek spreken; waer van 'er eenige aen worden geroert in zijn vyfde Hooft-stuk van 't vierde Boek.
Van Mengrelia spreekt zeker onbekende Schryver aldus:
Mengrelia, 't geene van Georgia met hooge Bergen aen de Zwarte Zee is gescheiden, is heden in drie Landschappen verdeeld: het eerste is genaemt Imirette of Bassachiouc, anders Bachackouck: het tweede Mengrelia, en 't derde Guriel. Ieder van deze gewesten heeft nu zijn byzonderen Konink. De Konink van Bassachiouc eigent zich eenig overmagt op de anderen toe; waerom dikmael groote oorlogen onder hen ryzen: en wat gevangenen zy van malkander krygen, zoo worden de zelve aenstonds na Turkye te koop gezonden. In dit Land is men zoo gewoon Menschen te verkoopen, dat, zoo dra heeft de Vader of Moeder geen geld van doen, of verkoopen een of ander van hun Kinderen, of verruilen de zelve tegen Koopmanschap. Dus verre de opgemelte onbekende Schryver.
Het Landschap van Mengrelia was wel eer onderhoorig aen de Konink van Bassachiouc, die aldaer een Stad-houder zand, welke zich vervolgens voor Konink heeft opgeworpen. De Gezag-hebbers van Guriel, ziende dat deze Stad-houder, welke Dadian wierd genaemt, en dat gewest na hem, het Land van Dadian, zich Konink had gemaekt, hebben het Jok van Bassachiouc mede afgeworpen, en zich een eigen Konink erweelt; die tot deze tyd toe, met hulp der Turken, zich zelven staende houd. Den Grooten Heer vind zijn profijt, by de verdeelinge dezer Landschappen; want hy de zelve, alle te gelijk verbonden zijnde, niet magtig was. De Konink van Bassachiouc kost in weinig tyds vyftig duizend man op de been brengen, die een geslagen vyand van den Turk was. Zedert dat gemelte Dadian zich omgesmeten heeft, is hy, of zijn Navolger, met den Grooten Heer in verdrag, waer uit hy hem Jaerlijks eenig Yzer en Stael opbrengt, 't geen daer valt, onder voorwaerde, dat, als Bassachiouc hem den oorlog aen doet, de Turk bevel aen de Bassaes van Trebisonda, en andere daer omtrent zal geven, van hem tot vyf en twintig duizend Ruiters toe, hulp-benden te zenden.
De Koningen in Mengrelia zijn Christenen; en als zy ten oorlog gaen, moeten alle de Geestelijken volgen, zoo wel Bisschop als Monnik, die echter niet gehouden zijn te vechten, maer alleen den krygsman te oeffenen, Leger-dienst te doen, en te bidden. Groote rykdommen zijn in deze Mengreelsche Landschappen niet. Licht treden zy tot den oorlog. Daer word verhaelt, dat onlangs een Mengrelische Gezant tot Konstantinopolen was, welke, op zijn intrede, over de twee honderd perzoonen had; doch voor zijn vertrek maer een Schryver, en twee Knechten, hebbende hy de overige verkoft, ieder mael als geld van doen had: was zeer plomp, en scheen van een overmate Boersche opvoedinge te zijn. Men vind in deze Landschappen mede Zilver- en Goud-mynen.
De Mengreelsche, zoo wel als de Georgiaensche Christenen, zijn plomp, en onervaren, ter oorzaek van hare quade opvoeding, want van nature zijn zy schrander: de Priesters zelve zijn zeer dom. De Rykste steld by hen de Wet over de Armen: ja zelve zommige der Geestelijke hebben zoo een recht over de gemeente, dat zy de zelve mogen verkoopen, gelijk dikmael geschied, aen Turk of Persiaen: de schoonste, zoo Jongelingen als Dochters, worden het eerst en 't lichtst verkoft. De Grooten van 't Land leven zeer in ontucht, met Vrouwen en Dochters der Gemeente. Zy kiezen zomtyds hunne Bisschoppen, wanneer noch in de wieg liggen; en als daer na de Princen met de wael niet te vreden zijn, ryzen onder haer zware Burgerlijke oorlogen, houdende het de Geestelijken in 't gemeen met den gekoorenen, waer door dikmael geheele Dorpen weg gevoert en verkoft worden. De Bisschoppen konnen de huuwelijken scheiden, en doen verkoopen den geenen die in 't ongelijk word gestelt: waerom het gebeurd, dat, zoo een Man zijn Wyf moede is, zich doet scheiden, en een ander neemt. Ter naeuwer nood weten het meeste van deze Luiden, wat den Doop bedied; en hebben weinig yver in den Godsdienst. De Dochters zijn meest tyds geleerder en kundiger als de Priesters zelve; zy Doopen en Biechten mede, ja Trouwen, en verrichten noch andere Kerkelijke diensten, den Mannen eigen; zoo als in Georgia mede geschied.
Van het Landschap Guriel, Imiretti, en Mengrelia of Colchis, en voorgevallene zaken aldaer, doet den Ridder Chardyn, in zijne loflijke Reis - beschryvinge, een breet verhael, zoo het geene hy door eigene ondervindinge te dier plaetzen heeft onderstaen, als dat hem by een breet schriftelijk verslag, van zeker Vader Lamberti mede was gedeelt, 't gunt van hem ontleent, dit mijn Werk, in den eersten Druk, toe
Auteursrechtvrij