Noord en Oost Tartarye

Herat.

MEn hoeft geenzins te twyfelen, of het Landschap Herat of Heraat, is een en het zelve, dat by de oude Grieken en Latynen, als Ptolomaeus, Strabo, en andere, Aria genaemt wierd: welk Aria, Strabo aen Margiana en Baktriana, en aen den Berg, die Baktriana omhelst, doet palen; de deelen van Baktriana, zeit hy, waren in het Noorde met Aria omringt, en Aria leit zes duizend stadien van Hirkanie.

Ook komen de namen zelfs genoegzaem over een. Andere houden evenwel het aeloud Aria voor Turkestan.

Ptolomaeus stelt tot grenspalen van Aria, ten Ooste, Parapomisus, nu Zabestan; ten Weste Parthie, of woest Karmania: ten Zuide Dragiana, en ten Noorde Margiana, en een gedeelte van Baktriana.

Aria is, volgens Strabo, zeer Wynryk, die vyftig Jaren in gepekte vaten kan goed blijven.

Strabo stelt in Aria de Steden Arktakana, Alexandria, Achana of Achaja, alzoo na de stichters genaemt.

Het Landschap van Herah of Herat, paelt ten Noorde aen Segestan, gelijk dat aen Chorasan, Karmania, Mekran en Sindie grenst.

Abulfeda stelt Herat op een gelijken afstant van elf dagen van Segestan, Nisabur en Chowarezmia.

Het Landschap van Herat is rondsom met Bosschen en Bergen omringt: maer is op vlakke plaetzen, en zommige Oorden zeer vruchtbaer.

Het Land verschaft ook rykelijk leeftocht.

In Herat heeft men groote menigte van Zyde; zulks men daer in een dag, een lading voor drie of vier duizend Kemels kan bekomen. Men vind 'er ook treffelijke Rhabarber, veil, en goed koop.

Twee mylen van de Stad Herat is een Berg uit den welken veele Moolen-steenen, en andere, gewoonelijk gehouwen worden. Op des zelfs rug is een treffelijke Atesch, of Vuurboet, en Tempel der Magen; een slag van aeloude Geestelijke Persianen of Wyzen, Sarschag genaemt.

De Inwoonders plachten in Wapenen, Konsten, Handwerken, Letteren en Geleertheit uit te munten: zijn Mahometanen, en omhelzen de Turksche Kerkleere Sinu, daer de Perzen van gruuwen.

Men zeit 'er zeer schoone en lange Lanen van Boomen te zijn, na welker maekzel en gedaente, Schas Abbas, Konink van Persie, een prachtige Laen tot Ispahan en Zulfa, of Julfa, Voor-stad van Ispahan, heeft doen maken of planten.

Door het Landschap van Herat vloeit een Vliet van een zelven naem, die by de oude Grieken en Latynen Arius genaemt word; die voorby de Hooft-stad Herat vloeit, en van Ptolomaeus een gedenkwaerdige Vliet genaemt word.

Zade is eene plaetze onder Herat gelegen, en begrypt vyf Dorpen.

Bagscura is eene Stad, gelegen tusschen Merwa en Herat, op de lengte van zes en negentig en een halve graed, en op de breete van zes en dertig en een halve graed.

De Hooft-stad in Herat is gesticht, volgens den Persischen Schryver Hamdalla, door zekeren aelouden Persischen worstelaer, Nerman Nerzman, en door Alexander de Groot hermaekt, en als van nieuws gebouwt; hoewel Tavernier tot stichter, Sultan Hussein Mirza stelt, die aldaer ook eenige Schoolen voor de Jeugt had doen bouwen.

En alhoewel het gansche Landschap met zeer heete en brandige Zonstralen beschenen word, zoo geniet het evenwel een zeer heilzamen en wel getemperde lucht. Want de Noorde wind, die gewoonlijk

[p. 485]

en meestentyds des Avonds aldaer valt, verkoelt de hitte van de lucht grootelijks, als blijkt uit de volgende spreuke der Persianen.

Indien in een gewest, het Land van Ispahan, de Noorde wind van Herat, en de wateren van Chowarezmia te zamen gevoegt waren, der zelver Inwoonders zouden nooit komen te sterven. Het welk, als iet byzonders, al over lang Marcellinus heeft aengemerkt.

Jakut getuigt, die op het Jaer twaelf honderd veertig deze Stad bezichtigt heeft, geene Stad gezien te hebben, welke çierlijker en volkryker was. Maer omtrent vier Jaren daer na, is door de Tartaren, onder Cingis Chan, de zelve Stad zeer schendig verwoest. Evenwel heeft ze onder de Persische Koningen namaels zoo grooten luister van hare aeloude çieraed bekomen, dat zeker Burger, Gajalodin genaemt, de zelve Stad in een gansch boek beschreven heeft.

De Konink van Persie houd gewoonlijk in deze Stad een zeer sterk krygs-leger tegen d'invallen der Usbekken.

Een andere Stad Herat leit elders in Persie, doch is klein en onvruchtbaer.

Chuaf⁺ is eene Landstreke in het gewest van Nisabur, op de lengte van drie en negentig graden, en op de breete van vyf en dertig en een halve graed, begrypt de steden Selame, Senzan en Zuzen.

De Konink Zuzeri heeft daer kostelijke gebouwen doen oprechten. Daer valt veele Zyde.

Bacherz is eene Landstreke tusschen Nisabur en Herat; waer van de Stad Malin en Malun genaemt is, leit op de lengte van zes en tachentig graden, en op de breete van vier en dertig en een halve graed. De Visch Karper, valt aldaer zeer goed.

Zam is een vermaerde Stad in het gewest van Nisabur, en leit op de lengte van drie en negentig graden, en op de breete van zes en dertig graden. Daer is een vermaerde Grafstede van zekeren Heilig. Daer onder behooren twee honderd Dorpen. De Landstreke geeft veele Wyngaerden en Fruit.

Sebrewar, of Sabzwar, of Sebzeuar, en by andere gebroken Sazuar of Sapzoar, is de naem van eene Stad en Landstreke, twintig Italiaensche mylen van Nisabur gelegen, op de lengte van een en negentig graden en dertig minuten, en op de breete van zes en dertig graden en vyf minuten. Tavernier stelt de lengte een en tachentig graden en vyftien minuten.

Sebzeuar is nu eene kleine Stad, en wierd oulinks Bihak genaemt. Daer word groote menigte van geelachtig Cardemom verzamelt.

In die Landstreke of dat Gebied leggen vier Dorpen.

Het is zulken vermakelijken Oord, dat by de Mahometanen geoordeeld word het Paradys daer omrent gelegen te hebben. Daer valt goede Zyde.

Kesmer is een Dorp, daer omtrent gelegen, waer men nooit Aerdbeving gevoelt. Dicht daer by zijn verscheide Kastelen, als Brader, Menkah, Mezahid, Ab en Atesgach.

Bahrabad is een fraei Stedeken, daer vermaerde Mannen begraven leggen.

Estran is eene Stad, gelegen in het gewest van Nisabur, op de lengte van een en negentig graden en een half, en op de breete van zeven en dertig en een halve graed. Water en Lucht is 'er zeer goed.

Men verhaelt aldaer een Tempel te zijn, alwaer een Water-bak is, uit een stuk gemaekt, van twaelf Ellen in den omtrek.

Aen het Noord eind staet een sterk Kasteel: op wiens voet eenen kleinen Vliet valt.

Daer zijn vyftig onderhoorige Dorpen. Vruchten zijn 'er zeer goed, inzonderheit Peeren.

Niet wyt van daer leit de Stad Zuzurin, op de lengte van een en negentig graden, en op de breete van zeven en dertig en een halve graed. Daer groeit vergiftig kruid.

Chebuskan, anders Chusan, is een Stedeken in het Landschap van Estua, onder het gewest of gebied van Nisabur. De Lucht en het Water is 'er heilzaem.

+ Warner.