Noord en Oost Tartarye

Taberistan.

TAberistan⁺ strekt van Kasbin, eene Stad van Parthie, na 't Ooste, een weinig Noordwaerts; ten Weste heeft het tot grensbuur, de vlakke Landstreeke van Gilan, en ten Ooste paelt het aen Komis of Komisene.

Andere stellen tot grenspalen ten Ooste Chowarezmia; ten Zuide Chorasan; ten Noorde de Zee Scerwan, of de Kaspische Zee; en ten Weste Gilan. Taberistan gevoegt met Komen of Komis, word, volgens Gool, gezeit aen Chorasan te palen.

Daer is zeker binnen-gedeelte van Taberistan, tusschen of binnen de Bergen, dat een vlakte is, welke tot aen de Kaspische Zee uitgestrekt ligt. Deze Zee word, na dit gansche Landschap, by de Arabieren, Bachar Taberistan, dat is, Zee van Taberistan, genaemt.

Op deze vlakte zijn de twee Steden, Xalons en Chamisa.

Op het uiterste eind is Natil of Natila, vyf mylen van Xalons, Xalux of Salvis gelegen, en vier van Amol. In de Landstreke van Amol zijn veele groene Beemden en Wateren. Een myl van daer leit een Woud of Bosch van een dag reizens groot.

De hooft en voornaemste Stad van Taberistan, is Amol, na by de Kaspische Zee, gelegen: over de hoogte en breete van deze plaets is verschil.

Amol, volgens Warnerus, ligt aen of omtrent den Oever der Kaspische Zee. Zy is, volgens Schryvers der Perzen, door Tochmorts, den oudsten en eersten Persischen stam, gesticht.

Men zeit binnen deze Stad zoo grooten overvloed van leeftocht zy, dat de zelve een lang beleg zou konnen uitstaen. De Lucht evenwel, die na gelang van gelegenheit, heeter als na behooren is, baert eenig ongemak. Daer vallen Druiven, Limoenen, en welriekende kruiden.

In de zelve Stad heeft de beroemde Schryver van 't Ooste, Abu Giasar Allaber, na het zelve Landschap Taberistan gebynaemt, zijnen oorspronk en geboorte plaetze.

Meer als een halve graed of zeven Duitsche⁺ mylen Zuiderlijker, en minder als een⁺ halve graed Oostelijker, als Amol, leit een andere tamelijke groote Stad, en byna zoo⁺ groot als Amol, welke Sari, of Saru, of Saria, of Sariyah, genaemt word, en by wyle ook voor de Koninklijke Zetel van Taberistan gehouden is.

Warnerus stelt Sari twee dagen reizens van Amol, en vier van Estirabad, op de lengte van acht en tachentig graden, en op de breete van zeven en dertig en een halve, ten Ooste van Semnan.

Sari word anders, volgens Warnerus, Tatimuret genaemt, en zou in den omtrek vier duizend Ellebogen hebben.

De Scheeps-haven van beide deze Steden is aen de Kaspische Zee, Alhumini, of enkelijk Alhummo, en anders Hem, en⁺ gebroken Amelhem genaemt; waer by de Vliet Amol of Amel zijnen uitgang in de Kaspische Zee heeft.

Mantir, of Menthir, of Menathir, is een Stedeken, niet minder als Sari, naby de Hooft-stad Amol gelegen.

In het gansche gewest van Taberistan zijn byna alleenlijk twee beroemde Vlieten; hoewel niet bevaerbaer voor Schepen of eenige Vaertuigen. Welker eene voorby de Stad Amol loopt, en ook daer van den naem voert. Maer de andere vloeit door d'uiterste grenzen, na 't Weste, en is op Persisch Isferoud geheten.

Een groote menigte van Zyde word door gansch Taberistan gewonnen, en veel Rys verzamelt, daer de Inwoonders zich byna meê erneren. De huizen zijn 'er doorgaens van hout en riet gemaekt, dat beide aldaer overvloedig en veel groeit.

Taberistan is op Persisch, volgens Abulfeda, zoo veel gezeit, als een Heirbyl-landschap; want Taber bediet by hen een Heirbyl, en Stan een Landschap; 't zy dat men de wegen met bylen heeft moeten openen en banen; of dat byna al de Inwoonders, zoo ryken als armen, dat slag van werktuig, volgens Jakut, gewoonelijk voor wapenen voeren.

Taberistan word, volgens Jakut, met⁺ een anderen naem ook Mazendran genaemt: en daer is geen ander onderscheit, als dat de Inwoonders en gebuur-volken doorgaens den laesten naem gebruiken. Anders getuigt hy nergens in eenige Boeken van den naem van Mazendran gelezen te hebben. Aledris, ouder als Jakut, drukt nergens, mijns wetens, den naem van Mazendran uit. Abulfeda later als Jakut, zeit, daer hy van de Steden Amol, Saria en

+ Gool.

+ Gool.

+ Ulug Beig.

+ Nasirroddinus.

+ Warner.

+ Oliarius.

[p. 483]

Esterabad handelt, dat elk van die Steden, van zommige tot Mazendran, en van andere tot Taberistan betrokken worden.

De hedendaegze Schryvers daer en tegen, inzonderheit de Persianen, gebruiken naeuwlijks ooit den naem van Taberistan, en byna altyd dien van Mazendran, om het vlakker gedeelte van het oud Taberistan te bedieden: en noemen het ander, dat bergachtig is, met een algemeenen naem van de Bergen Kuchistan.

Het gewest van Taberistan is berg-ryk, en byna niet als louter bosch; en word bevochtigt door de wateren, die van de hooge plaetzen na de vlakten storten.

Het gewest Hyrkanie, alzoo by de ouden genaemt, komt met Taberistan over een, dat ook uit Bergen en Bosschen bestond. En gelijk Ptolomaeus en Strabo, door de naem van Taberistan, de geheele Landstreke van Medie, en 't gewest tot aen de monden van den Oxus begrypen; alzoo begrypt ook Taberistan dikwils Komisene en Giurgian.

Asterabad, Istírabad, Esterabâd of Estirabad, leit op de Noorder breete van zes en dertig graden en vyftig minuten, en op de lengte van negen en tachtentig graden en vyf en dertig minuten, tusschen Sari en⁺ Giurgian, vier dagen reizens van Sari, en twee van Giurgian, en negen en dertig mylen van Amol, naby de Kaspische Zee.

Het Water en de Lucht is 'er getempert. Daer valt Zyde, Koorn, en veelderhande vruchten.

Drie mylen van Esterabad leit een Eiland in de Kaspische Zee, Nimmerdam genaemt.

De Stad Zerbadkan of Dermasekan, leit tusschen Zurzam en Esterabâd, op de lengte van negen en tachentig en een halve graed, en op de breete van negen en dertig graden.

De⁺ Stad Larzan leit tusschen Amol en Rey, vyftien mylen van de laeste, op de lengte van zes en tachentig en een halve graed, en op de breete van zes en dertig en een halve graed.

Girich is een Stedeken aen den Oever van de Kaspische Zee, vier dagen reizens Noordwaerts van Larzan, op de breete van veertig graden.

Ferenvo is een Stedeken, vyf dagen reizens van Girich gelegen, op de lengte van negentig graden, en op de breete van een en veertig graden.

Het⁺ ander gedeelte van Taberistan, dat wy gezeit hebben bergachtig te zijn, begint ten Weste van de hooge Bergen Xervin, van andere met de naem Xirriez bekent, die aen de gewesten van Deilem en Gilan palen.

Kashistan, Kuhistan of Kahistan, het bergachtig gedeelte van Taberistan, is, volgens Warnerus, een gewest tusschen Chorasan, Mawaranahr, den Vliet Metaze en Kabile. Des zelfs Hooft-stad zou Scehistan genaemt zijn. Voorts leggen in het zelve gewest de Steden Tun, Kain of Kin, Chusif en Zenabdar; als mede Kehar of Kalar, dat twee dagen reizens van Rey leit, eene Stad van Chorasan, en drie van Amol; als ook Saidabad, dat is, Zandstad, een kleine onderhoorige Stad van Amol. Ulug Beig stelt Kajar en Kalar in Gilan.

Daer na volgt de grootste van Taberistan, en Hooft-stad van het Berg-land, Rouyan of Ruban genaemt. Amol zoude, volgens opgemelte Schryver, twaelf mylen van Gilan gelegen zijn, en gebouwt op een hoogte.

Na deze volgt de Stad Timar, na by Chorasan gelegen.

Taberistan word ten Ooste met Dihistan bepaelt. Dihistan is zoo veel gezeit, als gebied der Dorpen.

Maer wanneer de naem van Taberistan enkelijk gebruikt, eene Stad bediet, zoo moet geene andere Stad verstaen worden, als Amol.

Dihistan is ook de naem van eene Stad, leit tusschen Zurzan en Chowarezmia, en is de uiterste grenspael van Taberistan.

Tavernier gedenkt ook eene Stad Tebess, in dit gebied, den Koninkryke van Persie onderhoorig, op de lengte van negen en tachentig graden en vyftien minuten, en op de breete van acht en dertig graden en vyftien minuten.

Tebs is de naem van twee Steden, volgens gemelte Schryver, in het Landschap van Kahistan, niet zeer verre van een gelegen: de eene is genaemt Tebs Minan of Masina, en de andere Tebs Cili of Kibegi.

Tebs Masina is een kleine Stad, gelegen op de lengte van vier en negentig graden en vyftien minuten, en op de breete van drie en dertig graden en vyftien minuten.

Tebs Cili leit op de lengte van twee en negentig graden, en op de breete van drie en dertig graden; op den Oever van den Vliet Metare, tusschen de Stad Myabur en Ispahan. Het heeft een vast Kasteel en eenige Dorpen onder zich.

In deze Landstreke valt zeker aerd van Dadels en Appelen, die op andere plaetzen niet zoo goed gevonden worden.

Niet verre van Tebs Masina is zekere geheel vergiftige aerde, die de Mensch de dood zou aenbrengen, by aldien hy daer van at.

Dicht daer by is een Put, daer dss Zo-

+ Warner.

+ Warner.

+ Gool.

[p. 484]

mers water uit komt, dat het Land bevochtigt. Noch is 'er een andere Put, op welker grond de gedaente van een Man gevonden word.

Tun is aldaer een Stedeken, gelegen op de lengte van twee en negentig graden en dertig minuten, en op de breete van vier en dertig graden en dertig minuten, en naby Kain: daer valt veele Zyde.

Kin of Kain leit op de lengte van drie en negentig graden en twintig minuten, en op de breete van drie en dertig graden en veertig minuten; doch volgens Tavernier, op de lengte van drie en tachentig graden en twee minuten, en op de breete van zes en dertig graden en twee en twintig minuten. Daer is een gezonde lucht, en valt veel Meel. Daer vallen zeer treffelijke vruchten. Men vind 'er ook veele schrandere Geesten en geleerde luiden.

Pirzend is eene Stad daer veel Meel valt.

Destbiazd is een klein Landschap, in deze Nabuurschap, met eene Stad Faris genaemt.

Zirkui is een Landschap met drie Steden: als, Asaden, Raair, en Scharacht. Daer valt veel Wol en Zyde.

Numerabad is een Landschap met eenige onderhoorige Steden.