Noord en Oost Tartarye

Aenmerkingen

Van Richard Johnson (die tot Buchara, met Anthonis Jenkinson is geweest:) aengaende de wegen van Moskovien na Katay⁺ of Sina: daer in van verscheide Plaetzen en Volken, toen noch weinig bekent, gewag word gemaekt.

Een weg, aen hem opgegeven door zeker Tarter, genaemt Sarnichoke, Onderdaen van den Vorst van Buchara.

VAn Astrakan na Serachik te Lande, kleine dag-reizen doende, gelijk die met de Karavane, zijn tien dagen reizens.

Van Serachik na de Stad Urgenze, vyftien dagen reizens.

Van Urgenze na Buchara, vyftien dagen reizens.

Van Buchara na Caskar, dertig dagen.

Van Caskar na Katay, dertig dagen.

+ 1558.

Een andere weg, door de zelve persoon opgegeven, die hy zeide zekerder te zijn.

VAn Astrakan na 't Land der Turkemans, over de Kaspische Zee, is tien dagen reizens.

Van de Turkemans, met Kamelen, die ieder vyf honderd ponden last dragen, is tien dagen, tot Urgenze toe.

Van Urgenze na Buchara, vyftien dagen.

De Stad Buchara is de plaetze, daer de Tartaren met de Kathajers, en andere volken van die gewesten, handelen. Men betaelt 'er twee en een half, voor 't honderd van de Koopmanschappen.

Van daer na Caskar^* een Grensstadvan den Grooten Chan, is een Maend reizens. Deze Tartar zeide, dat'er noch veele plaetzen tusschen beide waren.

Van Caskar na Katay^§, is noch ruim een Maend of anderhalf reizens. Daer by voegende, verstaen te hebben, dat men van daer of uit Katay, kon over Zee na Indiën reizen; doch hy wist niet hoe de Kust gelegen was.

* Deze plaets is nu onder een byzonder heer.

§ Dat is Sina.

[p. 405]

Verhael van eenen anderen Tartar, Koopman tot Buchara, volgens bericht uit een zijner Landsluiden, die in Katay was geweest.

VAn Astrakan na Serachik, over Zee, vyftien dagen reizens.

Van Serachik na Urgenze, is mede vyftien dagen reizens.

Van Urgenze na Buchara, noch vyftien dagen: en in die vyftien dagen reizens zijn geene wooningen te vinden; maer alleenlijk eenige putten, van d'eene dag reize tot de andere.

Van Buchara na Taskent, zijnde eene schoone weg, is veertien dagen reizens.

Van Taskent na Occient, zevedagen reizens.

Van Occient na Caskar, twintig dagen.

Caskar is de Hooft-stad van 't Ryk, dat tusschen Buchara en Katay legt, waer van de Vorst genaemt is Reshid Chan.

Van Caskar na Sowchik, dertig dagen reizens. Sowchik is de voornaemste Grensstad van^*Katay.

Van Sowchik na Camchik, vyf dagen reizens, en van Camchik na Katay twee Maenden weegs, door een Land, dat zeer volkryk en wel getempert is: hebbende overvloed van alderlei Fruit; waer van de Hooft-stad Kambalu genaemt, en tien dagen reizens van Katay gelegen is.

Deze Luiden verzekerden ons, dat boven Katay ('t welk zy zeiden, een wel gezeden t Land te wezen, en ryker, dan men zoude konnen gelooven) een ander Land is, op Tartarisch geheten Kara-Kalmak, of zwart Kalmak, door bruine Menschen bewoont; want in Katay, gelijk het na 't Ooste strekt, zoo zijn daer de Menschen wit en wel gedaen van Lichaem. Hun Godsdienst, na 't verhael van dezen Tartar^§, is de Christelijke, of daer zeer na by komende, en hunne sprake verschilt veel van de Tartarische.

Men vind op deze weg geene Beeren, maer wel witte en zwarte Wolven: waer van misschien de oorzake is, om dat de Bosschen daer niet zoo dicht zijn, als die van Moskovien, alwaer veele Beeren gevonden worden. Men vind 'er, na hun verhael, zeker Gedierte, dat by de Moskoviters Barse genoemt word. Voor zoo veel ik aen 't vel, dat zy my toonden, daer van oordeelen kon, is het zoo groot, als een Leeuw. De huit is gevlekt, en geloof ik, dat het een Tyger of Luipaert is.

Noch twintig dagen reizens van Katay, zegt men een Landschap te zijn, genaemt Angrim, alwaer zich een Dier houd, dat de beste Muskus voortbrengt. De meeste word getrokken uit de knien^* van het Manneken. Het volk is daer Olijfverwig. Gemerkt in dit Land de Mannen geen baerden dragen, en voor de rest in de kleeding, de Wyven zeer gelijk zijn; zoo dragen de Mannen, om hen van de Vrouwen in kleeding t'onderscheiden, een rond yzer op hunne schouderen, en 't Vrouwvolk draegt het onder haer gordel. Zy eeten daer raeuw vleesch, zoo wel als het volk, in een ander Land, Titay genaemt, mede doet.

Deze laetste bidden het Vuur aen, en zijn vier en dertig dagen reizens van Groot Katay gelegen.

Tusschen Titay en Katay word een volk gevonden, dat van goede gebaerte is. Het gebruikt Messen van Goud. Men noemt die volken, zoo gezegt word, Komorom, en leggen nader aen Moskovien dan aen Katay. Dus verre de Reis-beschryving van Jenkinson, en het bericht van Johnson.

* Verstaet het Zuider Katay of Sina.

§ Dit is misverstandelijk gezegt, ten ware van de Godsdienst in Tangut, aldaer in de Nabuurschap wierd gesproken, alwaer veele uiterlijkheden, den Christelijken Godsdienst gelijk, worden geoefent.

* Dit is verkeerdelijk gezegt, alsoo het uit een beurze aen de Navel komt.