Noord en Oost Tartarye

Van de oorspronk der Riviere de Ganges: en van der Heidenen overgeloovigheit omtrent de zelve Rivier.

DE oorspronk van de Rivier Ganges, die niet wyt van Mugalia en Kalmakkia gelegen is, was by de ouden niet te recht bekent. Plinius gevoelde daer van, dat die in 't gebergte Hemodus, onder Scythie gelegen was. Andrada Jezuit, welke in 't Jaer zestien honderd vier en twintig, in 't Ryk Tebet is geweest, zegt, dat men des zelven oorspronk daer omtrent ziet; doch dat die steeds onder Ys en Sneeuw gedoken leit, en, na dat langs Klippen en ongebaende wegen gespoelt heeft, door 't Meir Hardwayer, (alzoo genaemt na een Stad van den zelven naem,) in 't Landschap Siba, dat onder 't Mogolsche gebied behoort, stort, en door het Landschap Kakares vloeit, eindelijk in d'Indische Zee valt.

Thevenot, in zijne Indische Reis-beschryving zegt, dat de Ganges en Indus hunnen oorspronk in 't gebergte van Sagatay en Turkenstan zouden hebben; welke Landen benoorden aen Indostan grenzen, en niet wyt van Moegalia en Kalmakkia gelegen zijn.

De takken, die aen den oorspronk van de Ganges in mijn Kaert vertoont worden, heb ik, in navolginge van ouder Schryvers, ontworpen; doch achte noodig, de onzeekerheit daer van aen te roeren. Want vinde by zommige de zelve in een andere gedaente afgemaelt: behoudende deze tot dat van de oprechte dreef zal zijn verzeekert.

Het water van de Rivier Ganges is niet gedronken; want het verwekt buikloop, en krimping of snyding in de darmen.

De omher woonende Heidenen gevoelen, dat het water van den Ganges niet alleenlijk gezont voor het Lichaem is: maer ook strekt, om de zonden der Zielen af te wasschen: waerom zy de assche van hunne verbrande Lichamen veeltyds in den zelven smyten: ook word de Oever met Begraefplaetzen en Doodbussen der Grooten bezet. Die, stervende, met zijne voeten aen 't Ganges-water raekt, word geoordeelt, aenstonds op de Ziel-verhuizinge, ten Hemel te reizen: desgelijks de geene, wiens asch daer in geworpen word.

De Ganges spoelt, niet verre van zijn oorspronk, over een Steenrots, het hooft van een Koe-beest in gedaente niet ongelijk: en vermids dat Vee in die Landstreke zeer geëert en geacht is, ook iet heiligs in te hebben gelooft word, zoo spoelt zich het aenwoonende volk dagelijks met des zelfs nat of water af, en d'afgelegenen doen het tot zich brengen, zoo veel als mogelijk is.

Hoe heilig het water van de Rivier Ganges by d'Indiaensche Bramines, dat zijn Priesters, gehouden word, mag uit Abraham Rogier gezien worden, die, in zijn Boek, de Godsdiensten der Heidenen en Bramines, op de kust van Choromandel, wytloopig, in wys als volgt, daer van heeft geschreven.

Niet alleen (zeit hy) heeft het zoute water omtrent de pagode Rammeswara altoos de kracht om de zonden af te wasschen: maer de Bramines schryven ook het versch water, inzonderheit het water van de Rivier Ganges, welk haer water in de Golf van Bengale in Zee loost, deze kracht toe. Want zy gelooven eenpaerlijk, en houden 't voor gewis, dat die geene, de welke zich met het water van deze Rivier wasschen, ten vollen van hunne zonden gereinigt worden. Ja de Bramine Padnamaba getuigde, dat de kracht van dat water zoodanig was, dat de geene die daer in gingen, al was 't ook dat zy geen lust noch genegentheit tot de reiniginge van de zonden hadden, evenwel gereinigt wierden.

En vermids de Inwoonders van Bengala zulk een gevoelen van dit water hebben, zoo is 't dat die geene, die omtrent de Riviere de Ganges woonen, voor een gewoonte hebben, hunne zieken, als zy op het uiterste zijn, na die Rivier te brengen, en met het halve lichaem in 't water te leggen, op datze van hunne zonden mogten gereinigt worden; en met de andere helft op het drooge, op datze niet zouden versmooren.

En vermids de Rivier Ganges niet overal is, en veele Menschen het voordeel,

[p. 316]

't welk d'Inwoonders omtrent deze Rivier hebben, niet zouden genieten, en op dat by ook eenen algemeenen Afgod zoude zijn, en die verre van de stroom af woonen, ook hun vertrouwen op de zelve zouden stellen, en, door de kracht van dit water, de reiniging hunner zonden verwachten, zoo word den geenen, die verre van deze Riviere af woonen, diets gemaekt, dat zoo wanneer zy zich wasschen, het water dat zy daer toe gebruiken, ook de kracht heeft, om de zonden af te wasschen, als zy maer aen de Rivier Ganges gedenken, en zeggen, Gangasjanam, dat is, Ganges wasch my.

Wegens het gevoelen van de heiligheit des waters van de Rivier Ganges, en om dat de Heidenen daer omtrent meenen, dat het veel voordeel toebrengt, zoo voeren zy het zelve water wyt en breet door de Heidensche Landen, gelijk hier te Lande het Spa-water vervoert word.

Om de redenen, waerom de Heidenen zoo veel werks van het water der Riviere Ganges maken, en het zelve zoo veel heiligheits toeschryven, bequamelijk te doen verstaen, zal het niet vreemt zijn, (zeit Rogier) een verdichtzel te verhalen, de welke ik uit den mond van de Bramine Padnamaba hebbe. Men moet weten, hoe deze Rivier uit den Hemel, op de plaetze van Dewendre, en van Dewendre op der Aerden, en inzonderheit in Bengale, alwaer zy haer water weder in de Zee loost, geraekt is.

Eerst zullen wy aenwyzen, hoe deze Rivier Ganges uit den Hemel op de plaetze van Dewendre gekomen is. De Bramine zeide, dat'er een zeker Raetsjasja of Duivel, genaemt Belli, geweest is, de welke een groote belofte aen Eswara gedaen had: op het volbrengen van welke Eswara hem zoude toegezeit hebben, dat hy overwinnen zoude, al die hy bestryen zoude. Waer over hy zeer hoogmoedig zoude geworden zijn, en niemand verschoont heeft: maer ook Dewendre, en d'andere Opperhoofden der onderhemelsche waerelden, aengetast, overmeestert, en uit hun bezit gedreven heeft. Waer over zylieden aen Bramma klachtig wierden. Bramma zoude de zaeke Wistnou ook aengedient hebben. Wistnou de klachten gehoort, en de zaeke wel ingezien hebbende, bevond dat den zelven Raetsjasja hem ook een trouwe dienaer was, vond derhalven goet, hem niet door geweld, maer door list en behendigheit t'onder te brengen, Om dit dan uit te werken, zeggen zy, dat Wistnou in de Waereld gekomen is, onder den naem van Wamaua, een Bramasari, dat is, een jonge Bramine. En terwijl dat den gezeiden Belli bezig was met een Iagam te Offeren, is hy by hem gekomen, en verzocht een Aelmoesse van hem: waer op Belli vraegde, wat hy begeerde? Hy antwoorde, drie voeten Lands: 't welk hem Belli op staende voet toestond. Waer op hy begon 't Land af te meten. Hy stelde dan een voet ter neder, en drukt de zelve tot Patalam, dat is, den afgrond; tot de schale van 't Ey, daer deze waereld, (na hun gevoelen) in begrepen is. D'andere voet heeft hy na om hoog gezet, en heeft daer mede alle de boven waerelden doordrukt, en de schale van 't Ey geraekt. Toen hy nu de derde voet zetten zoude, heeft hy gevraegt, waer hy dien stellen zoude, na dien 'er nu geen plaetze meer was? Waer op Belli zoude geantwoord hebben: Zetze op mijn hooft. 't Welk hy zoude gedaen hebben, en had den gezeiden Belli met zijn voet tot den asgrond neergedrukt, en aldaer, zeggenze, dat hy noch is. Toen vernam dezen Duivel, dat hy met God te doen hadde, en bad hem, dat hy hem zijn hoogmoet vergeven wilden. Waer op Wistnou hem zoude geantwoord hebben: Alhoewel gy hier zyt, zoo zult gy nochtans hier zoo wel zijn, dan of gy by my in den Hemel waert. En zoo is hy dan daer by gebleven. Doch de Bramine zeide, dat wanneer Wistnou zijn voet na om hoog zette, dat hy niet alleen de schale van 't Ey der waereld geraekt heeft: maer dat hy die met zulken kracht geraekt heeft, dat de schael scheurde; en op staende voet zou het water, daer dit Ey in dryft, (welk water zy zeggen, dat God zelfs is) daer in hebben konnen loopen. 't Welk Bramma ziende, die ook in 't zelve Ey zijn plaetze hebben zoude, heeft zijn vat genomen, het water daer in gevangen, en de voeten van Wistnou daer mede gewaschen. Doch het overige zoude, als een Rivier, na de plaetze Dewendre geloopen zijn. En vermids de Riviere Ganges in de plaetze van Dewendre geloopen zoude hebben, eerze op de benedenste waereld is gekomen, wordze noch ten huidigen dage van de Bramines, Surga nadi, dat is, Hemelsche Rivier, genoemt.

Wy hebben gezegt, op wat wyze, (na het verdichten der Bramines) de Rivier Ganges in de plaetze Dewendre gekomen zy. Nu zullen wy voort aenwyzen, hoe zy op der Aerde zoude geraekt zijn.

Het is gebeurd, zeide den gemelten Bramine Padnamaba, dat een zeeker Setrea, genaemt Sagara jakrawerti ( jakrawerti betekent een Keizer) een Heer van Leer groot vermogen, voorgenomen had,

[p. 317]

een Iagam,dat is, Offerhande, van een wit paerd te doen; 't welk by de Braminen een groote zaek is, en die niemand hem mag onderwinden te doen, of hy moet van zeer groot vermogen zijn, en hem verzekeren dat niemand magtig is hem het zelve te verhinderen. Waerom dat heden ten dage dit Iagam (na 't zeggen van de Bramine) niet gepleegt word. Want niemand derft zich vermeten van zulk een magt en vermogen te zijn. Die dit Iagam voornemens is te doen, zend, eer hy 't doet, een Paerd in alle Landen, met een brief aen de staert, in welk den naem van de perzoon, die voorgenomen heeft het Iagam te doen, geschreven staet, en gemeld, van wat magt het Paerd gevolgt word, en word gevraegt, of 'er niemand is, die het Paerd derft ophouden? 't welk, indien iemand doen wil, die moet hem magtig bevinden om de magt, die na het Paerd volgt, te wederstaen. Doch indien dat geschied, en de magt die 't Paerd volgt, verslagen word, zoo is het Iagam te niet: maer indien niemand het Paerd op houd, zoo heeft het Iagam ter bestemder tyd zijnen voortgang. De Heer die dusdanigen Iagam, als gezeit is, voorgenomen hadde te doen, hadde veele Vrouwen, en by de zelve tzestig duizend Kinderen. Het Paerd uitgezonden hebbende, heeft deze zestig duizend, en noch meerder magt daer by, het Paerd na gezonden. Niemand heeft hen wederstant geboden: maer zy hebben aen ieder een veeloverlast gedaen. Dewendre den hoogmoet van dit volk bemerkende, heeft het Paerd heimlijk weg genomen, en onder de zevende waereld, achter een zeer Heilig Man, een Godsdienstige van Wistnou, verborgen, en aldaer heeft hy 't gebonden. Zy het Paerd mislende, gingen het overal zoeken, doch konden het niet vinden. 't Is daer na gebeurt dat een Akasawani, dat is, een zwervende Geest, aen hen ontdekt heeft waer het Paerd was. Zy hebben middel gezogt om aldaer te geraken; doch vonden geen weg om in de zevende waereld te komen. Maer eindelijk is besloten, dat ieder van hen aen 't graven zoude gaen. Doch wanneer het gat diep wierd, en zy geen raed wisten om d'aerde na boven te dragen, zoo hebbenze de zelve opgeslokt: en op dat zy de zelve te beter door zouden konnen zwelgen, hebbenze water daer op gedronken: en door dat middel zoudenze eindelijk aldaer gekomen zijn, alwaer het Paerd was, en hebben het achter eenen Heiligen gebonden gevonden. Zy weinig denkende wie dat gedaen hadde, en meinende dat dien Heiligen dat zoo beschikt hadde, hebben zy hem aengevat, en dapper geslagen. De Heilig de slagen voelende, is in toorn onsteken, en zeide tot hen, dit hebe gy lieden onbedachtelijk gedaen: en indien ik een getrouw dienaer van Wistnou ben, zoo zult gy alle tot assche worden. En het geschiede op staende voet. Deze omgekomen zijnde, zoo zoude het gebeurt zijn, dat de Zoon van den oudsten Zoon, die Hooft was over het uitgezonden volk, zijn Vader zoude gaen wezen zoeken, en den weg, die de voorige gegraven hadden, gegaen, en ook in de zevende waereld, by den Heilig, gekomen zijn, alwaer hy het Paerd met het Volk, dat tot assche geworden was, gevonden zoude hebben. In zoodanigen gestalte het daer vindende, zoude hy ootmoedelijk aen den Heiligen hebben verzocht, hem openinge te willen doen, waer zijn Vader gebleven was; 't welk hy gedaen heeft, en ontdekte de gantsche zaek; en verstond dat alle de Zielen verlooren, en Duivels geworden waren. Waer op hy den Heilig zoude gevraegt hebben, hoe de Zielen behouden konden worden? en tot antwoord hebben ontfangen, dat'er geen middel was, of 't en ware dat de assche door het water van de Riviere Ganges nat gemaekt konde worden, en dat zy door dat middel in de plaetze Dewendre geraken zouden. Deze gezeide Zoons Zoon dit verstaen hebbende, nam het Paerd, en ging daer mede na zijn Groot-vader, aen den welken hy alles dat'er gebeurd was, verhaelt heeft, en verzocht aen hem verlof, om eenig middel, ten goede van zijn Vaders Ziele, ter hand te nemen. Daer toe verlof verkregen hebbende, heeft aen Wistnou een groote belofte gedaen, in de welke hy, tot de dertig duizend Jaeren toe, volhard heeft, en is gestorven, eer hy tot zijn voornemen geraekt was. Daer na heeft zijn Zoon de zelve belofte aengevaert, en daer in ook tot de dertig duizend Jaren volhard, en is ook gestorven, zonder dat hy ten einde van zijn voornemen gekomen was. De derde heeft diergelijke gedaen: en dertig duizend Jaren ook in de belofte verslijtende, is ook onverrichter zake gestorven. Eindelijk heeft ook de vierde, Bagireta genaemt, de voorige belofte aengevaert. En na dat diem duizend Jaer daer in bezig hadde geweest, zoo is Wistnou, nu honderd duizend Jaren in de belofte versleten hebbende, eindelijk bewogen geworden, om aen Bagireta de toezegginge te doen, dat hem geven zoude het geene hy zoude begeeren. Bagireta zoodanige belofte ontfangen hebbende, verzocht dat het water

[p. 318]

van de Riviere Ganges zijn geslacht, dat tot assche geworden was, tot zaligheit nat maken mogte. Wistnou heeft het hem toegestaen. Toen verzocht Bagireta aen de Riviere Ganges, dat zy vallen wilde ter plaetze daer hy begeerde, en datze hem navolgen zoude waer hy henen ging; het welk hem toegestaen wierd. En daer op verzocht hy, datze vallen zoude op den Berg Chimmawontam, verre om den Noord gelegen. Doch dezen Berg zoude daer op gezeid hebben, dat zy dien last niet konde dragen: maer dat alleen Eswara dat vermogen hadde. Toen verzocht Bagireta aen Eswara het zelve; de welke hem beloofde, dat hy de Riviere Ganges op zijn hooft ontfangen zoude. Doch de Rivier, zeggenze, dacht, indien de Berg Chimmawontam niet magtig genoeg was om het uit te staen, dat zy op haer neder daelde, dat ook Eswara niet vermogens genoeg daer toe hebben zoude. Zy is derhalven uit de plaetze Dewendre neder gevallen op 't hooft van Eswara, met voornemen om hem te verpletteren. Doch Eswara den hoogmoet, met welke de Rivier Ganges neder daelde, bewust zijnde, ontfangt haer: maer verleende haer geen weg om voort te lopen; doch hy hieltze op zijn hooft staen. Bagireta het geruisch van 't water hoorende, doch geen water vernemende, bad aen Eswara, dat hy doch aen die Rivier een weg wilde vergunnen; 't welk hy dede; en de Ganges is gevallen op den berg Chimmawontam, en van daer op de Aerde: en is den gezeiden Bagireta gevolgt. Zy zeggen dat de Rivier, in 't voortlopen, zeeker Heilig Man zoude ontmoet hebben, die met het vieren van 't Iagam bezig was, en zoude met haren vloet alles weg genomen hebben dat den gezeiden Heilig tot het vieren van den Iagam toegestelt had. Waer over dien Heiligen Man zeer verstoort is geworden, en heeft gezeid tot de Rivier: komt in mijn hand: en 't zoude ook geschied zijn, en hy zoude de Rivier ingeslokt hebben. Toen stond Bagireta weder, met nieuwe droef heit, verzet, en hy bad den Heilig, dat hy de Rivier weder wilde geven. Doch den gezeiden Heilig overleide hoe hy dat bequamelijk zoude konnen doen, en de Rivier haer Heiligheit niet verliezen. Hy dacht, indien hyze uitpiste, dat ook het zelfde zoude gebeuren. Derhalven vond hy goed, dat hyze uit zijn Dye zoude laten vloeyen; 't welk geschiede: en heeft daer van den derden naem gekregen, werdende noch heden op den dag van de Bramines Iennadi genaemt.

De Riviere uit de Dye van den Heilig gelopen zijnde, is tot Bengale, Bagireta na gevolgt, alwaer zy haer in veele en verscheide spruiten verspriet heeft, en is gelopen over de zestig duizend Menschen, die tot assche waren verbrand, en zy zijn levendig geworden, en hebben Bagireta grooten dank geweten over den dienst die hy hen gedaen hadde, en zy zijn opgevaren na de plaets Dewendre.

Ter oorzake dat deze Riviere Ganges Bagireta in wyze, als zy verhalen, zoude gevolgt zijn, zoo heeftze de vierde naem gekregen, en word Bagireti genaemt; doch de gemeenste naem is Ganga, en word gemeenlijk by d'onze de Rivier Ganges genoemt.

Hier hebt gy de reden van de Heiligheit der Riviere Ganges, en waerom datze in zulken grooten achtinge en waerde is: te weten, om datze, na 't voorgeven der Braminers, van 't water is. 't welk God zelf is, en dat ze van den Hemel is neder gedaelt; waerom dat ook de zelve een Hemelsche Riviere noemen. En of dit alles steun op zeer ongegronde verdichtzelen, zoo houden zy het nochtans voor waerachtig, en zijn daer niet af te brengen, en geloven 't, om dat hun Vedam, dat is, hun Wet-boek, dat getuigt.

Wy hebben hier vooren aengewezen, dat de Heidenen gevoelen, dat'er middelen zijn, om vergevinge der zonden te bekomen: en ook verhaelt, welke de zelve zonder zijn. Maer wat raed voor die gene, die de zelve niet hebben in 't werk gestelt, en gestorven zijn? na dien het elk een niet gelegen komt, en ook niet mogelijk is, na Casi, of Rammeswara, of na eenige andere Heilige plaetzen, te reizen. En vermids, dat ook zommige zoo veel indruks niet hebben, noch zoo veel om 't einde denken, dat zy dagelijks in den morgen-stond, de zeven voorname Heilige plaetzen zouden noemen, om de vergevinge der zonden te verkrygen. Om dat ook de zulke niet verlegen zouden raken, zoo hebbenze ook middel uitgevonden waer door deze te recht geholpen konnen worden, en dat ze, ten goede van den doode, iets doen kunnen.

En hier komt weder de Reviere Ganges, van wiens Heiligheit wy hier voor gezegt hebben, te hulp. De Heidenen houden het voor gewis en zeker, dat, zoo wanneer zy bezorgen, dat het gebeente der overledenen na de Rivier Ganges gebragt, en daer in geworpen word; dat de Ziele des genen, wiens doodbeenderen het zijn, daer door groot genut en voordeel verkrygt, en dat voor ieder Jaer dat deze beenderen in die Rivier leggen, duizend

[p. 319]

Jaer daer voor vreugde in de plaets van Dewendre genieten. Zy zeggen de plaetze van Dewendre, om dat zy gevolen dat dit water de kracht niet heeft om den Hemel zelfs te geven, maer den weg wyst om daer in re geraken. Met andere, de welke door andere middelen in de plaetze van Dewendre komen, hebben deze wel dit niet gemeen, datze na het verloop van een bezetten tyd, wederom na deze waereld moeten komen, en andermael in een lichaem varen, en menigmael gebooren worden: nochtans hebben zy door dit water voordeel, 't geene de andere niet hebben: te weten, dat zy niet komen in slimmer leven, maer t'elkens verbeteren, een beter leven genieten, en zoodanig leven, dat zoo vol verdiensten is, dat zy in den Hemel geraken.