Op den Bouw en Bestiering der Scheepen, Beschreeven door den weledelen wyzen Heer
Nikolaas Witsen,
Raad van Amsterdam.
d'AAloudheit lagh gesmoort in 't stof van hare steden
En ryken, deerlyk ván d'onwetenheit vertreden,
Nu meenigh duistere eeuw en jaren achter een:
Haar kostelyk gewaat, zoo konstelyk besneên,
En ryklyk geschakeert, wiert met den voet geslooten:
Zy zelf hielt, doot van schaamte en spyt, den mont geslooten,
En wenscht dat eens een heir van Letterhelden velt
Magh winnen, en haar eer, weêr op den troon gestelt,
Uitflonkren door den mist en nevels der Barbaaren
En woestheit, zoo ontaart haar in de kroon gevaaren.
Nu troost u moeder en getrouwe voedstervrouw
Der wysheit, troost u, en verzet dien bittren rouw:
Uw zon begint alree ten kimmen uit te gloeijen,
Terwyl haar heiligh vuur, nu meer en meer aan 't groeijen,
Vast d'Oostkimme achter laat, en steigende in den trans,
Spreit over onze lucht, in 't eind, haar' vollen glans.
Een deel der wyzen leert uw Loofwerk, en de merken
Der diepe Beeldespraak, d'Orak'len van uw kerken,
De Wichleryen, en't geschrey der vogelvlucht.
Een deel, opvliegende verr' boven zonne en lucht
In hun gedachten, spoort uit Hermes goude spreuken
Uw godgeleertheit naa, of moede 't hooft te kreuken
In't openen van zyn geheimen, schept het vreugd,
't Olympisch renperk, en de worstelplaats der jeugd
Weêr op te graven uit hun asschen, en te hooren
Wat oeff ning Memfis en Atheenen heest verkooren,
Wat spiegelstryden Troje en Latium bemint.
Gyraldus en Doleet doorsnuff'len het bewint
Der ouden, en de maght van hun verdweene vlooten,
Hun speelfazeelen, en geschilderde oorlogsbooten;
Maar ruw, en zelve van een donk're wolk 't verstant
Benevelt, daarze uit schroom noch tasten met de hant
Naar blinde schaduwen, gelykze lichtlyk missen,
Die d'eerste durven zien in zulke duisternissen.
Nu weet een lidt der Raad van 't maghtigh Amsterdam,
Een hoofttelgh van de gryze en onbesprooke stam
Der Witsens, afgeslooft in Borgermeesterschappen,
En loflyk Staatbewint, d'aaloutheit naa te stappen
Met een gelyke tret: hy groeit in haaren lof,
En zweet gelukkigh in die heerelyke stof.
Hy maalt ons op 't panneel van zyn geleerde blaâren
Naa 't leven, hoe Egypte en Rome door de baaren
Quam streeven met de boegh, en 't hoogh kampanje stont
Versiert met beelden van gedrochten, en den hont
| |
Anubis, Pollux en zyn' Broeder, die van varre
Matroozen toestraalt, en begunstight met zyn starre.
Wy zien hier Argo, weêr Minerve toegewydt,
En Xerxes vloot, zoo lang verslonden van den tydt;
En leeren hoe de Kryghsgaley pleegh voort te glyen
Op 't slaan der riemen, die, in drie en hooger ryen
Verdeelt, verwarden noch beletten in den vaart.
Maar 't is aan Witsen niet genoegh, dus hoogh vermaart,
Der Ouden scheepvaart op te visschen, uit de blyken
Van tafereelen, en beschimmelde kronyken,
Zyn geest weit ruimer uit. Nu toont hy, vol van vier,
Hoe Vrankryk kielen bouwt, op 't bouwspoor van Fournier;
Hoe d'Italjaan braveert met Oorloghsgaleassen,
En lichte Gondels, die den snellen stroom verrassen:
Nu houdt hy Dudleis spoor, en ziet, aan 't krytestrant
Getoogen, welk een kroon Brittanje in 't bouwen spant:
Of 't lust hem 't groot gevaart der Portugeesche Kraaken t'Ontleden, en te zien hoe d'Indiaan, in 't blaaken
Der steile zomerzon, die met haar' fellen gloet
Hem smelt uit 's hemels trans, in Jonk en Praauw den vloet
Blyft kruissen, en om koelte en frissche lucht laveeren.
Dan komt hy Nederlandt haar' eigen Scheepsbouw leeren,
En gaart een ryken schat van woorden, op de leest
Der Bouwkonst net geschoeit. Zyn onversufte geest
Vlieght mee ten hemel, als zy d'Amsterdamsche vlooten,
Zoo trots volwrocht, de kruin ziet aan de wolken stooten,
En vaart ten starren in langs mars op mars, gebout
Op watertoorens, die spanseeren door het zout
Des wilden Oceaans, en breken vast de gronden.
Gy hebt gantsch Neêrlant door dit werkstuk dier verbonden,
Gelyk uw Vaderstadt door uwe zorgh en raat,
O Witsen! zoo het nu na myne wensch beslaat,
Zal uwe naam zoo verre om beid' de Poolen klinken,
En daar het zwoegend West de zonne in zee ziet zinken,
En daar de dageraat, opluikende in het Oost,
Met eenen nuchtren dauw door 't floers der wolken bloost,
Als zich de kielen, door uw Fenix-pen beschreeven,
Voortaan vermaarder door uw werk, in zee begeeven,
En stooren alle vier de winden in hun ryk.
Noch is die naam met uw verdiensten ongelyk.
J. ANTONIDES, van der Goes.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd