Die dagboek van Hendrik Witbooi

Kaptein van die Witbooi-Hottentotte 1884-1905

[p. 193]

No. 89.
Hoornkrans den 10. November. 1892.

Mijn lieve Hoog Edele Heer Kaapsche Governement!

Ik heb aan U Edl. mijn binnenste geklaag, door de brief,¹⁾ wat ik aan de Engelsche Magistrad in Walfisch Baai geschreven heb, aangaande mijn werk, en van de koms van de Duitschters, in ons land, en voor dat ik nog een Antwoord van U Hoog Edl. ontvang, voel ik mij weder haast, in dezen tijd verpligt en genootzaak, Om U Edl. weder de laten weeten, zooals de toestand van land mij leeren, en zooals de koms, en werken van de Duitschters mij aanwijzen, want nadat ik die eerste brief aan U Hoog Edl gemaakt hebt, gaan de werken en wetten van Duitschters meer hooger, op meer onmogelykste en hardste trappen voor ons volk en land, zoo heb ik weder noodzakelykheid gezien. Om U Hoog Edl. bekend te maken, voordat nog iets geschied, tusschen ons Landshoofden en Duitschters, opdat U Hoog Edl. mog bij tyds weten en ook haasten, om iets te spreken, of iets te doen tusschen ons, Want, dat zijn de mannen, wat uit Uwe zetting uitgegaan zyn, met zekere toestemmingen besluiten, maar het lijk gansch niet, dat die mannen op die stemming en besluiten van Ulieden staan, want, wij hebben gehoort, dat die mannen uitgegaan zijn, naar ons land, met Uwer aller toestemming, om deze oorlog, wat in ons land staat stil te maken, en tot vrede te brengen, door vriendelyke verzoek, met woorden, maar niet met geweld, en ook beschermings traaktaat bij ons aan te zoeken maar,

1) No. 67.

[p. 194]

dat ook niet met geweld, maar met onze toestemming, en gewilligheid, maar wij zien nu hoe langer, hoe meer werken en wetten van de Duitschters, wat hij zelfs in ons land zet, en werk, en dat zijn onmogelijke werken en wetten, want die Hoofden wat zich in de Duitschters bescherming ingegeven hebben die hebben daarmete hunne land niet aan de Duitschters afgegeven, en dat staat niet zoo in hunne traktaat bescherming, zoo ontkend gansch ook die Hoofden, die werken en wetten van de Duitschters, want zij vatten zelf eigenhandig de gronden van die Hoofden, en wonen zelf op de plaatsen, en geven ook regten aan andere menschen, om op de plaatsen te wonen, wat zij niet bij de lands Hoofden gevraag, en gegeven, en zij doen ook zoo in mijn grond, want, zooals ik aan U Hoog Edl. reeds in de eerste brief bekend gemaakt hebt, heb ik mij niet in de Duitsche Bescherming ingegeven, met mij gansche volk en land, zoo heef de Duitschters geen reg en mag, om op mij grond iets te doen of de zeggen, zonder mij toelating en toestemming, zoo kan ik de werken van deze mannen gansch niet verstaan, want zij hebben gezegt, en alle witte en rooi menschen hebben zoo gehad en gezegt, dat mijn oorlog onregvaardige en onwettige oorlog is, en dat die oorlog alle nuttige werken en arbeid in het land verhindert, Zoo heef de Heere nu tot zoover gewerk, door Zijne almag en genade, dat de vrede nu tusschen mij en Samuël Maharrero zal komen, want wij staan nu in de vrede gespreek, en ik heb niet²⁾ reeds goede hoop dat het goed zal dur-gaan, want nu hebben wij vrede gemaakt wij twijfelen niet aan die vrede, maar het lijk nu, dat de Duitschters neuwe oorlog zal beginnen Hij

2) ‘niet’ is hier verkeerd

[p. 195]

zeg, dat hij voor vrede gekomen is, maar het is niet ik ziet nu bloedvergitting in hunne handen, hij is gansch klaar voor oorlog³⁾, want hij heeft gezegt, dat hij ons wil beschermen, van de Boeren, dat de Boeren niet in ons land inkomen, maar nu heeft hij zelfs de Boeren geroepen,⁴⁾ en ingebraagt in ons land, en zelf die Boeren in ons land plaatsen gegeven, zonder bij ons lands Hoofden te vragen, en U Hoog Edl. kan zelf begrijpen, dat wij lands Hoofden niet daarmede [te]vrede kan blijven, en toelaten, en dat is niets anders als schoonne oorlog, wat de Duitschters nu wil beginnen, en dat zijn de dingen, waardoor een groote oorlog zal ontstaan, na deze vrede, door de Duitschters, omdat de Duitschters onze grond en plaatsen zelf eigenhandig vat, en ook andere menschen, in ons land laat uittrekken,⁵⁾ zonder onze toelating, en dat kunnen wij niet toelaten, want wij hebben onze land aan niemand afgegeven, en iets, wat de eigenaar niet gegeven heeft, dat kan niet van een mensch gevat word, van zelf, want, wat gegeven is, dat is gegeven, en wat niet gegeven is, dat is niet gegeven, daarom maak ik U lieve Hoog Edl. Heer, bekend, om te weten, door wien, en door welke oorzaken weder oorlog zal ontstaan in ons land, want de oorlog van de Duitschters staat nu op de kant, om los te breken, want dag voor dag zien wij dingen, en werken, wat wij niet kunnen gerus aanzien, zooals die mannen in ons land werken,

3) een van die redes waarom hy met die Hereros vrede gemaak het, om sy hande vry te hê.

4) Graf Pfeil was destyds besig met 'n skema om Boere uit Suid-Afrika in te voer en hulle grond te gee in Klein Windhoek, noord van Windhoek en by Hoachanas. Van die plan het niks geword nie.

5) moet wees ‘intrekken’.

[p. 196]

en met onze menschen werken onverdragelijk, en onbestaanbaar, zoo zal ik eers tot zoover sluiten. Want ik heb U Hoog Edl. reeds alles bekend gemaak in de eerste brief.

Zoo sluit ik en groet U Hoog Edl. met liefde Ik ben U vriend en Hoofd Kaptein van Groot Namagd.

Hendrik Witbooi.⁶⁾

6) No. 92 is 'n naskrif by hierdie brief.