Die dagboek van Hendrik Witbooi

Kaptein van die Witbooi-Hottentotte 1884-1905

No. 8.
Litfontein den 10 December 1888.

Wel Edl. Cap. Mannassa !Noreseb!¹⁾

Ik maak U bekent met deze regelen: U weet wat ons gedaan hebben in deze dagen, zoo is het niet noodig om U alles te verhalen. Ik was drie malen rondom de !Hoaxas, en ik blyft zoo lang ik willen, en ik draai, wanneer ik willen. Gij hebt mij nog niet

1) Mannassa was kaptein van die Rooi Nasie van Hoachanas (!Hoaxas). Sie aantekening 4 by brief No. 1.

[p. 20]

terug [geslagen] gejaagt. Gij zyt op Zwaart Motter²⁾ bij mij gekomen, zoo als U weet heb ik U terug geslagen, en, ten dweede was U op deês plaats, ik heb U terug weêr geslagen, en U gejaagt tot naar uwe plaats, en op uwe poort kom gestaan, en van daar gedraai. Maar gij weet niet waarom ik omdraai zonder !Hoaxas te schieten; maar ik weet waarom, het is slechts klein oorzaak waarom ik niet !Hoaxas schiet wegens die oorzaak zal ik weinig terug gaan zoover als !Khamxas of Kalkfontein Tevens zyn myne paarden en beesten zeer zwak en legt van magerte. Ik zal daar blyven totdat al uwe helpers bymaalkander komen, tot dat myne rytuigen³⁾ sterk worden.

Nu zeg ik U lieve Vriend! Rondom de !Hoaxas

zijn myne legtblekken,⁴⁾ en het is slechts plaats zyn water, waar ik niet is; maar ik was in de weivelden Zoover myn voet was, is myne,⁵⁾ Ik heb nu die gun-

2) Zwartmodder is die teenwoordige Keetmanshoop, Nama: ‡Nu - ‡goaes=Swart-modder, want die eerste Nama wat op hulle jagtogte half verdors het, het gesien dat die honde water moes gekry het, daar hulle pote vol swart modder was. Daaraan het hulle gemerk dat daar water naby was en het die plek toe na die gebeurtenis genoem.

3) rydieren

4) in Afrikaans: Lêplekke

5) 'n Gewigtige uitspraak oor die regsopvatting van die Nama en Heroros betreffende grondreg. Ten spyte van alle pogings om die vroeëre stamgrense te bepaal is dit nie moontlik om 'n duidelike verklaring te gee nie, want ‘Zover myn voet was, is myne,’ sê selfs elke Onderhoofman, en die Nama het aanspraak gemaak op alle grond sover as die Nagamimeer en ongeveer net sover ook die Hereros. Dat 'n plek toevallig 'n Namanaam of 'n Hererobenaming het dui reeds genoegsaam die besit aan want vanwaar sal 'n plek die naam kry as daar nie onderskeidelik Namas of Hereros gewees het nie? (Op grond hiervan sal mens ook die regsaanspraak van die Basterds kan verstaan. Kyk Blouboek.)

[p. 21]

regt⁴⁾ die myn Voer Vader gegeven heeft teruggeroepen het is myn land. Dat hebt gij ook gezien, al wat gij na my weggaan nu vrij doen zal slechts stelerij genoemd worden.

Die wat ik U nu zeg weet gij zelfs, dat het zoo is, want gij zyt niet staat, om mij laat teruggaan, ik ben alleen staat, om U laat teruggaan. dat kunt gij zelfs overtuigen. of het zoo is of niet, maar kleine kinderen kan ook dat overtuigen, dat het zoo is, want zy zagen my rondom de plaats, en hoe ik omdraai van de plaats, en zij zagen ook hoe gij ingaan in uwe plaats; maar dit zeg ik niet, om voor zich te pryzen, maar het is waarheid, en waarheid te zeggen of te doen is regt en goed en brengt zegen in.

Dit alles zeg ik om U indachtig te maken, dat U moet weten, en doen wat uwe groot mannen Leeraar en andere zegt Gij hebt uwe vrouwens en kinderen in die hongersnoot gebragt, en wil hun in de dood verder brengen, en dat zal nog (brengen) komen als de Heere my toelaat, maar dusver heeft hij mij niet toegelaten, maar gij noodig mij daarna om te doen. Maar ik zal niet alles zeggen zoo laat ik haast weten berg die brief.

Ik groet U

Ik ben Cap.⁵⁾

Hendrik Witbooi.

4) gebruikreg

5) die eerstemaal dat Hendrik die tietel van kaptein gebruik. Sy vader Mozes was op 22 Februarie 1888 deur Paul Visser geskiet en Hendrik het die kapteinskap oor die Witboois oorgeneem. Hy het self op Hoornkrans gebly omdat dit 'n goeie hoofkwartier gemaak het vir sy baie veldtogte, maar was altyd in verbinding met die res van sy stam op Gibeon. In 'n brief gedateer 28 April 1888, maak Hendrik aan die Duitse Kommissaris bekend dat Paul Visser sy vader Mozes vermoor het. In 'n naskrif skrywe hy ‘Ik meld U verder ik wordt gesteld als Cap. over heele Wittekam en over myn heele volk. Nu ben ik een Cap.

Ik ben Cap.

Hendrik Witbooi.’