|
| |
| |
| |
Derde bedryf.
Eerste tooneel.
Margareta, Ravestein.
Ja; 'k zag 't verwezen Paar reeds naar de markt geleiden.
De Wacht des Dwingelands heeft hen van my gescheiden,
En duldde naauwlyks een' verhaasten afscheidgroet.
Helaas! wie had zo ras dit groot verloop vermoed!
Ik voel myn hart ontroerd door grievend medelyden.
Ach! mogt Maria hen in 't uiterst nog bevryden!
Maar neen; ik vlei my niet dat zy hen redden zal.
Ligt stort die stap haar zelve in zwaarder ongeval.
Schep moed, de Hemel zal de onnoozelheid verweeren.
Ik vlei my dat haar trouw der Helden ramp zal keeren;
Word slechts haar oogmerk aan den Dwingland niet gemeld,
Gy zult haast zien hoe veel Mariaas voorspraak geld.
Hy is in zyn vertrek en heeft nog niets vernomen.
| |
| |
't Was uit zo hy besloot op 't hofschavot te komen.
Dit is de weg die uit de zaal daar heenen leid;
Men stuite, indien hy komt, hem met bescheidenheid.
Gruithuizen heeft gewis voldaan aan ons verlangen?
ô Ja, hy heeft verheugd Mariaas last ontfangen,
En is alrede op weg naar Maximiliaan.
Maar wat wil Didrik dus verhaast ons doen verstaan?
| |
Tweede tooneel.
Margareta, Ravestein, Diderik.
Mynheer! 't is meer dan tyd uw lyfsgevaar te ontvlieden.
Een vriend van u, geplaatst by Gelders Edellieden,
Om hen ten spiê te zyn ten nutte van het Land,
Stak heimlyk dit bericht Maria in de hand.
Zy zond my herwaart, toen zy 't beevend had geleezen,
En smeekt door my dat ge op uw vlucht bedacht wilt weezen.
Verschoon myn' spoed. Ik gaa 's Lands Schutsvrouw bystand biên.
| |
| |
| |
Derde tooneel.
Margareta, Ravestein.
Laat ons den inhoud zien.
Hy leest.
‘Dat Ravestein zich berg'; men heeft zyn' val gezworen;
Zo hy twee uuren toeft is hy gewis verloren.’
Hoe! ik de Hertogin verlaaten in deez' stand!
Verberg, verberg het schrift. Ik zie den Dwingeland.
| |
Vierde tooneel.
Margareta, Ravestein, Adolf, Campobasse, van der Mark.
in 't opkomen.
Margrete en Ravestein! wat heeft hen hier gedreven?
Vertoef, en weiger niet aan ons gehoor te geeven.
| |
| |
Men leid de Helden naar de moordplaats, en uw hart
Blyft onbewogen voor elks voorbede en hun smart?
Wy kennen uwen aart; genade aan u te vergen
Strekt nergens toe dan om uw hevigheid te tergen.
Gy hebt hunn' beider dood beslooten, en voldoet
Den langverkropten haat in hun onschuldig bloed.
Doch wierd gy door 't geweld der driften niet bedrogen,
Zaagt gy wat u betaamt met onbenevelde oogen,
Gy schonkt hen 't leven; en verdiende door die daad
De glori dat uw deugd, ten beste van den Staat,
Geleden ongelyk grootmoedig kan vergeeven.
'k Zie duidlyk door wat drift gy heimlyk word gedreven.
Ik weet wie tegen my Marie in haat ontsteekt,
Doch tevens hoe men zich van list en heerschzucht wreekt.
Waar bleek u immer dat ik zucht had tot regeeren?
'k Zoek niets dan 't storten van onschuldig bloed te weeren.
Verhoed dat onheil in uws Broeders heerschappy;
Regeer daar zo 't u lust; laat hier 't bestier aan my.
Is 't mooglyk! schaamt ge u niet uws Broeders Weêuw te hoonen?
Moet gy dan eeuwig elk uw' wreevlen aart betoonen?
| |
| |
Hou op. Ik ken myn waar belang.
'k Weet wie 's Lands heil bedoelt, en wie 's Lands ondergang
Beraamd heeft in den last der reedsgedoemde snooden.
Spaar vry uw' raad; ik heb geen' vyands raad van nooden.
Gy acht me uw' vyand? Ja, ik ben die, daar ge ontaard
Van uwen stam, een stam welëer door deugd vermaard;
Daar ge u gestadig door uw driften overheeren,
En, schoon gy 't zelf niet merkt, door vleijers laat regeeren.
Doch als Adolf zich-zelv' tot zynen roem gebied,
En weêrkeert tot de deugd, ben ik zyn vyand niet.
Gy hoont door deeze taal des Hertogs trouwste vrinden.
Neen, zulken die hun beeld in deeze trekken vinden.
Had gy, had van der Mark zyn drift niet aangespoord,
't Rampzalig Gent was niet vervuld met bloed en moord.
Had gy, met Hugonet en Himbercourt verbonden,
Uw diergezworen trouw niet door verraad geschonden;
De vreê gebedeld van geveinsden Lodewyk;
's Lands heilig recht vertrapt; en 't schandlyk huwelyk
| |
| |
Van Hertogin Marie en Vrankryks Prins gesloten,
Ligt was, het belge u niet, hier minder bloeds vergoten.
Wat hoor ik? Wyt men nu 't vergoten bloed aan my?
Vermeetle! spreek; ben ik 't wiens landverradery
't Moordaadig staal uw' Vorst heeft in de borst gedreven,
En 't gantsche Land ten prooije aan 't muitend volk gegeeven?
Zo gy die snooden kent, verklaag hen aan den Raad.
Die vonnist niet naar recht, maar slechts naar gunst of haat.
Dus kan de list altoos haar eigen schuld verbloemen.
Verraader! durft uw trots een' Vorst als schuldig doemen?
Gy-zelf weet zekerst wie dees gruwlen heeft verricht,
Met Campobasse, dien vertreeder van zyn' pligt.
Zo 't recht hier wierd betracht, 'k zoude u en hem verklaagen.
Maar sidder als de zon van 's Lands geluk zal daagen.
tegen Adolf.
Gy hoort met welk een smaad men onze trouw beloont.
Zou hy u spaaren die my-zelv' in 't aanzicht hoont?
| |
| |
tegen Adolf.
Ik raad u tot uw heil, door vriendenpligt bewogen.
Myn ongeveinsde ziel ziet u met mededoogen
Dus spoorloos rennen naar 't verderf, dat u verwacht.
Zorg voor uw eigen heil. Gy waart my lang verdacht.
Ik zie wie dit gewest naar Lodewyk doet zwenken,
En raad u, op myn beurt, dat ge aan uw hoofd wilt denken.
Ik vrees uw woede niet. Myn hoofd is in uw hand.
Maar mooglyk kon dat hoofd, als 't nederploft in 't zand,
Hem, die een vry gewest wil kluistren aan zyn wetten,
Hoe veilig hy zich waan', wel door zyn' val verpletten.
weggaande.
Indien de zwaarte van dien val zo veel vermag,
Zal 't gantsche Staatsgebouw neêrstorten door dien slag.
hem wederhoudende.
Hou stand, in 's Hemels naam!
Laat af. 't Is tyd verloren.
Laat af. Als 't my gevalt zal ik u nader hooren.
| |
| |
| |
Vyfde tooneel.
Margareta, Ravestein.
Hy vertrekt, en luistert naar geen reên.
Welk eene ontzinde drift!
Zyn woeste oploopendheên,
Die ons verhinderden hem langer op te houên,
Doen duidlyk my 't gevaar dat u genaakt beschouwen.
Hy-zelf heeft u, helaas! zyn oogmerk klaar gemeld.
Myn ziel veracht zyn woede en toomeloos geweld.
Hy zal deez' bittren hoon, ik zweer zulks, duur betaalen;
En over Ravestein zo ligt niet zegepraalen.
Vertoef! wat doet de gramschap u bestaan?
| |
| |
Door de wacht des Dwinglands heenen slaan.
De moedige Eedlen, die zich nog in Gent bevinden,
Vergaadren, en met hen me iets loflyks onderwinden.
Uw toorn rukt u van 't spoor.
Ach! wees niet als Adolf. Geef, geef myn' raad gehoor.
Gy zoud u-zelv' en ons in 't uiterste onheil storten.
Ligt doet de Dwingland door zyn wacht u 't leven korten,
Indien gy onderneemt uit dit paleis te treên.
En zo u 't moordzwaard velt, waar zal 't met ons dan heen?
Heb deernis met u-zelv', met onze tegenspoeden.
't Is uit met ons, Mynheer, indien de wraak u slagt.
Onttrek uw dierbaar hoofd aan Gelders overmagt.
Hoor myn ontwerp; laat u myn trouwe raad behaagen.
Myn Echtgenoot heeft dit paleis in vroeger dagen
| |
| |
Door een' geheimen weg verëend met Bavoos choor.
Dit eng en heimlyk pad loopt onder de aarde dóór.
Myn Gaê, beducht of 't volk op nieuw ons mogt weêrstreeven,
Heeft, op het punt dat hy naar 't heir zich zou begeeven,
Deez' onbekenden weg Saint Paul en my ontdekt.
De Geestlykheid, die tot ons heil is uitgestrekt,
Zal, zo gy langs dit pad in Bavoos kerk wilt wyken,
In weêrwil van Adolf u haare trouw doen blyken.
Verlaat op 't spoedigst Gent. Voeg u by de Edelliên
Die zich, sints gistren, hier 't verblyf geweigerd zien.
Doe Neêrlands Adel, 't geen uw moed en die der Helden
Tot ons behoud besluit, door trouwe boden melden.
Elk zal, op 't minst bericht, u trachten by te staan.
Hoor naar myn' raad, en poog, om ons, uw' dood te ontgaan.
Uw raad mishaagt my niet, indien ik dorst vermoeden
Dat ge in myn afzyn u voor 's Dwinglands magt kost hoeden.
Saint Paul-alléén kan hem te weinig weêrstand biên.
Hy kan langs d' eigen weg 't gevaar ons doen ontvliên,
Zo Gelder onderstond zyn huwlyk aan te dringen.
Verlaat u veilig op de trouw der kloosterlingen.
Zy zal nooit dulden dat Adolf een vryplaats schend',
Die eeuwen achteréén voor heilig is erkend.
| |
| |
De Kerkvoogd zou vol moeds zich tegen hem verzetten;
Ja 't volk, hoe woest het woel', zou dit geweld beletten.
Weläan, ik volg uw' raad, gedwongen door den nood.
Maar welk een naar geschrei!
Dit spelt der Helden dood.
Ik hoor de krygstrompet. Helaas! wat moet ik vreezen?
Kom, laat ons zien waarüit dees moordkreet is gerezen.
Ligt dat ze ons uitkomst geeft. Ik gaa u rustig vóór.
Ik blyf u by, Mynheer, en volg u op het spoor.
| |
Zesde tooneel.
Margareta, Ravestein, Saint Paul.
Waar vliegt gy heen? houd stand, en hoort al de ongelukken
Die Hertogin Marie en deezen Staat verdrukken.
Ik beef. Wat is 'er gaans?
| |
| |
Spreek; kon Mariaas moed de Helden niet behoên?
Gy zwygt, en zucht. Ach! spreek. Voldoe aan ons verlangen.
Herstel, herstel uw' geest, te sterk door druk bevangen.
Myn ziel, door deernis, schrik en gramschap overmand,
Vloekt Gelders dolle woede, en zucht om 't Vaderland,
Door hem op nieuw gestort in jammerlyke elenden.
De Hopliên hadden reeds de saamgeraapte benden,
Wier toomelooze woede ons zo veel onheils baart,
Op Gelders last om 't hof en om 't schavot geschaard.
Een menigte van volk was naar de markt gevlogen,
Beroerd door fellen haat of teder mededoogen,
Naardat elks harte in 't lot der Staatsgevangnen deelt,
En hen als schuldloos of strafwaardig zich verbeeld;
Wanneer men 't Heldenpaar, voordeezen aangebeden,
Nu wetteloos gedoemd, zag op de moordplaats treeden.
Hun vroomheid, die den Staat zo dikwerf heeft verpligt,
Verspreidde een' heldren glans op 't eerlyk aangezicht.
Ze aanschouwden 't woelend volk, dat zich van alle zyden
Byéén drong op hun komst, met edel medelyden;
En 't scheen dat Himbercourt zich schikte om vóór den slag
Elk te overtuigen van hun schuldeloos gedrag;
| |
| |
Wanneer de Hertogin, door drift op drift bewogen,
Op 't moordschavot verscheen, voor 's volks verwonderde oogen.
Wat invloed had haar komst?
Vloog nader aan, en drong zelfs door de benden heen.
Elk raamde wat haar tot dien stap had aangedreven.
Zelfs poogden veelen door gejuich haar moed te geeven.
Haar jeugd, haar minzaamheid, haar ouderlooze staat,
Haar ongeveinsde smart, haar treurig rouwgewaad,
't Wrocht alles voor haar mede om deerenis te voeden.
Zy deed haar Vrienden, die ze in 't uiterst zocht te hoeden,
Ten zichtbaar eerbewys, haar rechte zy' bekleên;
Verzocht het volk tot stilte, en uitte deeze reên:
Getrouwe Burgery! geliefde Landgenooten!
Gevluchte Vrienden, die, uit have en erf gestooten,
In Gent een schuilplaats zocht voor 't onbepaald gebied
Van Vrankryks Dwingeland! ik bid verdenkt my niet
Dat ik tot uw bederf, en om 's Lands heil te krenken,
Besloten had myn hand zyn' jongen Zoon te schenken.
Ik heb dien stap alleen tot uw behoud bestaan.
'k Vergat myn heil om 't uwe. Is hierdoor iets misdaan,
Houd myn Gezanten vry, die slechts hunn' last volbragten.
| |
| |
Gy kent hun beider deugd. Herroept in uw gedachten
Hoe dier myn Staaten aan hunn' yver zyn verpligt;
En wat hun trouw al tot 's Lands welzyn heeft verricht.
Ik zie met bittre smart my zelve in hen belaagen.
Maar gy, myn Volk! gy zyt geen oorzaak van myn plaagen.
Gy zyt onkundig van al 't geen de boosheid smeed,
Die, onder schyn van recht, hier 't heilig recht vertreed.
Red uw Vorstin, een wees; laat haar niet troostloos weenen.
Verleent me uw hulp, zo kan ik hulp aan u verleenen.
Beschermt myn Vrienden. Weert hunn' dood, opdat hun hand
Myn recht weêr handhaav' tot behoud van 't Vaderland.
Toont dat uw harten nog tot my in liefde blaaken:
Doet my gelukkig zyn, opdat ik 't u kan maaken.
Zo spreekt ze; en al het volk, getroffen door haar smart,
Stemt juichende in haar beê, met een genegen hart.
Ach! kon 's volks trouw den moord der Braaven niet beletten?
't Scheen all' gereed dien prooi den Dwingeland te ontzetten,
Wanneer de Ontmenschte zich vertoonde in euvlen moed,
Verblind door woede, en heet door dorst naar schuldloos bloed.
Spitsbroeders! schreeuwde hy, 't voegt u deez' hoon te wreeken.
Gy kent uw' pligt; valt aan. Hy laat naauw' af van spreeken
Of al zyn heilloos volk zwaait fluks het schittrend zwaard.
| |
| |
De trouwe Burgery, meest wapenloos vergaêrd,
Bied vruchtloos wederstand ten koste van haar leven.
Een deel des Adeldoms, door deugd en moed gedreven,
Snelt tot haar' bystand aan. Verbeeld u 't naar geween,
Het vluchten, 't moordgeschrei, de warring onderéén.
Men zag 'er honderden door killen schrik bezwyken,
En 't marktveld opgehoopt met leevenden en lyken,
Vertrapt en half vertrapt, met stof en bloed bevlekt.
Ach! spaar me een schouwspel dat te sterk myn deernis wekt.
Waar bleef het waardig Paar? Hoe ging 't u met Marye?
Adolf beval, in 't felst van zyne razernye,
Hun beider dood, in spyt van elks gebeên. En ach!
Dat schriklyk moordbevel, bevestigd door den slag,
Zal hem veelligt den weg ter heerschappye baanen.
Marie, troosteloos, en zwemmende in haar traanen,
Omärmde zonder vrucht de knien van dien Barbaar;
En zag, op zyn bevel, het deugdzaam Vriendenpaar,
(Kan ooit het nageslacht zo snood een daad gelooven?)
Voor haar ontsteld gezicht van 't levenslicht berooven.
Haar zwart gewaad wierd zelf bezoedeld door hun bloed.
Dit schriklyk schouwspel wrocht zo sterk op haar gemoed,
| |
| |
Dat ze onder 't wee bezweek van haar geduchte plaagen.
Zy is, van kracht beroofd, in dit paleis gedraagen;
Terwyl haar vyand juicht, nu hy zich meester ziet.
ô Hemel! wreek ons leed; verlaat de vroomheid niet!
Tegen Ravestein.
Vaar wel, Mynheer. Ik gaa Maria bystand bieden.
Gy zyt 's Lands laatste hoop; dat u Saint Paul doe vlieden.
Tegen Saint Paul.
Adolf zwoer hem den dood; weer grooter staatsëlend';
Ontsluit hem 't heimlyk pad aan u en my bekend.
'k Zal by de Hertogin uw wederkomst verbeiden.
| |
Zevende tooneel.
Ravestein, Saint Paul.
Laat af, ik kan van hier niet scheiden.
Zou ik myn Zusters Telg aan 't woên van een' barbaar..?
Wat weêrstand kunt gy biên aan dien geweldenaar?
In 's Hemels naam, laat u dit wys ontwerp behaagen.
| |
| |
Stuit door een nutte vlucht de grootheid onzer plaagen.
Schoon Gelder aan zyn drift den lossen teugel geeft,
Niets is hier hoopeloos als Ravestein slechts leeft.
Meld me, als gy veilig zyt, wat gy geraên zult vinden;
Verlaat u op myn hulp en die van onze vrinden.
Maar zo de Dwingland in myn afzyn stout bestaat...
'k Bezweer u dat ge u op myn zorg en trouw verlaat.
Zo hy de Hertogin zyn' snooden echt mogt vergen,
Zal ik Margrete en haar in Bavoos klooster bergen.
Weläan, myn Vriend. 'k Zal my verlaaten op uw woord.
ô Hemel, die de klagt der onderdrukten hoort!
Bescherm de Hertogin, en doe myn' wensch gelukken!
Laat myn gedwonge vlucht haar aan 't bederf ontrukken!
Einde van het derde Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij