|
| |
| |
| |
Tweede bedryf.
Eerste tooneel.
Charlotte, Catinat.
't Is my onmooglyk die uitmuntendste aller vrouwen,
In 't aaklig onheil dat haar ziel verscheurt, te aanschouwen.
Ik ken haar huwlykstrouw en tederhartigheid.
Zy ziet ons aan in 't ronde, en zwygt, daar alles schreit;
Of slaat haar treurig oog erbarmlyk naar den hoogen.
Wat menschlyk hart word door dat schouwspel niet bewogen?
Het myne word door smart en deerenis verscheurd.
En daar myn ziel het lot van myn Perrier betreurt,
Deelt zy nog in 't verdriet van myn geliefde magen.
'k Beklaag hen allen; ach! wien moet ik 't meest beklaagen?
Uw Broeder is gereed om met een trouwe schaar'
Van dappre Camisards, in weêrwil van 't gevaar,
De wreede roovers van zyn' Vader na te jaagen;
En haalt hy ze in, wy zien dien achtbren man ontslagen.
Vergeefs ontwerp, helaas! de wanhoop bragt het voort.
| |
| |
De meesten van zyn volk zyn in ons dorp gesmoord,
En 't klein gedeelte dat nog ovrig is gebleven
Weet voor zich-zelv' naauw' raad tot berging van het leven.
Rolland zal ons getal versterken vóór den nacht.
Ook word een groot deel volks dit uur door ons verwacht,
Om hun standvastigheid voor 't waar geloof te toonen,
En in de stille grot den Godsdienst by te woonen.
Men ziet langs enge paên, al sluipend, drom by drom,
Verzeld van gade en kroost, genaaken van rondöm.
Hun yver groeit zelfs aan, schoon ze onze neêrlaag weeten.
De broederliefde kan geen broedren ooit vergeeten.
Ach! wierd de Hemel eens bewogen door hun beê!
Zo blaakte 't yvervuur voorheen in myn' Perrier;
Een' yver die te vroeg den Held in 't graf deed daalen.
Ik hoorde in Zwitserland verward zyn lot verhaalen:
Ik bid u, zo 't uw' druk niet al te zeer vergroot....
Waar spreek ik liever van dan van myn' Echtgenoot?
Hoor zyn rampzalig lot, en deel in mynen rouwe.
't Verdrag van Nantes was nog naauw' ter kwaader trouwe
Vernietigd door het Hof, of moord en dwinglandy
| |
| |
Verhieven zich alöm in deeze heerschappy;
En deeden 't schuldloos bloed der Hugenooten stroomen.
Niet verre van Montvert ryst tusschen hooge boomen
Een overöud kasteel, 't welk, door den tyd verschoond,
Toen door den wreeden Abt de Chailla wierd bewoond.
Deeze onmeêdoogende was een dier yveraaren,
Die, naar hunn' waan, geen bloed van kettren moeten spaaren.
Hy, hy was de eerste die ons dompelde in elend.
Zyn woedende yver was in Siam reeds bekend.
Hy had door spiên zo ras de tyding niet vernomen
Dat een Hervormde schaar' in 't bosch byéén zou komen,
Om troost te trekken uit des Hoogsten heilig woord,
Of stoof met al zyn volk gewapend naar dat oord;
En ach! 't gelukte hem ons onverwacht te omringen,
Daar niets zyn woede ontkwam dan weinig vluchtelingen.
Hy voerde ons naar 't kasteel, en hing voor ons gezicht
Den vroomen Leeraar, die zo trouw ons had gesticht,
En twintig broedren, (ach! onze eerste martelaaren,)
Aan koorden langs den muur, om grooter angst te baaren.
| |
| |
Middlerwyl wierd kelder, hol en kluis,
Ons ter gevangenis in dat rampzalig huis.
Hier zagen wy dien beul en zyn gevolg verschynen
Om ons te folteren door uitgezochte pynen.
Doch al zyn heilloos woên was vruchtloos in dat uur;
't Geloof behield de zege op schroef en staal en vuur.
Het deerlyk onheil, dat ons over was gekomen,
Wierd schielyk in Montvert van 't vluchtend volk vernomen,
En baarde in 't gantsche dorp een troostelooze smart.
't Verlies van Ouders, Kroost en Broeders grieft het hart.
Terwyl elks Vrienden vast het onheil van hun magen
Met akelig gekerm den hoogen Hemel klaagen,
Genaakt myn Bruidegom, de wakkere Perrier.
Myn Vrienden! roept hy, wat vertoeft ge? Op deeze steê
Valt niets door jammeren en schreijen uit te rechten.
Myn Bruid is in gevaar. Ik zal haar vry gaan vechten,
Of sterven voor haar oog. Komt, volgt my op het spoor.
Bevryd uw dierbaar bloed. Myn Vrienden! 'k trek u vóór.
Wat wapens voeren kon vloog op des Helds geleide
Naar 't slot; daar elk van ons een' wreeden dood verbeidde.
De dappre bende wierd haast meester van den wal,
Drong dóór tot in 't kasteel, en stuitte ons ongeval.
Perrier gaf last vooräl den wreeden Abt te spaaren,
| |
| |
Doch eenigen van ons, die 't meest verbitterd waren
Door de uitgestaane smart, verwekten door hun klagt
Zo groot een gramschap dat hy haast wierd omgebragt,
In weêrwil van myn' Held, en die op 't achterst zagen.
Ach! 't baarde ons zwaarer plaagen.
De Roomsche kerkling schreeuwde om wraak van Chaillaas dood.
Perrier vlood met zyn volk, gedrongen door den nood,
Naar 't steil gebergte, en bleef in bosschen of in holen
Met zyn getrouwe bende een' langen tyd verscholen,
Terwyl men woeden bleef. Doch 't hof liet eindlyk af,
Nadien 't in schyn den moord, aan d'Abt gepleegd, vergaf.
Toen kwam Perrier terug, en wierd aan my verbonden.
Maar ach! wy zagen haast den valschen vreê geschonden.
Men had door schyn-alléén ons in den slaap gesust,
Om ons op 't onverwachst te moorden in die rust.
De wreede Broglio genaakte met zyn bende,
En dompelde al het land op nieuw in zwaare elende.
Elk riep, wanhoopende, om den dapperen Perrier
En hy, bewogen door des volks ondraaglyk wee,
Verscheen op nieuw in 't veld om voor hun heil te waaken;
En dwong den Veldheer haast zyn schriklyk woên te staaken.
| |
| |
Hy hield zich op 't gebergt' met zyn' getrouwen stoet,
En hoedde dal en dorp vandaar door zynen moed.
Hy wierd, helaas! in 't eind, door snoode list gegrepen,
En stierf... ach! daar 't geweld myn' Vader heen zal sleepen...
Vergeef 't me. Ik kan niet meer.
Weêrhouw, zo 't mooglyk is,
Weêrhouw de hevigheid van uwe droefenis.
Ach! waartoe dient ons 't leven!
| |
Tweede tooneel.
Charlotte, Catinat, Cavalier, Marianne.
tegen Cavalier.
Hoe! zyt gy hier gebleven?
Ik waande dat gy u alrede op weg bevond,
En u de redding van uw' Vader onderwond.
Zo 't moordziek rot zyn' prooi in Nimes wal kan bergen,
| |
| |
Laat af myn smart te tergen.
Myn dierbre Moeder-zelf herinnert my myn' pligt.
't Behoud der Camisards hangt, in dit tydsgewricht,
Aan eenen zyden draad. Ik kan hen niet verlaaten.
Ach! laat ge uw' Vader dan aan woedende soldaaten
Ten prooije in zynen ramp?
Met onze ruitery; doch, zo ik zorg, te spaê.
Zy zyn gewislyk reeds in Nimes aangekomen.
Och! of ik met Cadet dien togt had ondernomen!
De wanhoop is geheel meestresse van myn hart.
De rouw om myn Perrier slaat, door de wreede smart
Die mynen Vader dreigt, met dubble kracht aan 't woeden.
Myn Kind! draag met geduld het juk der tegenspoeden.
En eischt de hoogste Magt ons aller dierbaarst pand,
Hoe zwaar ons 't offer vall', geef, geef het in zyn hand.
Gy zult niet lang Perrier noch uwen Vader derven.
Wy allen zullen haast op de eigen slagtbank sterven.
| |
| |
Ons vonnis is geveld; hier baat geen tegenweer.
De Hemel duld ons leed; men onderzoek' niet meer.
Ik zal, ik zweer 't, den braaven Man bevryden,
Of al de Geestlykheid doen lyden om zyn lyden.
'k Verliet met Catinat Geneve, op 't naar bericht
Van 't onheil van Perrier; toen heb ik naar myn' pligt
Al de ongelukkigen, door zyn getrouwe zorgen
Gered uit hunnen ramp, in 't hol gebergt' geborgen:
En zou ik dulden dat de woede van het Hof,
Door Priesters aangestookt, myn' vroomen Vader trof?
Helaas! laat af van wraak te spreeken?
Een Christen lyde en zwyge; een Hooger zal ons wreeken.
Myn ziel, bestreên door toorn en smart en deerenis,
Weet naauwlyks wat zy wil, of wat thans oorbaarst is.
Hier trekt myn Vader my, en daar de onnoozle schaaren,
Die thans zo yvrig langs het hoog gebergt' vergaêren
Om troost in hunnen nood te vinden door 't gebed.
Is hunne komst bespied; wie bergt, helaas! wie red
| |
| |
Deeze ongelukkigen uit hunner haatren laagen!
Myn meeste benden zyn in Nage neêrgeslagen,
En 't overschot is klein, en nog vervuld met schrik.
Nooit dreigde ons meer gevaars dan in dit oogenblik.
Tegen Marianne.
Ach! waart ge verr' van hier met myn geliefde Zuster!
Vertrouw op 's Hemels hulp, en stel uw hart geruster.
Behaagt het hem, hy zal ons 't onheil doen ontvliên.
Zo niet; wy zullen 't eind van al ons lyden zien.
Herstel uw' geest, te sterk door schok op schok bewogen.
Weläan. Men kwyte zich, en steune op 't Alvermogen.
ô Hartekenner, die myn trouw en yver weet!
Vergeef de zwakheid die myn ziel te sterk bestreed!
'k Beveel de schikking van myn lot in uwe handen;
Maar spaar 't geloovig volk en myn geliefde panden!
Ik zie Cadet. Helaas! hy keert alleen.
| |
| |
| |
Derde tooneel.
Cavalier, Catinat, Marianne, Charlotte, Cadet.
Ik kwam te spaê. Men was ons lang voorüitgereên.
Ik had myn ruitery van 't hoog gebergt' doen daalen,
En zag van verre, in 't oost, reeds Nimes toorens praalen;
Wy naderden met spoed het einde der valei
Dat aan de vlakte paalt; wanneer ons uit de wei
Wierd toegeroepen: Staat! Ik wende schielyk de oogen
Daar heen, en zag terstond een' Leeraar aangevlogen,
In 't kleed van een' soldaat. Myn Broeder! riep hy: Keer;
Alle uw gevangnen zyn in Nimes. Denk niet meer
Aan hun behoudenis; maar tracht voor 't heilloos woeden
De Hugenooten in Vaunages dal te hoeden.
Al 's Konings benden zyn in 't landschap op de been.
Een deel trekt naar Vaunage, een ander bergwaarts heen,
Om daar de Camisards wreedäartig te overromplen,
En al 't Hervormde volk in 't aakligst wee te domplen.
Zy worden door La Lande en d'Aygaliers geleid.
Verscheiden hoopen zyn nog wyd en zyd verspreid.
Dees loeren op Rolland, of op de voorraadkluizen.
| |
| |
Men legt u laagen in de bosschen, in de huizen.
Al 't landschap is in roer. Ach! waarschouw Cavalier.
Ik keerde fluks, en bragt den trouwen Leeraar meê.
Hy denkt dat binnen 't uur het onweêr op zal daagen.
Nu zien wy door den dood het eind van onze plaagen.
Myn Vriend! men wapen' zich ten stryd.
Roep al de Hoofden saam; 't is hier geen marrens tyd.
| |
Vierde tooneel.
Cavalier, Catinat, Cadet, Marianne, Charlotte, Billard, Ravanel, Castanet, Valmal, La Plante, Gui.
tegen Cavalier.
Hebt gy reeds ons groot gevaar vernomen?
Men ziet de vlakte alöm van krygsvolk overstroomen.
Dragonders, ruitery; 't is alles in 't geweer.
Zy voegen zich byéén, en nadren meer en meer.
| |
| |
Men poog' hen op 't gebergt' met allen spoed te ontvlieden.
Hoe redden we in den nood de weerelooze lieden?
Of zullen we al den hoop als lammren laaten doôn?
Hoe word aan kind en oude in 't klautren hulp geboôn,
Daar elke struikeling hun leven kan verkorten,
Hen van de steilte in meir of afgrond neêr doen storten?
Wat schouwspel voor een hart als 't onze!
Voor hun behoud getroost.
Myn Vrind! het myne is reeds genomen.
Het woest geweld wil ons al saamen om doen komen.
Men berg' de onweêrbre schaar' op 't spoedigst waar men kan,
En vecht' hen vry, of vall' tot aan den laatsten man.
Geliefde Broedren! is uw hart daartoe genegen,
Zo antwoord door 't geweer. Ontbloot al t'saam den degen.
De Camisards trekken allen hunne degens.
De Hemel loone uw deugd, en redde u in dit uur;
Of schenke uw ziel een heil van eindeloozen duur!
| |
| |
Myn Vrienden! zou Charlotte u allen overleeven?
Het Bygeloof doemde ons zo wel als u tot sneeven.
Helaas! de vrouwenschaar' valt dartle wraak ten roof;
Of word in kloosters, om 't belyden van 't geloof,
Door schande en smart geperst de waarheid af te zweeren.
Neen. Dat de vrouwenstoet den aanval af help' keeren.
Ik gaa hen rustig vóór. Wys ons een standplaats aan:
Wy zullen, nevens u, verwinnen of vergaan.
Ik zal uw' eisch voldoen, en prys uw loflyk poogen.
ô Hemel! toon uw magt, en sterk ons onvermogen!
Myn Vrienden! hoort naar my. Gy kent dit gantsche Land.
Tracht aan het einde van dit bosch, aan d' oosterkant,
Naar de engte van 't gebergt' des vyands magt te trekken.
Laat Castanet in schyn den mond dier engte dekken.
Kort buiten de engte zyn, aan de eene en de andre zy',
Begroeide hoogten; dat de helft der ruitery
Zich onder Ravanel en mynen Broeder schaare,
Die hoogte wel bezette, en, hoe 't ook gaa, bewaare;
Men kan daar 's vyands oog in 't loof geheel ontgaan.
Valmal blyv' met zyn volk in de engte, herwaarts aan,
| |
| |
In 't laagste kreupelbosch, en hou zich in de haagen
Ter linkezyde schuil. Dat Catinat zyn laagen
Op de eigen wyze vorm', doch aan de rechtehand.
Men plaatse, boven hen, aan d'een' en d'andren kant,
De schaar' der vrouwen, om de laagen hulp te leenen;
Zodra die ryzen werp' ze een hagelbui van steenen.
'k Zal, met La Plante en Gui, het grootst geweld weêrstaan.
Wy zullen ons aan 't eind der engte nederslaan.
Billard zal onder my den middentogt bewaaren.
'k Zal 't ovrig paardenvolk aan bei' de vleugels schaaren.
Dat niets zich roere. En valt de vyand, by 't begin,
Te sterk op Castanet; hy deinze, en lokk' hem in,
Totdat hy ons genaake en de engte is ingetoogen.
Tegen Ravanel en Cadet.
Verlaat uw heuvels dan: snyd, schielyk aangevlogen,
Snyd hem den hertogt af, en sluit fluks de engte toe.
Dat alles dan gelyk de sterkste werking doe;
Zo vall' hy in den strik dien hy ons dacht te spreiden.
Tegen La Plante.
Gy zult myn Moeder by de onweêrbre schaar' geleiden.
Tegen Gui.
'k Beveel myn Zuster en de Vrouwen aan uw vlyt:
Plaats haar op 't steil gebergte, en schaar ze tot den stryd.
| |
| |
Tegen alle de Hoofden der Camisards.
Vaart wel, myn Broeders! gaat; gy zult uw' pligt betrachten;
Gy hebt een wisse zege, of korten dood te wachten.
Marianne omhelzende.
Myn Moeder! uw behoud strekt my de scherpste spoor.
Tegen Charlotte.
Myn Zuster! stry met ons.
Tegen Cavalier.
'k Stel me u ten voorbeeld vóór.
Tegen de Hoofden der Camisards.
Myn Helden! laat ons gaan.
| |
Vyfde tooneel.
Cavalier, Marianne, Charlotte, Billard, La Plante, Gui.
Kom, laaten we in der yl ons naar de onweêrbren spoeden,
Om daar, schoon krachtloosheid het stryden ons belet,
Te kampen voor uw heil door 't yverig gebed.
Marianne omhelzende.
Ach! vaar eeuwig wel, myn Moeder!
| |
| |
Tegen Gui.
Gelei ons naar 't gebergt'.
Zy omhelst Cavalier, en vertrekt met Gui.
Marianne omhelzende.
De Algoedheid zy uw hoeder!
Terwyl Marianne met La Plante vertrekt, ziet Cavalier haar met aandoeningen van droefheid na.
| |
Zesde tooneel.
Cavalier, Billard.
Myn waarde Vriend! gy ziet hoe 't hier geschapen staat.
'k Acht u, naast 's Hemels hulp, myn' jongsten toeverlaat;
En wacht dat my uw deugd myn laatste beê zal gunnen.
Wat zoude ik Cavalier in nood ontzeggen kunnen?
Ik hield u by my in de schikking van den stryd,
Doch eisch van uwe trouw dat gy 't gevecht vermyd.
Ik, in het aakligst uur, voor myn geloofsgenooten,
Tot wier behoud myn bloed zo dikwerf wierd vergoten,
| |
| |
'k Smeek 't als vriend; en eisch 't als Opperhoofd.
Men spill' geen' tyd. Volbreng de trouw aan my beloofd.
Begeef u op 't gebergte, om 't eind des stryds te aanschouwen;
En zo des Konings magt het slagveld mogt behouên,
Zo ge onze neêrlaag zaagt; zorg dan met allen spoed
Dat gy myn dierbaarst pand, myn vroome Moeder hoed.
Tracht by Rolland, kan 't zyn, de droeve vrouw te bergen.
Zeg haar dat ik u koos om u deez' dienst te vergen;
Dat Cavalier, daar hem de dood waart voor 't gezicht,
Dit jongst bewys haar geev' van liefde en kinderpligt.
De Hemel zegene u! Gy zult uw' wensch verwerven,
Of 's vyands hand zal voor haare oogen my doen sterven.
Hoe dier verpligt ge my! Vaar wel, myn waarde Vrind!
Gaa, kies voor u een plaats, waar ge u verzekerd vind.
| |
Zevende tooneel.
ô Heilloos Bygeloof, dat uit dees vreedzaame oorden
De menschlykheid verbant, en door uw schriklyk moorden
Ons, tegen dank, 't geweld doet met geweld weêrstaan!
De bloedschuld valle op u van elk dien wy verslaan!
| |
| |
Knielende.
Alweetende Opperheer! getuige van ons lyden!
Gy weet dat wy alleen voor 't veege leven stryden.
Bescherm de onnoozelheid, die op uw' bystand wacht!
Verweer ons heilig recht, en sterk ons door uw kracht,
Opdat de vyand-zelf voortaan zyn wreedheid doeme,
En 't vrygevochten volk u zyn verlosser noeme!
Of duld uw wysheid dat de woede ons overmant,
Gun ons dan rust by u, in hooger Vaderland!
Einde van het tweede Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij