Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon. Deel 2

[142. Het stadje van Arnemuiden]

142. De gelijkenis van den verlorenen zoon in den tongval van het stadje Arnemuiden.

Medegedeeld door den heer P. Kwekkeboom, hoofdonderwijzer te Arnemuiden. Mei 1870. (In nederlandsche spelling.)

11. 'N zeker mense ao twèë zeuns.

12. En den joengsten van aolle bei zei tegen z'n voader: voader! gee' me miin posse van den boedel, dæær 'k rechtmætige oanspræke op è. En z'n voader gaf 'm z'n posse.

13. En 'n stuitje læter, is de joengste zeune, as 'n aolles bi mekoare edææn ao, op reize egæ, næ 'n vremd land, schrikkelik

[p. 205]

varre, en dir eit i aol z'n geld en goed deur ebrocht; en de joenge melkmule leefde as 'n eesten deurbriinger.

14. En as 'n 't aollemæle op emæækt ao, kwam 'r 'n gròòten oengersnòòd in dat land en i begost gebrek te lien.

15. En i goeng weg en i vervoegde z'n eige bi èën van de boeren in die streke, en dien boer eit 'n næ z'n land estierd om op de verrekens te passen.

16. En i zou we_l groag z'n buuk evuld è mee de kost, die de verrekens fræte, aod 'n ze mer ekrege; mer dir was gin mens, die næær 'm omkeek.

17. En i zat zòò 'n stuitje in z'n zelven te diinken en ten langen leste zeit 'n: 't is toch wat te zeien! Wat è miin voader's errebeiers toch goed de kost en ik zit ier amper te sterreven van den oenger!

18. Ik za' 'k oprize en ik gæ 'k nir voader en as ik bi z'n komme, dan za' 'k tegen 'm zeie: voader! 'k è 'k gròòte zond edæ tegen 't opperwezen en tegen joe.

19. En ik bin 'k noe nie mir wæærd je zeune enoemd 't ooren; mææk me toch asjeblief as èën van j'n errebeiers.

20. En as 'n op estæ was, giing i næ z'n voader; en as 'n nog 'n èël ende van z'n of was, zag z'n voader 'm en i wier mee gròòte kompassi bewoge, en wat doet 'n? I lòòpt næ z'n toe, valt 'm om den als en kust 'm.

21. En de joen zei tegen 'm: voader! 'k è 'k zonde edæ tegen onzen lieven eere en tegen joe en ik bin 'k nie mir wæærd je zeune enææmd 't ooren.

22. Mer de voader zei tegen z'n volk: briing ier ten eesten 't beste klèëd en doet 't an z'n liif en geeft 'n riink an z'n viinger en schoenen an z'n voeten.

23. En briingt 't gemaste kallef van 't kot en doet 't dòòd, en læ me ete en vrooielik wizze mee mekoare.

24. Wan m'n zeune was dòòd en i is weer levendig egoore en i was verlòre en 'k-è-d'-n wir omme evonde. En ze begunde vrooielik t'ooren.

25. En ziin ouste zeune was-t-'r nie bi, mer i was in 't feld, en as 'n korte bi z'n voaders uus kwam, oord'i ziinge en spriinge.

26. En i riep èën van d'errebeiers bi z'n om te vernimmen wat 'r in uus toch gæænde was.

[p. 206]

27. En dien zei: je broer is wir om ekomme en je voader eit 't vette kallef dòòd læte doeë van blischap omdat 'n z'n zeune wir in gezondeid t' uus ekregen eit.

28. Mer i wier duvels en i wou nie næ binnen. Dæærom giing z'n voader næ z'n toe en zeide: och! m'n joengen! kom toch asjeblief òòk in uus!

29. Mer i gaf z'n voader ten antwoord: kiik noe is! ik ebbe je noe zòò 'n stuit trou en eerelik ediend en 'k è 'k je gebod nog nooit overtreë, en 'k è zelles nog van m'n leven nie 'n bokje van je ekrege om mee miin vrinden is 'n vrooielikken æven t' ouen.

30. Mer as dizze zeune van je 't uus ekommen is, die z'n geld in oerekotten deur ebrocht eit, zòò è-j'n zòò mer ten eesten 'n gemast kallef voor z'n dòòd læte doeë.

31. En de voader zei tegen 'm: joengen! je bint ommes aoltiid bi me en aol 't mine is 't joeë.

32. Je most dan òòk vrooielik en blië wizze; wan je broer was dòòd en i is wir levendig egoore; i was verloore en is evonde.

Aanteekeningen.

Over de uitspraak der verschillende klanken en letterteekens, zie bl. 195 II.

12. Posse, deel; zie vs. 12 bl. 203 II op possi.

13. Egæ, gegaan; zie vs. 18 bl. 176 II.

Eesten, door uitsluiting der r van eersten.

17. Zeien, zeggen; zie vs. 18 bl. 184 II op zeie.

Amper, bijna, is uit het maleisch in de nederlandsche spreektaal overgegaan. Zie vs. 28 bl. 70 II.

18. Ik za' 'k, ik zal ik, ik zal; zie vs. 17 bl. 192 II.

Edæ, gedaan; zie vs. 18 bl. 176 II.

19. Ooren, worden.

20. Estæ, gestaan; zie vs. 18 bl. 176 II.

Kompassi, medelijden; zie vs. 20 bl. 198 II.

21. Joen, jongen; zie vs. 31 bl. 204 II.

24. Egoore, geworden; zie vs. 24 bl. 204 II.

27. Doeë, doen; zie vs. 18 bl. 176 II.

29. Æven, avond. Zie bl. 29 II en vs. 25 bl. 167 I op s'ê_unds.

Het overige gedeelte van de provincie Zeeland, het land bezuiden

[p. 207]

den Hont of Westerschelde, behoort eigenlijk niet tot dat gewest, maar vormt oorspronkelijk een deel van 't oude Vlaanderen. Deze landstreek, ook thans nog onder den naam van Staatsch-Vlaanderen of Zeeuwsch-Vlaanderen bekend, is echter reeds sedert twee en een halve eeuw in 't staatkundige met Noord-Nederland verbonden en heeft al dien tijd lief en leed daarmee gedeeld. Geen wonder dan ook dat zoowel het hollandsch en de geijkte taal van Nederland, als vooral ook de zeeuwsche tongval van grooten invloed op den tongval der bewoners van Zeeuwsch-Vlaanderen is geweest. Niettemin moeten de verschillende tongvallen van Zeeuwsch-Vlaanderen in 't algemeen tot het vlaamsch en niet tot het zeeuwsch worden geteld.

Over het vlaamsch in het algemeen zie men het medegedeelde bij de hoofdstukken Zuid-Nederland en Oost- en West-Vlaanderen.

Ofschoon de onderscheidene tongvallen van Zeeuwsch-Vlaanderen zonder twijfel tot het vlaamsch behooren, zoo vertoonen ze toch, door de de boven vermelde oorzaken, de kenmerken van het vlaamsch in veel geringere mate dan dit met andere (belgische en fransche) vlaamsche tongvallen het geval is. Éen van de zeeuwsch-vlaamsche tongvallen, namelijk die van het Land van Aksel, helt werkelijk meer naar het zeeuwsch over. Ze vormen allen met elkander een overgang van het zeeuwsch tot het vlaamsch.