Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon. Deel 2

[131. De stad Brielle]

De tongval van de stad Brielle of den Briel kan als type dienen van de tongvallen van het Land van Putten, (Geervliet, Heenvliet) en van het Land van Voorne (Hellevoetsluis, Zwartewaal, den Briel). Het zijn allen echt maashollandsche tongvallen die onderling weinig of niet verschillen. Slechts wijken de tongvallen der visschers van het dorp Zwartewaal en vooral van het dorp Oostvoorne eenigszins van den gewonen tongval van 't zoogenoemde Land van den Briel af.

De ui en de ei en ij hebben in den brielschen tongval slechts dan den klank van oi en ai, als de klemtoon op de woorden valt, waarin ze voorkomen; anders wijkt de uitspraak dezer klanken niet van de gewone hollandsche uitspraak af.

[p. 160]

131. De gelijkenis van den verlorenen zoon in den tongval van de stad Brielle.

Medegedeeld door den heer C.J. Biemond, te Brielle. October 1870. (In nederlandsche spelling.)

11. D'r was is 'n man, die had twee zone.

12. En de jongste d'rvan, die zei tege z'n vader: vader! gee-me 't deel van 't goed dat main toekomt. En hij verdeelde 't goed onder hulli beie.

13. En toe 'n paar dage d'rna is de jongste zoon, toe-d-i alles bij mekaar verzameld had, d'r van deur gegaan na 'n land, dat heel ver af was en daar heit-i alles in overdaad d'r deur gelapt.

14. En toe-d-i d'r alles deurgelapt had, toe kwam d'r 'n groote hongersnood in dat land en begon-d-i gebrek te laie.

15. En toe gong-d-i in dienst bij 'n boer van dat land en die stuurden-em na z'n land om op de varrekes te passe.

16. En hij zou wel graag meegedaan hebbe an den draf, die de varrekes atte, maar geen mens gaf ze-n-em.

17. En toe kwam-d-i weer tot z'n eige zich zellevers en zei: hoeveul knechte van me vader hebbe brood zat en ik zie scheel van den honger!

18. Ik zel opstaan en na me vader gaan en ik zel tegen-em zegge: vader! ik heb zonde gedaan tege den hemel en tege jou.

19. En ik bin nie meer waardig om je zoon te hiete, maak me maar net as een van je knechte.

20. Toe stong-d-i op en gong na z'n vader. En toe-d-i nog ver van 'm van daan was, zag z'n vader 'm al en die kreeg erg met 'm te doen; hij liep na 'm toe, viel 'm om z'n hals en zoende-n-em.

[p. 161]

21. Toe zei de zoon tegen-em: vader! ik heb zonde gedaan tege den hemel en tege jou, en ik bin nie meer waardig om je zoon te hiete.

22. Maar de vader zei tege z'n knechte: breng 't beste kleed hier en doet 't 'm an, doet 'm 'n ring an z'n vinger, en schoene an z'n voete.

23. En breng 't vetgemeste kall'f en slacht 't, en late we ete en vroolik weze.

24. Want me zoon die was dood, en i is nou weer levendig geworre; hij was verlore, en nou is-t-i gevonde. En toe begonne ze vroolik te weze.

25. En de man z'n ouste zoon die was op 't land, en toe-d-i duchte bij 't hois kwam, hoordiede 't zingen en 't danse.

26. En toe riep-t-i een van de knechte bij 'm, en vroeg 'm wat 'r te doen was.

27. En die zei tegen 'm: je broer is 't hois gekomme en je vader heit 't vetgemeste kall'f geslacht, omdat i 'm gezond terug gekrege hait.

28. Maar toe wier-i kwaad en wou-w-i niet in hois gaan; toe gong z'n vader na boite en die soebatte-n-em.

29. Maar hij zee tege z'n vader: kaik! ik werk nou al zoo'n tijd voor je, en ik heb nog nooit van z'n leve niet wat tege je zin gedaan, en main heb-ie nog nooit 'n bokki gegeve, om met me kamerade 'is leut te kenne hebbe.

30. Maar nou deze zoon van je 't hois gekommen is, die je goed met hoere d'r deur hei gelapt, nou heb-ie maar dadelijk 't vetgemeste kall'f voor 'm geslacht.

31. En de vader zei tegen-em: kind! je bin altaid bij me en al 't maine is 't jouë.

32. Je mos dus vroolik en blai weze: want je broer was dood, en nou is-t-i weer levendig geworre; hij was verlore, en i is weer terecht.

Aanteekeningen.

11. Man klinkt ongeveer als majn in het plat-brielsch.

12. Hulli, saamgetrokken uit hunlieden. Zie vs. 15 bl. 136 II.

17. Z'n eige zich zellevers, zich zelve; dit voorbeeld van onzin en

[p. 162]

wansmaak komt in de spreektaal der minst beschaafden in Holland nog al eens voor. Zie vs. 17 bl. 158 II, vs. 17 bl. 150 II, enz.

18. Zel, zal; zie vs. 18 bl. 47 II.

20. Stong, stond; zie vs. 20 bl. 47 II op stong.

25. Hoordiede, verknoeide vorm, die te Brielle in afwisseling met hoorden-i voor hoorde hij in gebruik is.

28. Soebatten, smeeken; zie vs. 28 bl. 70 II.

29. Leut, leute, is in Zuid-Nederland en ook in Zeeland algemeen in gebruik voor groot vermaak, uitbundig genoegen, dolle pret en vervult daar geheel den rol van het friesche en meer noord-nederlandsche lol. Zoo zeit men leut of leute hebben, leute maken, enz. Ook is van dit leute afgeleid leutegaard, (leutigert) zooals men in Vlaanderen een vroolijk, geestig man noemt, en leutig, vermakelijk, prettig. Noordelijker dan Brielle, dus benoorden de Maas, is het woord leut, leute mij niet voorgekomen; te Brielle is het noordelijke lol evenzeer in gebruik als het zuidelijke leut. Volgens de Bo hangt dit leute samen met het latijnsche laetus, laetitia.

De zelfde vertaling van de gelijkenis des verlorenen zoons in den tongval van de stad Brielle, komt, met een kleine verandering in de spelling, voor in het tijdschrift De Navorscher, jaargang XXI.