verwante Waterlanders, Kennemerlanders en
andere Noord-Hollanders. Niet alzoo de Enkhuizers. Enkhuizen was steeds in den
volsten zin des woords een zeeplaats; groothandel, koopvaardij en visscherij en
de bronnen van bestaan daaraan verwant, bloeiden er. Het brandpunt, de
welvaartsbron van Enkhuizen lag in de haven dier stad. De zee, en niet het
omringende land maakte Enkhuizen groot en rijk. Enkhuizen strekte
nooit tot een groote marktplaats voor de west-friesche boeren, zooals
Hoorn en Alkmaar. Zoo bleven de oude Enkhuizers meer
afgezonderd en daardoor meer bijzonder, en hun afstammelingen zijn dit heden
ten dage nog, vooral in hun tongval.
Maar ook ‘von Haus aus’ schijnt de enkhuizer
tongval van het gewone westfriesch zich min of meer onderscheiden te hebben.
Verschillende redenen doen mij vooronderstellen dat de eerste bewoners van
Enkhuizen niet tot den zelfden stam behoord hebben als de andere Friezen
bewesten Flie, maar dat zij of tot dien thans nagenoeg geheel verdwenenen
volksstam (Friezen?) behoorden, die aan de oevers van het oude Fliemeer (meer
Flevo) woonde, en wiens land thans den bodem der Zuiderzee uitmaakt, of dat zij
althans een overgang vormden van de drechterlandsche West-Friezen tot die
raadselachtige bevolking rondom 't Fliemeer. Zie hierover nader op bl. 21 II en
bij de behandeling van de tongvallen van Urk en
Huizen.
De bijzonderheden van den enkhuizer tongval bestaan tegenwoordig
in de eigenaardige, kwalijk met letters af te beelden uitspraak der hollandsche
ui en ij, in het weglaten en gedeeltelijk ook verkeerd plaatsen
der h, enz. De eigenlijke grondslag van den enkhuizer tongval is
natuurlijk het gewone westfriesche nederduitsch.
De ui in de woorden buik, huis, tuin, enz. heeft den
klank van de gewone onvolkomene u ongeveer, (bv. in put, rum,
lummel) die lang wordt aangehouden; ze klinkt anders, helderder, dan de
gewone lange u die men b.v. in de leeuwarder uitspraak van deze woorden
als buuk, huus, enz. hoort; de spelling buk noch ook buuk,
even min als beuk voor buik voldoet aan de enkhuizer uitspraak;
ze heeft van alle drie wat. In de volgende vertaling heb ik de spelling
buuk gekozen. Eveneens is het met de uitspraak der ij; men zeit
te Enkhuizen niet volmondig: geliikenis, riik, diik, kriige, meeliiden,
enz. even min als gelikkenis, rik, dik, krigge, enz. De echte enkhuizer
uitspraak ligt tusschen beide. Ik heb mij aan de spelling ii voor
ij gehouden. Het woord pijp maakt te Enkhuizen ook op dezen regel
een uitzondering; het klinkt er zoo wat tusschen piip, pup en
puup in; even buiten de poorten van Enkhuizen zeit men
Auteursrechtvrij