Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon. Deel 2

[99. Het dorp Midslands]

Het middelste deel van 't eiland ter Schelling, dat de zuiver friesch sprekende ooster en wester gedeelten van dat eiland van elkander scheidt, bevat het dorp Midslands ¹⁾ en de gehuchten Hee en Kaart. In deze drie plaatsjes wordt door de bevolking niet de friesche taal gesproken zoo als elders op ter Schelling; men spreekt er tegenwoordig een eigenaardig nederduitsch dialect, dat er de friesche taal heeft verdrongen. De omstandigheid dat Midslands van ouds de hoofd-

1) Ik schrijf Midslands en niet, zooals de meesten doen, Midsland; ik doe dit om de volgende redenen. Eerstens omdat de Schellingers zelven in hun eigene friesche taal dit gedeelte van hun eiland Midslands (spreek uit: Misloa͡ns) noemen en ten tweeden omdat deze vorm veel zuiverder en beter is. Midslands toch is een samentrekking van: het midden of 't mid des lands, namelijk van ter Schelling. Men zeit en schrijft steeds midwinter en midzomer en dat is goed, maar midswinter zou even verkeerd zijn als midsland. Wil men een s in midwinter, dan moet er ook een aan 't einde van dit woord dat dan 't midden des winters wil zeggen. Even zoo moet er een s achter Midslands, als men deze letter in 't midden van dat woord noemt en schrift. Immers verkracht men den geest onzer taal als men 't midden des winter, of 't midden des land schrijft. F. Holkema schrijft in zijn werk: De plantengroei der nederlandsche Noordzee-eilanden, Amsterdam 1870, Midlands.

[p. 18]

plaats van het eiland was, waar de regeeringsambtenaren, enz. (gewoonlijk allen Hollanders) woonden, is ongetwijfeld de oorzaak dat in dit gedeelte des eilands het oorspronkeljjke friesch voor het nederduitsch heeft moeten wijken.

De hedendaagsche midslandsche tongval vertoont nog duidelijk vele sporen van de friesche taal, en is met vele friesche woorden vermengd. Bovendien wordt het sterk merkbaar met een frieschen tongslag (accent) uitgesproken. Met het zoogenoemde stadfriesch of liever met den nederduitschen tongval van de groote friesche steden, en vooral met den tongval van het eiland; Ameland heeft de midslandsche tongval de grootste verwantschap en wijkt slechts weinig daarvan af. Met dezen moet het midslandsche dialect dan ook tot de zelfde groep van tongvallen worden gebracht. Deze midslandsch-nederduitsche tongval vormt den overgang van den tongval der friesche steden en 't eiland Ameland tot dien van de noordhollandsche eilanden en van noordelijk Noord-Holland.

99. De gelijkenis van den verlorenen zoon in den tongval van het dorp Midslands.

Medegedeeld door den heer K.J. Lieuwen, koopvaardij-kapitein te Wester-Schelling. April 1871. (In nederlandsche spelling.)

11. D'r waar 'ris 'n mins, di had twie_e seuns.

12. In de jongste fan di twie_e sei: ta! geef mij 't deel fan 't goe_ed, dat mij toekomt. In hij deelde har 't goe_ed.

13. In weinig dagen d'rna, doe de jongste seun alles bij mekaar pakt had, is hij weg gaan na 'n fremd land in der het hij alles op 'n slechte manier d'r deurbrocht.

14. In doe hij alles forteerd had, kwam d'r 'n groote hoengersnood in dat land en doe kreeg hij erg gebrek in mos deeg hoenger lije.

[p. 19]

15. Derop gong hij bij ie_en van de burgers van dat land in die stuurde him na 't feld om op de bargen te passen.

16. In doe wou hij siin hoenger stille met 't eten dat de bargen atten; mar gin mins wou 't him geve.

17. Doe kwam hij tot nadenken in doe sei hij sei teugen him self: hoe feul knechten fan ons ta hewwe overfloe_ed fan brood, in ik fergaan fan hoenger.

18. Ik sel opstaan in na ons ta toe gaan in ik sel segge: ta! ik hef sondigd teugen de hemel in teugen ta!

19. Ik bin niet meer weerdig ta siin seun noemd te worren; maak mij maar as ie_en fan ta siin knechs.

20. In doe stond hij op in gong sonder ferder berie_ed na siin ta toe, in doe hij nog feer fan huus waar, saag siin ta him al ankommen in die kreeg deeg meelijen met him; hij lie_ep na him toe, fie_el him om 'e hals in soe_ende him.

21. Maar de seun sei teugen ta: ta! ik hef sondigd teugen de hemel in teugen ta, in ik bin niet meer weerdig ta siin seun noemd te worren.

22. Maar siin ta sei teugen siin knechs: haal gou 't beste kleed in doe_en him dat an, in doe_en him 'n ring an siin finger in skoenen an siin foeten.

23. In haal terstond 't fette kalf in slacht 't; late wij ete in froolik weze.

24. Want miin seun die ik mie_ende dat dood waar, is wer levendig worren; hij waar verloren in is wer fonnen; in sij wordden allegaar froolik.

25. De oudste seun waar in 't feld in doe hij na huus gong in dichte bij kwam, hoorde hij 't singen in 't dansen.

26. In doe hij ie_én van de knechten saag, froeg hij wat der doch wel t'huus te doe_en waar.

27. In die knecht sei teugen him: diin broer is t' huus komen in nou het jim ta 't fette kalf slachte laten, omdat hij siin seun gesond in wel werom kregen het.

28. Doe wordde hij nidig in hij wou niet in huus gaan; doe gong siin ta na him toe in bidde him.

29. Maar hij sei teugen siin ta: ik die_en ta nou al so feul jaar in ik hef nog nooit ta siin gebod overtreden in ta het mij nog

[p. 20]

nooit 'ris 'n bokje geven om mij met miin maats 'ris froolik te maken.

30. Maar so gou as hij 't huus komen is, die ta siin goe_ed bij de hoeren d'r deur brocht het, doe het ta terstond 't fette kalf foor him slachte laten.

31. Doe sei siin ta teugen him: och, miin jonge! dou bist immes altoos bij mij, in al wat miinen is, is diinen.

32. Wij motte nou met mekaar froolik weze, want dun broer waar dood in hij is weer levendig worren; hij waar ferloren in hij is wer fonnen.

Aanteekeningen.

De ie_e en oe_e klinken als op bl. 12 II is medegedeeld.

12. Ta, vader, is nog uit het friesch in den midslandschen tongval overgebleven. Zie vs. 12 bl. 12 II.

14. Deeg, ter dege, het friesche thige, is ook in den nederduitschen tongval der friesche steden veelvuldig in gebruik. Zie vs. 16 bl. 176 I op dêg.

15. Bargen, varkens; zie vs. 15 bl. 14 II.

18. Sel, zal; zie vs. 18 bl. 17 II op sil.

Ta, bij herhaling; zie vs. 29 bl. 14 II op ta.

20. Berie_ed, beraad, is nog zuiver friesch; 't gewone friesch heeft biried, birie; in de friesche steden is 't beraad.

27. Jim, ulieder; zie vs. 27 bl. 14 II.