Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 7 (1843)

Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 7

(1843)–J.F. Willems, [tijdschrift] Belgisch Museum– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

Vorige Volgende



[pagina 318]
Samenspraek tusschen een' gezeten' en een rondzwervenden menestrel. (XIV^e eeuw.)
Deen Gheselle calengiertGa naar voetnoot1 den anderen die wandelinghe. Gheselle, mi en can verwonderen niet Want ghi dese wandelinghe sietGa naar voetnootVs 2 In lanc soe meer verderven! Oec siedi de meneghen sterven 5[regelnummer] Beide van breke ende van armoeden: Ende ghire u niet en wilt hoeden?Ga naar voetnoot6 Want int dinde es si al quaet; Scuse voer, dat es mijn raet,Ga naar voetnoot8 Ochte si sal u loenen saen 10[regelnummer] Als si den meneghen heeft ghedaen, Met ermoeden in ertrike. - Gheselle, ic bids u vriendelike, Nu segt mi in wat manieren? Hoe mode dus calengierenGa naar voetnoot14 15[regelnummer] Die wandelinghe, ende achtersetten? - Gheselle, ic segghe u, al sonder letten, Waer bi icse hebbe ghecalengiert. Ghi hebt herde langhe gheantiert Van goeden ende van quaden dinghen; 20[regelnummer] Maer, woudi u noch ter neringhen
[pagina t.o. 318]
Bladz. 318. Vlaemsche Menestrel der XIV eeuw. (Volgens een H.S. te Brugge van het jaer 1370)
[pagina 319]
Setten, ende de wandelinghe scouwen, Ic hope u en souts niet berouwen. Dat seggic u bi sente Janne; Want, soe langhe gheet die canne 25[regelnummer] Te water, siet men, datse brect. - Ay, gheselle, hoe wijsselic ghi spreet, Ende laet u quincslagen gaen! Nochtan condier niet af ghestaen,Ga naar voetnootVs 28 Der wandelinghe, noch begheven. 30[regelnummer] Maer ic vinde wel bescreven Dat een eenen anderen riet, Die hem selven nochtan niet Van mesdoen en conde gheraden. - Gheselle, ghine selt mine daden 35[regelnummer] Niet volghen maer mine worden; Want oest', west', suden ende norden Soe es die wandelinghe, dat verstaet, Malitieus worden ende quaet. Soo dat is noch gheen man 40[regelnummer] Bate daer in vinden can. Maer vormaels, doe die heren melde, Rive waren van haren geldeGa naar voetnoot42 Te gheven den menestreren,Ga naar voetnoot43 Doen mochten hen de ghene gheneren, 45[regelnummer] Die van consten werdech waren. Maer al woudi nu openbaren U ghedichte ende u meenstrie, En condi gheen reinaerdie, Smeken, no lecken berden,Ga naar voetnoot49 50[regelnummer] Men sal segghen: ‘gaet uwer verden!Ga naar voetnoot50 Hier en es u nu niet te doene, Noch te horen van uwen sermoene.’
[pagina 320]
Wi spreken hieromme anderen raet. Hier omme, gheselle, dunct mi quaet 55[regelnummer] De wandelinghe, woudijs mi lien.Ga naar voetnootVs 55 - Ay, gheselle, bi der maghet Marien, Des soe lidic wel een deel;Ga naar voetnoot57 Maer ic ete soe menech morseel,Ga naar voetnoot58 Ende drincke soe meneghen nap met wine, 60[regelnummer] Daer ic om doe soe cleine pine, In die taverne, achter straten, Dat icker niet en can ghelatenGa naar voetnoot62 Der wandelinghe, ic moeter plien.Ga naar voetnoot63 - Wattan, gheselle? ghi hebt ghesienGa naar voetnoot64 65[regelnummer] Vele wandeleers in haer daghen Sonder vonnesse, ende werden ontdraghen,Ga naar voetnoot66 Die ic wel kinne iij. of vier: Gielise van Trecht ende Jan van Lier, Ende Metter Huven meester Jan, 70[regelnummer] Ende noch meer dan ic can Ghenoemen, die al hier te voren Haer lijf in wandelinge verloren. Hier omme, gheselle, soudicse laten, Ende u selven daer toe satenGa naar voetnoot74 75[regelnummer] Te woenen met uwen vrienden. - Wattan, gheselle? of sijs verdienden, Soe waest recht dat mense verdede! Het es een cleine jammerhede Dat deghene te nieute gaet, 80[regelnummer] Die na eens anders mans doot staet, Ofte na sijn goet, dat God verleent. Maer wetti wat mijn herte meent? Dats eten, drincken, metten bliden, Ende vroe te wesen tallen tiden,
[pagina 321]
85[regelnummer] Sonder bedwanc, ende sonder aerch: Dat soe doet mi laden maerch Dore therte, al in de ziele mijn. Ende oec vondic int latijn: - ‘Liever haddic een beenken te bejaghen, 90[regelnummer] Ende dat sonder bedwanc te knaghen, Beide openbaer ende stille, Dan te stane in iemens wille, Ofte in bedwanc te doene arbeit, Ende ic der spisen hadde planteit.’Ga naar voetnootVs 94 95[regelnummer] Dits bediedenes des latijns. Alsoe langhe als ic des goeds wijns Mach drincken, dore mine craghe, Ende ic mine derme ende mine maghe Mach aisieren, na minen eesche, 100[regelnummer] Beide met broede ende met vleesche, Willic mi ane wandelinghe houden, Tes ic op crucken ga van ouden.Ga naar voetnoot102 Niet eer en hulpt an mi castien. - Gheselleken, spade seldi bedien,Ga naar voetnoot104 105[regelnummer] Alsoe ic ane u tale hore; Want ghi sprect als een doere,Ga naar voetnoot106 Die al sijn dijnxken wel can loven. Hets quaet gapen jeghen enen oven, Nochtan heeft de mont ontaen.Ga naar voetnoot109 110[regelnummer] Maer woudi des noch ave staen, Soe waerdi wijselic bedacht, Ende hanteret u ambacht, Ghelijc dat ic ende andre goede cnapen doen: Cousen, cleeder ende scoen 115[regelnummer] Soudi cortelike winnen; Maer neghi niet; ghi wilt rinnenGa naar voetnoot116 Van lande te lande, in dorp in steden, Daer ghi onorborlijc u leden
[pagina 322]
Verslit, dat ghi noch selt claghen; 120[regelnummer] Want als ghi comt touden daghen, Ende ghi naect ten xl jaren, De wandelinghe sal u, te waren, Eer dat comt de lesten dach, Roepen doen: ‘O wi, o wach! 125[regelnummer] Haddic thuus over minen eers Gheseten, sone waeric niet soe dwersGa naar voetnootVs 126 Mijn leven, noch dus sere verkeert.’ Och, lieve gheselle, dit vers soe leert; Want, sekerlijc, wildijt vroeden, 130[regelnummer] Soe moetti u van sonden hoeden; Maer neech; ic hoert wel an uwe tale.Ga naar voetnoot131 - Gheselle, ghi cont spreken wale; Mi wondert dat ghi niet en sijt Een hoghe pape hoghe ghewijt; 135[regelnummer] Want wel duncti mi gheleert; Maer haddi u herte ghekeert Van der loeser dobbelder vrouwen, Die ghi soe sere mint met trouwen, Te baten waert u selven comen. 140[regelnummer] - Och nenic, wat mi mocht vromen:Ga naar voetnoot140 Sonder hemelrike allene, Sone soudic niet de werde rene Aldus ghedoen ute mijnre herten. - Gheselle, ghedinct u niet der smerten 145[regelnummer] Enter groter onvromen, Die meneghe es van vrouwen comen? Adam ende Samsoen, David ende Salomoen? Dese werden bedroghen van wiven: 150[regelnummer] Wie sal dan onbedroghen bliven? Niemen, als Aristoteles sprect In den latijn ende ons vertrectGa naar voetnoot152
[pagina 323]
Int boec Secreta secretorum: Hi leert ons allen, ende niet somen,Ga naar voetnootVs 154 155[regelnummer] Dat alder goetlijcste venijn, Dat te deser werelt nu mach sijn, Dats de wandelinghe van wiven.Ga naar voetnoot157 Dan condi u gheen clerc bescriven Hoe goet dat es in den beghensel 160[regelnummer] Met hen te sine, maer int entsel Smaect de morseel na den loeke. - Gheselle, soe goetliken roekeGa naar voetnoot162 En conde al de werelt niet ghegheven, Als ic haer mach comen beneven,Ga naar voetnoot164 165[regelnummer] Te cussen haer mondekijn roet. Al waric ghewont toter doot, Ic worde ghenesen op die stat: Haer wandelinghe en werdic niet sat:Ga naar voetnoot168 Si heeft soe soeten reinen lijf! 170[regelnummer] - Gheselle, ghi blijft een keitijf. En waer u borseken niet ghemintGa naar voetnoot171 U wandelinghe waer saen ghescint,Ga naar voetnoot172 Dat wel cortelijc sal sijn. - Wattan, gheselle, jeghen tfenijn 175[regelnummer] Es si triacle bi te sine, sijts wijs;Ga naar voetnoot174, 175 Want selc spel ende selc jolijs, Als si ende ic te gader driven, En conde u gheen clerc bescriven, Die woent tusschen hier ende Aken: 180[regelnummer] Dats in wandelinghen, ende in spraken, Ende in groter vrier coenheden, Ende in allen goetliken seden. Ic bidde den heere van den hoghen ghesateGa naar voetnoot183 Dat hijt nemmermeer en late
[pagina 324]
185[regelnummer] Dorper weten, no keitiven,Ga naar voetnootVs 185 Wat si ende ic te gader driven, Als wi beide, naect ende werme, Ligghen in mallex anders arme, Openbaer met goeder minnen.Ga naar voetnoot189 190[regelnummer] Solaes dat wi dan hebben binnen En seiden u niet die nu leven. 192[regelnummer] God moet ons allen hemelrike gheven! Amen. Handschrift N^o 192 van het catalogus der Bibliotheca Hulthemiana, te Brussel, waerin dit belangryk gedicht voorkomt onder het nummer cxlix. J.F. WILLEMS.	voetnoot1 Calengiert, berispt. voetnootVs 2 Want, voor dat. voetnoot6 En gy wilt u daer niet van hoeden? voetnoot8 Scuse voer, schuwze vooreerst. voetnoot14 Hoe mode, hoe moet dy, hoe moet ge, hoe wilt ge. voetnootVs 28 Afghestaen, afstaen, verlaten. voetnoot42 Met hun geld speelden. Rive is kwistig, vrygevig, al te mild. Zie het Bremisch-Niedersächsisch Wörterbuch, op het woord. voetnoot43 Menestreren. In 't HS. staet meesteren, wat blykbaer niet rymen kan. voetnoot49 Smeken, vleijen. - Lecken berden, tafel-lekken, pannelekken. voetnoot50 Uwer verden, uwe vaert, uwen weg. voetnootVs 55 Woudijs mi lien, woudt gy my dit maer bekennen. voetnoot57 Ik wil dat voor een deel wel belyden. voetnoot58 Morseel, fr. morsel, morceau. voetnoot62 Dat icker, dat ik haer (de wandelinghe). voetnoot63 Plien, plegen. voetnoot64 Wattan, hoe zoo? wat doet er dat toe? voetnoot66 Buiten de wet verklaerd, en weggemaekt (ontdragen van hun lyf. Zie Huydecoper op Melis Stoke, III, bl. 392). voetnoot74 Saten, zetten. voetnootVs 94 Al ware het dat ik overvloed van spyzen had. Planteit, fr. plainté, volheid, overvloed. voetnoot102 Tes, tot dies, tot dat. Oude, ouderdom. voetnoot104 Bedien, bedyen, deugen. voetnoot106 Doere, zot. voetnoot109 Ontaen, ontdaen, dat is: uitgelegd, gesproken, verklaerd. voetnoot116 Neghi, neen gy. voetnootVs 126 Dwers, voor wers, wars. voetnoot131 Neech, neen gy. voetnoot140 Vromen, bate doen. voetnoot152 Vertrect, verhaelt. voetnootVs 154 Somen, aen sommigen, aen enkelen. Een slecht rymwoord op -orum. voetnoot157 Wandelinghe, hier verkeer. voetnoot162 Roeke, reuk. voetnoot164 Wanneer ik nevens myne (wettelyk gehuwde) vrouw gezeten ben. voetnoot168 Sat, verzaed. voetnoot171 Ware het niet dat zy uwe geldbeurs minde. voetnoot172 Ghescint, geschonden, afgebroken. voetnoot174, 175 Haer byzyn is my zoo goed als triakel tegen venijn. voetnoot183 Van den hoghen ghesate, die zit in den hoogen. voetnootVs 185 Dorper, dwazen, slechte lieden. voetnoot189 Openbaer, wat elkeen mag weten, als zynde wy kerkelyk verbonden.

Vorige Volgende