Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 2

[p. 424]

Proeven van Belgisch-Nederduitsche dialecten.
VIII. Dialect van Kortryk¹.

Der was ne keer ne man, hi² hâ twee zeuns. De jongste zei a -³ zi vader: Vader gé mi 't part van 't goe da mi toekom⁴. De vader verdeeldeg -⁵ ulder 't goe: en ols onze knape 't zine ôl bi een hâ, es hi vertrokke naer e verre lan, waer hi zi geld en zinen tiid⁶ bi 't slicht

1 [Medegedeeld door den heer F.A. Snellaert].

2 De letter i een woord of eene lettergreep sluitende, klinkt als in het fransch vite, rire: vóór eenen medeklinker geplaetst heeft zy den zuiver nederlandschen klank. De h wordt nimmer uitgesproken: hi ha klinkt omtrent als ja.

3 Het streepje - duidt aen wanneer twee woorden als maer één uitmakende moeten worden uitgesproken.

4 Een medeklinker, slotletter zynde, en niet kunnende verlengd worden door de stomme e, wordt veelal weggenlaten. Wanneer een woord met twee medeklinkers sluit, blyft somtyds de voorlaetste achterwege, als os voor ols (als). Om dat de n byzonder dikwyls in dat geval is, hebben de Kortrykers by hunne naburen de Meenenaers den naem van Ennebyters gekregen. Alleen wanneer het volgende woord met eenen klinker begint laet men al de letters hooren.

5 In den onvolmaekten tyd voegt men dikwyls eene g of d achteraen, om het stooten met het volgend woord te vermyden.

6 ii is geen verlengde klank, maer wordt zeer kort uitgesproken, en klinkt even als de enkele i op het einde eener lettergreep.

[p. 425]

vrouwvolk giink vermoôsken¹. Maer de die haên² onze goudveugel gauw kael!

Het gebeurde nu juste³ dat - het in da lan dier leve wier, en onze vrien begost te gevoelen dat de schive gesmolte ware. Hi vertrok, en giink bi nen boer, die hem naer zi pachthof zon, om de zwine te wachte. Hi lee daer zoo 'n hoenger, dat hi geêren⁴ van den draf hâ mégéte; maer nieman gaf - der hem van. Ton peisd' - hi in ziin eigen: kiik, hoe veel dommestiken en ziin - der nie in mi vaders huus⁵, die brood in overvloe hein? en ikke, 'k moe hier vergaen van gebrek! kom, 'k ga were naer huus. 'K zal a - me vader zegge: Vader, 'k hêe grouveliik⁶ zonde gedaen tegen den hemel en tegen u; 'k en ben nie meer wêerdig uje zeune t'heete; maer om de liefde Gods, pak mi toch were, ôl was het maer om onder u wêrkvolk te diene.

Zoo gezei, zoo gedaen. Hi stond ip, en trok were naer huus. Hi was nog verre, os zi vader hem ôl in d'ooge hâ. De man kreegd - er compassie mé: hi liep seffens na zine zeune, vloogde hem an den hôls, en kusteg - hem. De zeune zei: Vadere, 'k hê zonde gedaen tegen God en tegen u, 'k en ben nie wêer dagge mi uje zeune heet. Maer de vader riep naer ziin knechte: briing ne keer seffens, zei he, en goe kazakke; stikt hem ne riink an zine vinger, en e paer schoene an zi voete; hael - het vet kolf uut, en steek - het de keel of; me zulle kerremes hoen: den doon es verreze, 't verlore schaep es were gevonde.

1 Vermozen, vermorsen, vermodderen. Moze is modder.

2 Wordt schier als tweelettergrepig uitgesproken.

3 Klinkt als in het franseh, behalven dat de e zich scherp laet hooren.

4 Eê klinkt wat korter dan in het fransch bête, fête.

5 Uu klinkt als de enkele u by de franschen in muse, ruse.

6 Ou klink als in het fransch doux, mou.

[p. 426]

In dien tusschentiid was den oudste zeune van 't lan gekomme; en os hi ontrent ziin huus kwam, hoordeghi de viole, en da ze zonge da 't klonk. Hi horkte nog en bitje, en riep tons ene van de knechte, om te wete wat er ommegink. Den diene zei hem, da zi vader het vet kolf geslegen hâ, om da ziin broere gezond were thuus was. Preciis! zei den andere: hi wier zoo rôo geliik en kole vier, en hi wilde zine voe in 't huus nie zette. De vader kwam te feite geloope, en begost hem schoone te spreke. Maer hi, ontwordeg a - zi vader: 'K hê 'k ik u zoo veel jaer gediend, en nog nooit u gebod en harke te bute gegaen; en ge n'het pertang nog nooit miin vriende getrakteer! ton kost er gée geetjen overschieten. Maer nu da miin broerke thuus es, die ziin ortjes verbabbezakt hé, nu mag het vet kolf der of. 'T es wel! De vader zei daer ip: Jonge, gi, ge ziit ôltiid bi mi, en ge weet dat - het goed oltemale voor u es. Maer moete me nu geen leute make voor u broere? Hi was ôl lange doo, en hi es verreze; 't verlore schaep es were gevonde.