Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 2

[p. 416]

Brief van het jaer 1311, betrekkelyk Florens Berthaut, heer van Mechelen.

Men weét doór welke rol de heeren Berthauten of Bertholden, die van Berthaut van Grimberghe afstammen, in de geschiedenis der veertiende eeuw uytgemunt hebben; hoe magtig zy doór den tyd geworden zyn, dusdanig dat zy over geheel de heerlykheyd van Mechelen, was het niet te recht, den minsten in der daed, het oppergezag voerden, terwyl de bisschoppen van Luyk, die doór Karel den Kaelhoofdigen, in 910, en doór keyzer Hendrik den II, in 1006, in bezit dezer heerlykheyd gesteld waren, de overweldingen dezer heeren niet konden tegengaen.

Er is my betrekkelyk den laetsten dezer Berthauten, te weéten Florens, eenen brief voórgekomen, dien, om zyne echt-en oudheyd, van het jaer 1311, aendagt weêrdig is. Ik heb den zelven naer zyn oorsprongelyk, zoo veél als het my leésbaer voórgekomen is, nageschreéven. Zie hier:

Wy Florens Berthaut, here van Mechline, doen cont allen den ghenen die dese lettren selen sien ocht horen lesen, dat onse lieve liede ende onse late, die ten hertganghe¹ van Herlaer toebehoren, welc Herlaer gheleghen

1 Hertganghe, Pastory, prochie, van herd of herde, herder, en gang.

[p. 417]

es binnen der voghedien van onsen dorpe van Heysta, hebben ieghen ons ghecreghen ende ghecocht, ende wel tonsen wille, alle den art¹ ende alle die wildert², die men vroente³ heet, die binnen desen zelven hertganghe van Herlaer gheleghen es, beide metten houte ende metten houtwasse, die daer nu opsteet, ocht namaels op wassen mach, ende met allen dien datter tue behoort, so in hoghen soe in nederen, soe in natten soe in droeghen, omme hondert payments, die si ons witteleke ende wale vergouden hebben, ende die wy in onsen orbore bestierd hebben, ende oec omme twintech scellinghe Lovensche cleinre munten, erflechs chiens, die si ende hare nacomelinghe Ons ende onsen nacomelinghe alle jare ghilden ende gheven selen, binnen onsen dorpe van Heysta vorseit, in sente Stevens daghe, alse men daer onse reinten ontfeet. Oec soe sijn dat hare vorwarden ende es dat wel onse wille, dat si van desen selver vroenten ende arde alsoe vele werecopen moghen, daer si dese selve hondert aen wedernemen, die si ons vergouden hebben; ende oec soe moghen si dese selve twintech schellinghe lovensce erflecks chiens maken, ends utgheven erfleke, te heure scoensten, ende daer sijs ghemeynleke in een draghen⁴, aen desen selve ard ende vroente, sonder ons daer af te verzuekene. Met welken vorseiden twintech scellinghe lovens erflecke chiens soe es dese selven aerd en vroente haer gherechte ghemein ard, ende haer ghemeine vroente, ende haer gherecht ghemeyn erde, en oec vorewerd van alderhande rechte, dat ons, ocht onsen nacomelinghen, van

1 Art, aerd, grond.

2 Wildert. Zie myn Historisch onderzoek over Antwerpen, bl. 215.

3 Vroente, by Kiliaen Ager compascuus, communis ad pascenda pecora.

4 In eendraghen, overeenkomen.

[p. 418]

hen daer af nereseenen¹ mach, weder si sterven soe leven die ten selven hertganghe behoren, alse van deser vroenten weghen; ende desen selven ard ende vroente moghen si vreden² van allen den ghenen dire niet toe en behoren, ghelijc here gherechte vaderleken erve sijn. In orconscape van desen dinghen, ende omme dat wy willen, dat hen dit vaste ende ghestadech behouden worde van ons, ende van onsen nacomelinghen, hen ende heren nacomelinghen, soe bebben wy dese lettren beseghelt met onsen groten zeghele. Ghegheven ind jaer ons Here als men screef dusentech drie hondert ende ellef jaer, des maendaghes na sente Philips ende sente Jacops dach, der apostelen, die leghet te ingane Meye.

Aen het oorsprongelyke van dit schrift hangt eenen zegel in groen was, waerop aen den eenen kant verbeéld staet eenen ridder te peêrd, met een zweêrd in de regtehand, en eenen schild in de linkerhand, zynde de wapen van Mechelen, zonder arend; in het midden met nog twee letters op den rand, F.L., en aen den anderen kant de wapens van Mechelen, zonder arend; in het midden met deze omschryving:

† S. Florencii Berthaut dni de Mechlinia.

P. VISSCHERS, Priester.

1 Nereseenen? waerschynlyk is het woord verkeerd geschreven.

2 Vreden, bevryden. J.F.W.