Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 2

[p. 305]

Geestelyk minnelied
uit de XIII^e eeuw.

1
Al droevet die tijt ende vogheline¹
Dan darf² niet doen die harte fine:
Die dore minne wilt doghen³ pine

Hi sal weten ende kinnen al

Suete ende wreet,

Lief ende leet,

Wat men ter minnen pleghen⁴ sal.

2
Die fiere, die daer toe sijn⁵ ghedeghen⁶
Datse onghecuster⁷ minnen pleghen,
Si selen in allen wege daer ieghen

Stout sijn⁸ ende coene,

Ende al ghereet⁹ ontfaen

Si troest, si slaen¹⁰,

Van minnen doene.

3
Der minnen pleghen¹¹ es onghehoert¹²,
Alse hi wel kint dies hevet becoert¹³;
Want si in midden den troest te stoert¹⁴.

1 Vogheline, vogelkens.

2 Dan darf, dat en behoeft.

3 Doghen Var. Dogen, verdragen, doorstaen.

4 Pleghen, Var. plegen.

5 Sijn, Var. zijn.

6 Ghedeghen, gedyd, gekomen.

7 Onghecuster, onkuische, onzuivere.

8 Sijn, Var. zijn.

9 Ghereet, gereedelyk.

10 Si troest, si slaen, het zy hoop, het zy slaen (onheil). Door Troost verstond men oudtyds Hoop, Vertrouwen.

11 Plegen, Var. pleghen, handelen.

12 Onghehoert, Var. ongehort.

13 Becoert, Var. becort, bekeurd, in boete geslagen. De zin is: Gelyk hy wel weet, die door haer bekeurd werd. Men kan becoert ook voor bekoord nemen.

14 Want zy in de het midden der hoop vernietigd wordt (te stoert, verstoord).

[p. 306]

 

Hine can¹ ghedueren²

 

Dien minne gheraect³:

 

Hi ghesmaect⁴

 

Vele onghemoeder uren⁵.

 

 

 

4

 

Bi wilen heet, bi wilen cout,

 

Bi wilen blode, bi wilen bout⁶,

 

Hare onghedueren⁷ es menechfout⁸.

 

Die minne al maent

 

Die grote scout

 

Haerre riker ghewout⁹,

 

Daer si ons toe spaent.

 

 

 

5

 

Bi wilen lief, bi wilen leet,

 

Bi wilen verre, bi wilen ghereet¹⁰;

 

Die dit met trouwen van minnen versteet¹¹

 

Dat es jubileren,

 

Hoe minne versleet¹²

 

Ende omme veet¹³

 

In een hateren¹⁴

 

 

 

6

 

Bi wilen ghenedert, bi wilen ghehoghet¹⁵,

 

Bi wilen verborghen, bi wilen getoget¹⁶,

 

Eer selc¹⁷ van minnen wert ghesoeghet¹⁸

 

Doghet hi grote avonture,

1 Hine can, hy en kan niet.

2 Ghedueren, Var. gheduren.

3 Gheraect, Var. geraect.

4 Ghesmaect, Var. gesmaect.

5 Onghemoeder uren, uren van moedeloosheid.

6 Bout, stout.

7 Ongheduren, Var. ongeduren.

8 Menechfout, Var. menichfout.

9 Versta: De min maent ons wegens de schuld (scout) die zy door hare groote macht (ryk gewout) op ons heeft.

10 Ghereet, Var. gereet, by de hand.

11 Versteet, verstaet.

12 Versleet, overslaet.

13 Omme veet, omvat, verkeert; of misschien tot veete omkeert.

14 Hateren, haten.

15 Ghehoghet, Var. gehoget.

16 getoget, Var. Ghetoghet.

17 Selc, Var. sel, zulkeen, iemand.

18 Ghesoeghet, Var. ghesoghet, gelaefd.

[p. 307]

 

Eer hi gheraect¹

 

Daer hi ghesmaect²

 

Der minnen nature.

 

 

 

7

 

Bi wilen licht, bi wilen swaer³,

 

Bi wilen doncker, bi wilen claer,

 

In vrien troest, in bedwongenen⁴ vaer⁵,

 

In nemen ende in gheven

 

Moeten die sinne⁶,

 

Die dolen in minne,

 

Altoes hier leven.

Getrokken uit eene verzameling van mystieke meditatien en liederen, opgesteld door eene nonne, H.S. der XIII^e eeuw, ter Bourgondische bibliotheek te Brussel, op perkament in-octavo, N^o 806, vergeleken met een later afschrift aldaer N^o 807 (thans 2877-2879). De heer Mone, die van de 46 liederen dezes bundels verslag doet in zyn Uebersicht der Niederländischen Volksliteratur älterer Zeit, bl. 195, stelt dezelve ten onrechte onder de Weltliche Lieder. Daer myn vriend, de heer doctor Snellaert, de goedheid heeft gehad deze belangryke gedichten voor my af te schryven, zoo verwachte men daervan nog later eenige andere proeven, niettegenstaende de heer Mone ze ook in Duitschland mocht uitgeven.

J.F. WILLEMS.

1 Gheraect, Var. geraect.

2 Ghesmaect, Var. gesmaect.

3 Swaer Var. zwaer.

4 Bedwongenen, Var. beduonghen.

5 Vaer, vrees.

6 Sinne, Var. zinne.