Vuur over Soemerië

[p. 158]

Ikkaroe.

De vreemde soldaten tonen géén medelijden met wie zich zou durven verzetten......

Fakkels worden ontstoken, men jaagt de brand in de huizen! De lucht ziet rood van de vlammen, die hier en daar en overal oplaaien. Rook en vuursplinters drijven over de weg, de straten zijn licht als overdag. De vijand rooft weg, wat hij kan krijgen, en wat hij niet mee kan nemen of niet begeert, wordt aan gruizels geslagen.

‘Naar de tempel!’ wordt er geroepen.

Koning Ibi-Sin is door de nauwe straten naar het heiligdom gegaan, om de beelden van Nannar en Ningal te beschermen: hij wordt gevangen genomen. De woestelingen dringen nu de heilige gebouwen binnen, en ook hier niets dan diefstal en vernieling. De beelden van Nannar en Ningal spaart men echter: die worden straks door de overwinnaars onder gejoel en gespot meegevoerd naar hun éigen hoofdsteden en daar in de tempel gezet, in het gevolg van de plaatselijke god. Ili-Imdi tracht nog iets van de tempelschatten te redden, Asoe-oe heeft zijn kostbaarste kleitabletten in een zak gedaan en probeert ermee te ontkomen. Maar de beide mannen brengen er het leven niet af......

Boven de stad verheft zich de Zikkoerat. Op zijn brede romp flakkert de rode goed van de brand. De Elamieten sneb len langs de trappen naar boven, rukken de gouden platen van het tempeldak los en werpen die op het grasveld. Als dode vogels zeilen ze naar omlaag......

[p. 159]

Alleen Ikkaroe komt níet als vijand.

Hij is nu bij het huis van Oerba en trapt de gesloten buitendeur in. Hij staat op de binnenplaats.

Géén licht is er te zien.

‘Moe-oeroe!’ roept hij. En dan ‘Agala!’ en ‘Gaga-a!’

Agala hoort met zijn scherpe oren door het oorlogsgedreun heen de roep van de vroegere slaaf.

‘Dáár is Ikkaroe!’ roept hij tegen zijn moeder. ‘Ikkaroe is er!?’

Agoea wil het niet geloven. Maar nu hij weer roept, herkent zij de stem ook. Met haar kinderen komt ze op het plankier. Beneden, in de weerschijn van de oranje brandlucht, ziet ze iemand staan, een soldaat......

‘Ikkaroe?’ vraagt ze.

‘Ja! Ikkaroe!’ antwoordt de slaaf. ‘Kom dadelijk naar beneden! Het is de dood, als u boven blijft. Hier, in de kelder......’

Agoea en de twee kinderen staan al op de binnenplaats, en gaan de keuken in, waarachter zich een diepe, donkere nis bevindt, die voor kelder wordt gebruikt.

Ikkaroe duwt ze hierin.

‘Zo zitten jullie veilig tegen brand,’ zegt hij. Hij zoekt een paar handenvol dadels, een kruik dadelwijn, een kruik met water. Ook nog een paar broden.

‘Hier kunnen jullie wel een paar dagen van leven,’ zegt hij. ‘Wanneer de overval voorbij is, en alles is stil geworden, kom dan te voorschijn!’

Ikkaroe haakt een luik uit de hengsels en plaatst het vóór de nis. Tegen het luik zet hij een grote pot, die voor een deel met graan is gevuld, en dan nog wat kleine potten en schalen, die hij in de keuken vindt.

Nu zal niemand vermoeden, dat in deze nis drie mensen zitten: Agoea, Agala en Gaga-a. Niemand zal de moeite nemen in de hitte van de plundering eerst in de potten en dan in de nis te gaan kijken. Deze is trouwens achter de houten deur voldoende aan het oog onttrokken.

‘Je moet bij ons blijven, Ikkaroe!’ roept Gaga-a nog.

[p. 160]

‘Stil,’ antwoordt Ikkaroe. ‘Schreeuw niet, Gaga-a! Ik ga Oerba zoeken en Moe-oeroe...... Als het kán, kom ik terug.’

Gaga-a zwijgt. Ze is tevreden met de belofte.

‘Hij had de ring met de blauwe steen nog aan,’ zegt Agala tegen zijn moeder.

‘Ik heb het gezien,’ antwoordt Agoea.

De blauwe steen. Hij was haar als een glans van de hemel in een wereld van vuur en vernieling.

Ikkaroe zal Oerba en Moe-oeroe zoeken.

Oerba vindt hij, en ook Kadiri. Maar beide mannen zijn in de strijd omgekomen...... En waar is toch Moe-oeroe?

Ikkaroe weet, dat verder zoeken hier een hopeloos werk is. Maar nu gaat hij naar het huis van Sasi-i. Het hek om het erf wordt juist door een troep woeste Elamitische soldaten weggebroken.

En dáár...... in de hoek bij de werkplaats, staat Soesanoe! Hij houdt Ajalatoem bij het haam vast. De ezel staat te trillen op haar fijne poten en kijkt met verbijsterde ogen in de brand. En...... dáár, dáár is Moe-oeroe ook!

Ze kijken ontsteld naar de Elamitische soldaten, die het erf opstormen. Dit zal het einde zijn, denken ze. De mannen drommen al om de jongens en de ezel heen. Waarom zou men iemand sparen? Het is immers toch oorlog?

Bij het schijnsel van de vlammen zien Moe-oeroe en Soesanoe de gehelmde hoofden. Nu komt er nog een soldaat bij de woeste troep.

Groot, vierkant, breed van schouders......

Wat zal er nú gebeuren?

Moe-oeroe kijkt naar de handen van de soldaten. Heffen ze al een bijl op? Omklemmen ze een dolk?

Maar dan ziet hij aan één van die handen de blauwe fonkeling van een edelsteen.

‘Ikkaroe!’ gilt hij eensklaps. ‘Ikkaroe!’

Ikkaroe gooit de andere soldaten op zij.

‘Blijf van die jongens af! Het zijn maar kinderen, en mijn vrienden!’ snauwt hij tegen ze.

[p. 161]

‘Kom mee,’ zegt hij dan tegen Moe-oeroe en Soesanoe. ‘Mijn hart heeft je niet vergeten. Ga achter mij aan!’

Nu pakt Ikkaroe de ezel bij het haam. Als Ajalatoem onwillig of bang zou worden, kan Ikkaroe haar beter met zijn sterke armen vooruitkrijgen dan Soesanoe. De jongens volgen hem op de voet. Ze rennen door de nauwe straten, waar de huizen branden als fakkels. De lucht is heet en vonken dalen als een sneeuw van vuur naar omlaag.

De Elamieten en Ammorieten lopen met gestolen kostbaarheden, beelden, doeken, gouden en zilveren voorwerpen voorbij.

‘Hoe zou het thuis zijn?’ vraagt Moe-oeroe bezorgd.

‘Je moeder en Agala en Gaga-a zullen er wel levend afkomen,’ zegt Ikkaroe, en hij vertelt in het kort, hoe hij ze heeft verborgen.

‘En hoe zal het bij óns thuis gaan?’ vraagt Soesanoe. Zijn vader is slim en heeft het geluk altijd op zijn hand, en in het huis zijn goede schuilplaatsen. Maar de oorlog is verschrikkelijk......

‘En weet je iets van míjn vader?’ vraagt Moe-oeroe.

‘Hij was niet bij je moeder en je zusje thuis,’ antwoordt Ikkaroe alleen.

Nu zijn ze bij de poort. Een kleine afdeling Elamieten heeft er de wacht betrokken, om te verhinderen, dat er iemand naar buiten zou gaan.

‘Hé, hé, daar, geen mens d'r uit!’ roept de officier naar Ikkaroe.

‘Ik ben een Elamitisch soldaat, heer,’ antwoordt deze. ‘De jongens hier zijn mijn gevangenen.’

‘Wat heeft dat te betekenen?’ vraagt de officier driftig. ‘Gevangenen blijven hier. Ik verbied je de stad te verlaten!’

Ikkaroe weet als soldaat, wat moed in de oorlog is. Maar wat hij nú gevoelt is ánders: een onverschilligheid voor eigen lot, wanneer men ánderen wil redden. Hij grijpt de officier beet, en slingert hem tegen de grond. Dan, tussen de verbaasde wacht door, sleept hij de ezel door de poort. De jon-

[p. 162]

gens volgen hem. Nu zijn ze al op de donkere weg. De soldaten van de wacht zenden de vluchtelingen op goed geluk een paar pijlen na, maar die missen doel.

Ikkaroe grijpt snel de ezel bij de teugel. In de ring aan zijn hand weerkaatst zich de gloed van de brandende stad. De gekke Jalita had goed voorzien......

‘Ga jullie op Ajalatoem zitten,’ zegt hij. ‘Hoe eerder we hier vandaan zijn, hoe beter!’

De jongens klimmen op de rug van de ezel. Soesanoe vooraan, Moe-oeroe achter hem.

Ajalatoem heeft geen aansporing nodig. Ze heeft duizend angsten uitgestaan. Vóórt wil ze, zo gauw mogelijk, en zo ver van de stad als het kan. Ze snelt op haar slanke benen langs de weg, zodat Ikkaroe haar bijna niet kan bijhouden. Het is, of ze in het donker met haar hoeven de kuilen en hobbels zíet: geen enkele keer struikelt ze. Haar wijdopengesperde neusgaten ruiken de prikkelende geur van de brand, met haar grote lepels van oren vangt ze het verre gebulder van de ondergaande stad, en ze ziet aan de hemel de onrustige flikkeringen van de vlammen.

Ze verlangt naar stilte, duisternis, veiligheid.

De vluchtelingen begrijpen, dat ze niet achtervolgd worden. De soldaten van de wacht vonden het zeker de moeite niet waard, hen op te sporen. En bovendien: de wachtdoende militairen konden ieder ogenblik door ánderen worden vervangen, en dan kregen zíj hun beurt, in de stad te mogen plunderen. Die gelegenheid willen ze niet laten voorbijgaan.

‘Zouden we niet even rusten?’ vraagt Ikkaroe.

Hij laat de ezel stilhouden. De jongens klimmen van haar rug. Haar huid is nat van zweet.

Dan kijken ze met hun drieën naar Oer. Boven de zwarte silhouetten van de gebouwen staat een bewegende krans van vlammen. Een bruingouden rook drijft langzaam weg in de windstille nacht, en hier en daar spuit een huis als een krater onopnoudelijk een fontein van vlammen de lucht in.

[p. 163]

Het is een vreselijk gezicht. De jongens zijn blij, dat Ikkaroe bij hen is. Dat geeft een gevoel van bescherming en veiligheid.

Toch zingt Moe-oeroe zacht:

‘Enlil riep tot de storm -
het volk rouwt.
Vriendelijke winden nam hij van het land weg -
het volk rouwt.
Goede winden nam hij weg van Soemerië
het volk rouwt.
Boze winden riep hij op, -
het volk rouwt.

De verblindende orkaan huilt door de lucht, -
het volk rouwt.
De vernietigende storm brult over het land -
het volk rouwt......’

Hij herinnert zich even, waarom weet hij niet, - het verhaal van de goede man. Maar als de vluchtelingen wat zijn uitgerust, zegt Ikkaroe:

‘Kom jongens, stap jullie weer op? We moeten verder om onderdak te zoeken voor de nacht.’

Dan stijgen ze weer op, en met hun vieren trekken ze verder: een Elamitische soldaat, twee jongens uit Soemerië, en een ezel. Achter hen brandt Oer. Vóór hen liggen de nacht en de toekomst, die beide even donker zijn.

De vluchtelingen vinden onderdak bij een boer, en blijven er ook de volgende dag.

Dan trekken de overwinnaars weg, en laten Oer als een puinhoop achter.