Vuur over Soemerië

[p. 137]

De intocht der goden.

Op de avond van de derde en laatste dag der dwaasheid begaven de inwoners van Oer zich naar het park, waar in de onderaardse tempel het spel van de godenstrijd ten einde liep. Ook Oerba en Agoea gingen er heen met hun kinderen en met Kilba, de nieuwe slaaf.

Het was donker in de tuin. Alleen brandde hier en daar een lamp, die in de takken was opgehangen. In het middelpunt van de schare wachtenden verhief zich het bovengrondse gedeelte van de tempel: een platform, afgeschermd met een dak, dat door zuilen werd gedragen.

Hoewel er veel mensen aanwezig waren, heerste in het park een diepe, gespannen stilte. Niets hoorde men dan het ritselen van de bomen en palmen in de late wind, het verschuiven van voeten, af en toe een gefluisterd woord of het zachte huilen van een angstig kind.

Natuurlijk wist men van te voren, hoe de strijd, die in de onderwereld werd gevoerd, zou aflopen, maar toch wachtte men met spanning op het bericht van de uitslag.

Met grote ogen keek Moe-oeroe in de nacht. Kwam de priester nóg niet om de overwinning van de goden te melden? Of zou deze keer Tiamat misschien de zege hebben behaald?

Maar daar werd het zichtbare gedeelte van de tempel verlicht door een oranje gloed, die van beneden kwam: brandende fakkels werden omhoog gedragen, er klonk muziek van trommels en trompetten en fluiten. De opperpriester verscheen, en wenkte met zijn hand om stilte...... ‘Verheugt u, allen, die hier bijeengekomen zijt: de goden van het licht heb-

[p. 138]

ben de machten der duisternis overwonnen.’ - Een donderend gejuich barstte los, en sommigen begonnen te schreien van vreugde. Nieuwe fakkels werden uit de grond omhooggedragen. De tempel was een glorie van licht.

Een koor van priesters zong: ‘Geprezen moeten de goden zijn, die Tiamat hebben verslagen. Geprezen zijn Nannar en Ningal, die de lichten van de hemel besturen en onze stad beschermen.’ - Opnieuw schetterden de trompetten. De vlammen van de fakkels waren vuursproeiende sterren in de rode nacht.

Ibi-Sin verscheen. Hij leek groter dan anders, sterker, moediger. De opperpriester legde hem de schapevacht om de schouders en gaf hem het werphout in de hand. Men ontstak wierook. De prikkelende geur dreef over de toeschouwers. Daar stond Ibi-Sin, de vertegenwoordiger der goden op de aarde, beschermer der gerechtigheid en straffer van het slechte. Een mens, omkleed met de macht en de heerlijkheid van de hemel.

[p. 139]

Toen ontstaken de priesters een vuur in een takkenhoop, die op het platform was aangebracht. Moe-oeroe wist, wat er nu zou volgen, en toch rekte hij de hals om beter te kunnen zien. De opperpriester hield een geslacht lam omhoog.

‘Dit lam is Tiamat, de grote draak, die verslagen is! In plaats van Tiamat verbranden wij het lam.’ - Het dode dier werd in de vlammen gelegd. Die laaiden steeds hoger en hoger, ze sisten en de rook werd grijs en dik. Eindelijk was het offer tot stof en as verteerd: nu was de strijd beslist! Sterker dan het boze was het goede, machtiger dan de chaos de orde. Iedereen herademde, en opgewekt en bezield met nieuwe moed en vertrouwen zongen de mensen in het park een lied ter ere van de victorie der goden.

Tempeldienaressen deelden aan de aanwezigen gebak en vruchten uit.

‘Moe-oeroe, moet jij niets hebben? Hier, pak aan, jongen,’ waarschuwde Agoea.

Maar Moe-oeroe was zó onder de indruk van alles, wat hij gezien had, dat de wereld rondom hem verzonken scheen. Hij ontwaakte uit zijn droom, en peinzend at hij de gaven, die een oude priesteres hem ernstig in de hand legde.

Nu verlieten de mensen het park.

Zou men nog naar bed gaan? Morgen was immers de feestelijke intocht der goden in Oer, en dan moesten de huizen versierd zijn en diende er extra-lekker eten op tafel te komen.

Sommige mensen bleven de hele nacht op, en in de stad heerste zelfs in het duister nog een zacht geroezemoes. Moe-oeroe, Agala en Gaga-a sliepen een paar uur, maar heel vroeg, toen de allereerste morgenschemering aan de hemel lichtte, stonden ze op en trokken de poort van Oer uit, om bloemen te plukken. Ze waren de eersten niet, want overal zag je langs de weg en in het veld de plukkers dwalen: volwassenen en kinderen. Maar er waren bloemen genoeg: witte en rode en gele en wat blauwe. Met grote bossen in de arm keerden de drie plukkers naar huis terug. Met behulp van Kilba maakten ze lange slingers: die kwamen langs de kale

[p. 140]

buitengevel en rondom de toegangspoort te hangen. Feestelijke doeken werden bevestigd aan palen, die Kilba handig in de grond sloeg. De weg langs het huis werd geëffend, want hierlangs zou straks de optocht der goden gaan.

En toen alles klaar was, gingen de jongens naar de wallen der stad. Ze klommen er bovenop. Er stonden al honderden uit te kijken over de verre omtrek, over de rivier en de wegen. Ha, daar had je Soesanoe ook!

‘Hallo, Soesanoe!’

‘Kijk eens, wat een schepen!’ gilde Soesanoe.

Rijkbevlagd kwamen ze de glanzende rivier af. De rijen roeiriemen gingen als doorzichtige schermen aan de boorden op en neer. Op deze vaartuigen bevonden zich de priesters van de steden uit de buurt. Ze hadden hun godenbeelden bij zich, die het feest van Oer en van Nannar en Ningal zouden opluisteren.

‘En kijk, een optocht!’ schreeuwde Agala. Langs de weg trokken groepen priesters en soldaten in de richting van Oer. Bonte vaandels wapperden in het jonge licht.

Soesanoe stond te springen van opwinding. Hij klopte Agala op de schouder, en riep maar aldoor: ‘Kijk eens, jô... Wát een troep...... En dáár op de rivier...... Alweer een bootvol!’...... En Agala was niet minder druk. Hij viel bijna van de muur af, zo drong hij naar voren in zijn begeerte, alles toch maar goed te zien.

Moe-oeroe zei niet veel.

‘Vind jij er soms niet veel aan?’ vroeg Soesanoe verwonderd.

Maar Moe-oeroe was als betoverd door het schouwspel van de goden, die op reis waren naar de oude stad Oer.

Steeds nader kwamen de gasten. De schepen meerden aan de haven. De groepen te voet trokken de poort binnen. Men formeerde nu een lange stoet......

‘Nu naar huis,’ schreeuwde Agala. ‘Daar kunnen we alles mooi zien!’

[p. 141]

Soesanoe ging naar zijn eigen huis: daar zou hij op een hek van het erf klimmen. Een beter plaatsje kon je in heel Oer niet bedenken.

Moe-oeroe en Agala stelden zich met de andere leden van het gezin Oerba langs de weg op. Kilba was op het dak geklommen en keek over de rand naar beneden.

In de verte hoorde je muziek. Doordat de straten kronkelden, klonk het nu eens vager, dan weer duidelijker.

Maar eindelijk...... daar kwamen ze de hoek om!

Voorop gingen boogschutters. Ze droegen dikke leren buizen en korte rokjes. De helmen op hun hoofd schitterden als sterren. Toen kwam er lichte infanterie, toen zware......, enige officieren in strijdwagens, die door ezels werden getrokken. Daarachter priesters, die op instrumenten speelden. En toen...... het beeld van Nannar, dat op een soort draagstoel door acht man werd voortgedragen. Het glansde van goud en zilver. Naast het beeld liep Ibi-Sin, en hij hield het, zoals de gewoonte was, bij de hand vast. Achter Nannar kwam eerst het beeld van Ningal: ze droeg een gouden halve maan op het hoofd. En toen volgden de andere godenbeelden, die als hun hofhouding bij hen in de tempel hadden gestaan.

En daarna kwamen de beelden der goden, die in de naburige steden werden vereerd: Enkil en Enlil, Schamasj en nog veel andere. Ieder beeld werd omstuwd door priesters, soldaten en muzikanten. Het wemelde van kleuren, het schitterde van edelstenen, geel, groen, blauw en rood, van goud en zilver, en onophoudelijk klonk de muziek van blaas- en snaarinstrumenten door de stralende morgen.

En langs de weg...... bebloemde huizen, vlaggen, en rijen mensen, die zich allen eerbiedig bogen.

Moe-oeroe was diep ontroerd.

Hij ging naar huis, en opende de poort. De beide vazen, gevuld met voetwater, stonden peinzend in de geheimzinnige lichte stilte van de binnenplaats. Bijna angstig raapte Moe-oeroe een paar bloemen op, die van de versiering waren overgebleven en sloop toen naar de huiskapel.

[p. 142]

Op een kleine verhoging stonden daar de beelden van Nannar en Ningal. Agoea had de doeken, waarmee ze bedekt waren geweest, weggenomen. Het dunne laagje zilver, waarmee ze overtrokken waren, glansde in de schemering van het vertrek, en de bonte stenen, die de maangodin in een snoer om de hals droeg, blonken. Een bundeltje licht viel op de halve maan, die als een vreemde kam op haar hoofd stond, en in een van haar handjes, die ze opengevouwen naar voren uitstrekte.

Zó stil en vreemd was het hier, dat Moe-oeroe er angstig van werd. Hij had willen vragen, of hij later priester mocht worden - of hij in de optocht mocht meelopen, - of hij iedere dag in de tempel mocht zijn en de goden mocht dienen. Maar hij zei niets. Aarzelend legde hij de bloemen aan de voet der beelden neer. Was hier iets, dat je niet kon zien, maar dat je toch met huivering vervulde? Iets geheimzinnigs? Ruggelings sloop hij het vertrek uit, aldoor naar de beelden kijkend. Toen over de binnenplaats, waar de twee vazen stonden te peinzen in de gouden stilte......

Met een harde slag trok hij de buitendeur achter zich toe.

Ondertussen had de stoet van goden het heiligdom bereikt. Gisteravond waren de spotkoning en zijn eerste minister al weggejaagd, zogenaamd met slokslagen. Men zorgde er wel voor, dat de klappen niet te hard aankwamen. En omdat de tweelingen nog een paar kleine geschenken kregen voor de bewezen diensten, en ook omdat ze lekker hadden gegeten en gedronken en een boel pret hadden gemaakt, zagen de Ma-asjoems met plezier op hun korte regeringsperiode terug.

De beelden van Nannar en Ningal en hun gevolg werden op de oude plaatsen teruggezet; de gast-goden kregen ook een waardig onderdak. Men zette voor de beelden spijzen neer: brood, dadelwijn, honing, zout en vlees. Maar ook het volk van Oer deed zich te goed aan lekker eten. Men verzamelde zich in de enorme tempel van Nannar, en onder het spelen van vrolijke muziek deed men zich te goed aan een

[p. 143]

maaltijd zó overvloedig, als de meeste inwoners van Oer slechts zelden kregen.

Drie dagen duurde het feest.

Toen vertrokken de goden uit de andere steden weer in schepen en langs de wegen naar hun eigen tempels. Het leven in Oer hernam zijn gewone loop. De ezels draafden weer langs de pleinen en straten, Ajalatoem bracht zijn baasje weer naar school, de kooplui zochten hun kantoren op, de boeren bewerkten hun akkers.

En tóch was er iets veranderd.

Door de overwinning van de goden op de draak Tiamat had men weer nieuwe moed geschept. Orde en regelmaat heersten op de aarde als van ouds. De machtigen in de hemel hadden het lot van leven en wereld in handen, maar ze zouden de mensen en de stad niet zonder hulp laten als er in het nieuwe jaar moeilijkheden kwamen.

Moe-oeroe wist nu, wat hij zou worden: priester. Zijn vader en moeder hadden dadelijk toegestemd, toen hij met zijn wens voor de dag kwam. Agala kon dan later het handelskantoor van Oerba overnemen. Láter......

Zó wikten de mensen. Maar wat hadden de goden beschikt?

De boodschappen, die de goden in allerlei tekenen naar de aarde zonden, waren niet bemoedigend. Ibi-Sin had niet geweend, toen de priester hem sloeg, en zelf had deze bij het opzeggen van gewijde verzen zich plotseling een regel niet kunnen herinneren en had hij zich daarna nog enige malen vergist. De lever van het lam, dat in de plaats van Tiamat was geslacht, was door de kundigste waarzeggers onderzocht, en men had in de plooien en welvingen van dit orgaan niet veel goeds kunnen lezen.

Ongeluk hing dreigend over Soemerië......