Vuur over Soemerië

[p. 26]

De voorspelling.

Ili-Imdi gaf na de schrijfles nog wat onderwijs in rekenen en meetkunde, en tot slot vertelde hij nog iets over de moeilijke kunst van het voorspellen. Hiervan moesten de jongens, die voor een deel tot de priesterstand werden opgeleid, toch ook het een en ander weten.

De goden regelden wel het lot van mensen en volkeren, en men kon aan hun besluiten maar weinig veranderen. Maar gehéél machteloos was men toch ook niet. Want de goden schreven aan de mensen in duizenden voortekenen, welke beslissingen ze hadden getroffen. Uit de stand en de schittering van de sterren, uit de drift en tint der wolken, uit regenbogen en kringen om zon en maan kon je de toekomst weten. Het had een betekenis, wanneer je een hond op je weg zag, en dan maakte het weer een groot verschil of die hond stond of zat, naar je toekwam of van je wegliep, al of niet met de staart kwispelde, bruin of zwart of gespikkeld was. Je moest letten op de schaduw van een mens, het zwemmen van vissen in de rivier, het balken, oorklapperen en staartzwaaien van ezels. Heel belangrijk waren ook de vorm van de lever van een geslacht dier en de kleuren, die uitgegoten olie op het water maakte. Ja, zelfs motgaten waren niet zonder zin.

[p. 27]

Vandaag gaf hij hierover een lesje en hij had een lap wollen stof meegenomen, waarin de motten danig hadden huisgehouden. Hij spreidde hem uit tegen het licht, en terwijl hij aan het uitleggen was, streek hij met zijn vinger over de lap, die één van de leerlingen hielp ophouden, en hij wees de jongens erop, dat het lang niet hetzelfde was, of er één groot gat in zat, of een aantal kleine, en of die gaatjes dan recht naast elkander of in een boog of onregelmatig verspreid lagen.

Maar eindelijk was het tijd om met de lessen op te houden.

De leerlingen verlieten joelend en lachend het lokaal en dwarrelden in hun witte kleren als een vlucht kapellen over het grasveld.

Ili-Imdi herinnerde Soesanoe en Moe-oeroe aan hun straf, en begaf zich toen naar het priesterhuis om met gerstebrood en dadelwijn wat op zijn verhaal te komen na de vermoeiende arbeid.

Ajalatoem merkte natuurlijk ook, dat de school uitging. Ze stak haar kop omhoog, spitste haar oren en begon luid te balken: nu kwam Soesanoe haar halen, meende ze. Maar tot haar verwondering gingen haar baas en Moe-oeroe niet naar haar toe, maar begaven ze zich in de richting van de Zikkoerat.

Van onder een houten afdakje haalden ze ieder een enorme zak, slingerden die over de schouder, en beklommen met trage voeten een schuinse trap van de hemelberg. Op het eerste en breedste terras was werk genoeg. Het lag er vol takken en twijgen met verdorde bladeren. Het was maar bukken en bukken en nog eens bukken, en dan de zak vullen. Was die vol, dan gingen de jongens naar beneden en legden de inhoud op twee hopen: Soesanoe links en Moe-oeroe rechts. Hout kwam altijd wel te pas. Het tempel- en hofpersoneel kookte daarop de maaltijden voor zichzelf en de lekkere hapjes voor de godenbeelden, die er natuurlijk nooit iets van gebruikten. Als er een godsdienstig feest was, kon men ook heel wat hout gebruiken: dan kwamen immers honderden mensen

[p. 28]

uit de stad en de omgeving en ze namen deel aan de grote maaltijden, die in de tempel werden gehouden.

Ili-Imdi was na de maaltijd in het priesterhuis in slaap gevallen en zo, met de handen op zijn buik, rustte hij uit van zijn werk. Maar na een half uurtje werd hij wakker, keek verbaasd om zich heen, streek zich met de hand over het voorhoofd en de ogen, en herinnerde zich opeens, dat hij twee leerlingen naar de Zikkoerat had gezonden om takken te rapen. Hij stond op om te gaan zien, of ze wel genoeg uitvoerden.

De vrienden hadden in de tussentijd al een paar zakken langs de trap naar beneden gesjouwd. Maar ze werden moe van de arbeid, de hitte en de geur van de heesterbloesems. Ze gingen daarom maar wat in de schaduw zitten, de halflege zakken tussen zich in.

Soesanoe begon danig te mopperen, toen hij Ili-Imdi over het plein zag aankomen.

‘Ik zal thuis wel behoorlijk op mijn kop krijgen, als mijn vader merkt, dat ik voor straf een paar uur heb moeten schoolblijven,’ zei hij. En Moe-oeroe verwachtte ook niet, dat hij thuis erg vriendelijk zou worden ontvangen.

‘Jíj hoeft je er niets van aan te trekken,’ meende Soesanoe. ‘Je kunt gerust zeggen, dat ik het gedaan heb. En als je vader het misschien niet gelooft, heb ik er best de moeite voor over, om het hem te komen vertellen...... Ik vind het gemeen van Ili-Imdi.’ En toen vervolgde hij: ‘Moe-oeroe, ik hoop, dat jij de jongens rechtvaardiger zult behandelen, als je later priester bent.’

Moe-oeroe schoot in de lach.

‘Priester?’ riep hij uit. ‘Ik word koopman, net als mijn vader.’

Maar Soesanoe schudde beslist zijn hoofd.

‘Jij lijkt precies op Ili-Imdi,’ zei hij. ‘Jij houdt ook zo van lezen en schrijven, en jij let altijd het beste op, als hij zijn verhalen vertelt.’

Priester worden?

[p. 29]

Hierover had Moe-oeroe nog nooit gedacht. Maar als je zo naar de grote Zikkoerat keek, en naar de tempels beneden je, dan leek het hem toch wel een mooi vak: Boodschapper zijn tussen de goden en de mensen, en de tekens lezen, die ze aan de hemel en op de aarde schreven.

Ili-Imdi keek eens naar het terras. Waren de jongens er niet meer? Of voerden ze niets uit?

Hij klapte in zijn handen om ze voor de dag te laten komen.

Ajalatoem, die meende, dat Ili-Imdi het tegen háár had, kwam aanhollen en begon in de richting van Moe-oeroe's takkenbos met de staart te zwaaien. Wanneer een ezel zó met zijn staart slingerde, betekende dat heel iets bijzonders, wist Ili-Imdi.

Op het handgeklap van de priester kwamen de jongens uit hun rustplekje te voorschijn, en deden net, of ze het bijster druk met takkenzoeken hadden. Hierna verschenen ze op de rand van het terras met een gezicht, alsof ze ongaarne in hun drukke werkzaamheden werden gestoord.

Ili-Imdi keek echter niet naar hen. Met een ernstig gezicht stond hij de takkenbossen te bestuderen, die de jongens hadden opgeworpen aan de voet van de pyramide. Zijn gezicht begon te glanzen van vreugde.

‘Komen jullie eens beneden!’ riep hij nu.

‘We hebben erg hard gewerkt,’ zei Soesanoe bij voorbaat, want hij meende, dat ze een standje zouden krijgen.

Langzaam daalden ze nu van de hoge trap af, en Ajalatoem begon van vreugde luid te balken. En het gebalk van het ezeltje deed het gezicht van Ili-Imdi nog meer stralen.

‘Van wie is die takkenbos?’ vroeg hij.

‘Van mij,’ antwoordde Moe-oeroe. ‘Ik heb heus gedaan, wat ik kon.’

Maar Ili-Imdi luisterde niet eens.

‘Moe-oeroe, Moe-oeroe,’ zei hij plechtig, ‘er zal iets groots uit je groeien. Het leven zal je veel verdriet geven, maar je komt er goed doorheen. Dít zeggen mij de houtstapel en het

[p. 30]

staartzwaaien en het balken van Ajalatoem: je zult een sieraad worden van de Soemerische priesterstand.’

‘Héb ik het niet gezegd?’ riep Soesanoe.

‘En wat jou betreft, Soesanoe, de tekenen zijn voor jou niet zó gunstig als voor Moe-oeroe, maar ontevreden mag je niet zijn. Ook jij zult ongeluk krijgen, maar als je daar doorheen bent, zul je voldoening vinden in eenvoudige arbeid.’

‘O, dan weet ik het al,’ lachte Soesanoe. ‘Klei. Net als Vader!’

‘Je hoeft op klei niet zo neer te zien,’ zei Ili-Imdi bestraffend. ‘Want klei beschermt ons tegen zon en regen en maakt ons het leven mogelijk. Maar wat veel belangrijker is, Soesanoe: door klei overwint de mens de tijd, want onze gedachten, die vluchtig zijn als vogels, krijgen een duur van eeuwen.’

‘Dan ben ik met mijn klei toch nog niet eens zo heel slecht af,’ meende Soesanoe. ‘En als ik straks geen straf krijg van mijn vader, mag ik niet ontevreden zijn.’

De jongens keken Ili-Imdi aan. Moesten ze nog meer takken en bladeren rapen op de Zikkoerat? De oude priester dacht er niet aan, na de voortekenen, die hij zopas had gezien.

‘Ga jullie maar gauw naar huis, jongens,’ zei hij gul. ‘Die takken komen later wel. Er zijn wel eens meer jongens, die straf moeten hebben.’

Soesanoe zei tegen Ajalatoem: ‘De volgende keer moet je met je staart maar eens wat meer in de richting van mijn takkenbossen zwaaien.’

De ezel liet beschaamd haar kop hangen, en blies toen een diepe zucht door haar rose, opengesperde neusgaten. Toen likte zij haar baas met de tong in het gezicht.

De twee vrienden verlieten de heilige plaats, en even later trokken ze door het stadsgewoel naar huis.