Rob Nieuwenhuys. Leven tussen twee vaderlanden

[p. 59]

Aan R.N.

Niemandsland. Een huis met zwarte ruiten,
verzonken in verwilderende struiken.
Kinderen die hun bloemen ruiken
trippen de drempel over; buiten
achtervolgt hen ver het piepen van de luiken.

Zag je hun gezichten voor de ramen?
Zij drongen tot een bleke slinger samen,
doch hun gedachten zijn ons even onbekend
als hunne onderkleren en familienamen.

Hoe dan te weten wat ons leven wendt:
woorden die niemandsland ons zendt
waarvan slechts enkele onze mond ontkwamen?

Hun asfaltweg lost op in schendfiguren:
gras in zijn zweren, die al met elkaar vergroeien
tot ginds in dakloos overleden muren;
wij hebben dode raadselen tot buren
en als we de seringebomen snoeien
vervalsen wij de drang tot wild verbloeien...

Laat dit genoeg zijn, een parabel is genoeg,
want ik kan veiliger ten hele dwalen
in sprookjes en symbolische verhalen
om op te lossen mét de weg die ik insloeg,
dan keren; halfslaap eindigt steeds te vroeg
doch in mijn dromen ben ik niet te achterhalen.

Ik word verslonden door een ruimte en een tijd
die zó ellendig schoon zijn en zo wijd
dat ik het onderspit heb moeten delven,
gevierendeeld en zingende verspreid
tot vele echo's in kordongewelven
waar elk teveel gerucht wordt voor zichzelve
en toch te zwak voor zelfgenoegzaamheid.

[p. 60]

 

En zo verliest zich het beminnen, zelfs het haten;

 

hier baat geen goede vriend om mee te praten,

 

de zee is leeg, de schepen zijn verbrand

 

en aan die stilte voel ik mij verwant

 

sinds ik mijn eigen leven heb verlaten

 

dat na bleef soezen in het polderland.

 

 

 

Leo Vroman

Bovenstaand gedicht schreef Leo Vroman, door Rob Nieuwenhuys in zijn boek Een beetje oorlog ‘de onaantastbare gevangene’ genoemd, in 1943 in het krijgsgevangenkamp te Tjimahi op Java. Het papiertje met het gedicht voor Rob Nieuwenhuys bleef uit handen van de Japanners door hem te verstoppen in een schoongemaakte jerry-can. Ook een van de eerste hoofdstukken van Nieuwenhuys' Vergeelde portretten kwam daaruit na de oorlog te voorschijn. Aan R.N. is opgenomen in Vromans bundel 262 gedichten (blz. 47), uitgegeven door Querido.

[p. 61]

Gedicht uit ‘Onschendbaar domein’ met houtsnede van Leo Vroman, gemaakt in het kamp te Tjimahi in 1943.