De Rotterdamsche Hermes

[p. 53]

No. 14
Rotterdamsche Hermes.
Dynsdag den 29 October 1720.

Et tamen ut longe repetas, longeque revolvas
Nomen: ab infami gentem deducis asylo.
Juv. Sat. 8.

HErmes zal (om zyn woort als een eerlyk Nieus- of Outschryver, 't is hem evenveel hoe 't zyn Lezer noemen wil, te houden) de herkomst van zyn halve Mama, het preutsche Albion, thans een weinig van terzyden aanroeren, alzoo hy met een halfblaatje wekelyks in zoodanig een engen perk bekrompen zit, dat het hem niet toegelaten is veel kromme sprongen van praatjes over wytluftige stoffe aan te vangen. Echter za hy 'er voor een gedeelte van zeggen 't geen hy weet, zonder dat hy gedachten maakt dat zyne halve Broeders of Zusters zich zyner praatjes veel zullen bekreunen.

Dit plekje op d'Aardglobe, namelyk Engelant, was middelmatig bevolkt, en genoegzaam onbekent (gelukkig was het ware 't zoo gebleven) wanneer het eerst ontdekt en afgeloopen wiert van een troep vagebonderende en heromzwarmende Zeeroovers, dewelke by geval daarop verlieft wierden door de maagdelyke groente van zyne Zaai- en Weilanden en bekwame Havens (hoe fraaier Meisjes hoe meerder aanstoot.) Deze werden wederom door magtiger daar uitgebonst, en de laatste weder door de andere, tot dat de Romeinen zich vertoonden onder hetcommando van Julius Caezar, benevens de hulp-

[p. 54]

benden der Gaulen, Grieken en Longobarden. Met Hengistus kwamen de Saxen; metSuëno de Deenen, min aangelokt door eer dan door plunder en een' vetten buit. De Schotten, Pikten en Yren, kwamen 'er als uitgehongerde wolven op afstuiven; en Willem, Hertog van Normandyen, conquesteerde door een eenigebattaille dat schoone Koningryk.

Deze allen lieten na Barbarische Aterlingen,

(Want Ontucht was de ruste en 's Krygers zoet gemak)

En uit de moer en gist van 't stinkend legerpak

Komt Waan, gelyk een Hengst van adel, briesschend springen.

Een eerwaarde Dorpspastoor, die meer olie en arbeit heeft besteet in de naturelyke recherche de Propagando homine dan in de Propaganda fide (meer om den mensch dan om het geloof voort te planten) zegt, dat'er zelden een Regiment soldaten in zyn Dorp vernachtte, of liet het 's anderendaags drie nieugeworve Battaillons achter, een van Koekkoekken, een van Hoeren, en een van Bastaarden. Wat nu hier van zy laat Hermes aan de decisie van d'ervarenheit en beschuldigde Heeren Militairen.

Uit de vermenging van de aanstonts genoemde Natien is d'Engelsman gesproten en voortgeteelt; en de proef op die som is, dat'er een Skibboleth op die tong verzegelt is en blyft; want met de minste opmerking kan iemant het accent der tale van Romeins, Saxisch, Deens en Noormans-Engelsch onderscheiden.

Die Willem van Normandye, de eerste (die min consideratie bezat dan een andere, Willem de derde) vereerde aanstonts, na dat hy den vogtel had opgestoken en 't ryk in rust was, die Landen, dewelke hy door het zwaart had geërft, aan zyne Schutters: want het onweer over zynde, wert hy niet gedwongen zyne Garde te paert weer over Zee te zenden, maar ter contrarie, hy incorporeerde zyne Normannen met de Deensche Ladies, wier goutgeele lokken men noch hedensdaags door de blonde paruiken van de moderne Britten ziet heenschynen. Doch dat nu uit die compositie een True born Englishman kan opborrelen, komt Hermes vry wat duister en onwaarschynlyk voor.

Onder de regering van de charitabele Koninginne Elizabeth arriveerden aldaar de Duitschen, Walen, Vlamingen, Yren, Schotten, Waldenzen, Valtolinen en Hugenoten, over de driemaal hondertduizent in getal; het minste partytje tot behoudt van hunne religie, maar het meeste tot behoudt van hun ligchaam. Zoo decamperen de Arabiers

[p. 55]

en bewoonders van de Alpische Piramiden. En zoo iemant Hermes mogt vragen uit wat oorzaak hy zulks presumeert, zoude hy den vrager konnen toevoegen: uit eene stomachale oorzaak; dat is, om nieu hooi en haver te zoeken wanneer het vorige is afgevourageert.

Voor 't laatst vertoont zich 't Hooft der wytberoemde Pikten,

Op wiens gerust en vreedsaam ryk

De Drinkers van de Tay en Tweed gezamentlyk

Ruim zeven jaren bikten

Met kint en pak

En bedelzak,

Compleet verhongert, en helâs! noch munt noch kruissen.

Met duistre trou en inlantsche eer;

Met Lucifers talent en het krawaziezeer

Sprong elk den berg af om Brittanje schoon te kuissen.

En die op 't achterst van een koets

Stont met een passement van fulp, galon of garen,

Sprong van dien troon daarin vol moets.

Maar 't Doedelvisje kon de schulp niet evenaren.

Want of men 't zwygt of dat men 't zegt,

Sieraat of Staat hervormt geen' imborst van een knecht.

In het toekomende papier is Hermes voornemens zynen Lezer eene kleine en onvolmaakte schets van een True born English humeur en levensmanier te geven: eene schets, zegt hy; want om zulks volmaakt te schilderen was'er een Assurantie-Contract van eenige hondert jaren levens noodig, of eene van de uitterste nootzakelykheden, een civiel Contract met dien Man aan te gaan, die (volgens het schryven van sommigen) Paus Silvester op den stoel hielp.

Want True born English is niets dan een contradictie;
In taal Ironisch, in de zaak een looze fictie:

Hy toont, wie op dees slechte Archiven zegepraalt,

Dat hy de Spotproi is, en 't schimpmaal noch betaalt.

't Is Metaphorisch, en bezit deze avantagie,
Dat die persoon 't heelal bestaat in parentagie.

't Latynsch spreekwoort is: Toont my een' Logenaar, ik zal u een' Dief toonen.

Ostende mihi mendacem, & ostendam tibi furem.

Had nu iemant op een' Molenaar gedacht, dan was 'er altoos een derde geweest om den lantaren te dragen. Dit brengt Hermes het volgende te binnen. De Abt van ***** vermaart door eene uitgekipte Bibliotheek, bestaande in den Verstandigen Confiturier, een Tractaatje van den Wyngaart, en een van allerlei Geltspecien, bene-

[p. 56]

vens vyf manuscripten, groot folio, in Turksleer gebonden en op snê vergult, behelzende de variërende campementen van schotelen, assiëtten en tafelborden in Ecclesiastique Maaltyden, beschreven door Robbert Vino, Montkok van zyn Voorzaat, vroeg eenmaal aan een Graanknyper, of hy niet een' Molenaar wist die eerlyk en oprecht was, en waarop zich iemant kon betrouwen, en zoo voorts. Ja, repliceerde hy, gisteravont is myn vrou verlost van een' jongen zoon, die een geboren Molenaar is, en die durf ik UE. Eerwaarde op trou toezeggen, en anders geenen.

Men zegt dat eens een vermaard Theologant op een diergelyke wyze den Prins **** (die hem schimpgewys vroeg, of ook Princen en Vorsten in het koninkryk der Hemelen konde komen) dus antwoordde: Ja, zyn Hoogheit, indien zy in de wieg sterven.

Noch een oogenblik patientie, vriendelyke Argus, en dan naar bed. Hermes verzoekt onderricht te zyn wegens de duisterheit van uwe perioden. Het schynt dat gy de Lezers dootsteekt met een' degen daar de schê noch om is, of datje het fabeltje van Luilekkerlant zoekt op te helderen, dat is, een ieder een bryberg van onverstant, lamme constructien, doodelyke gezangen, en onvergeeflyke inleidingen voor te houden, op hoop van eenmaal, na het doorstaan van die pynbank, tot iets toegang te krygen dat de gelede ongemakken en tytverlies zal vergoeden...... wel wat is 'er gaande? klap eens, Ybotje. Is 'er ook een stekade in dien plompen rotting verborgen, om op het onvoorzienst uw talent in die schermslagen te toonen? of heb je in Ferdinand Mendez Pinto gelezen, dat in het oosten de Vrouwen in Gezantschappen geëmploieert worden, als wanneer het haar vrystaat zonder offenzie eene foeminine Oratie te doen, en, dat zoo zynde, het aan u gepermitteert is wekelyks eenige jongensremarques te laten drukken? of heeft u iemant vertelt dat Despreaux zingt:

Daar 's geen gevaar te vreezen;

Een Boekworm went het, men vint zotten die het lezen?

Onderricht Hermes toch eens wat'er van is, en laat de stomheit aan die dieren en onverstandige schepselen die noch minder weten ('t is veel gezegt) dan Argus.

N.B. Aanstaanden Donderdag, en zoo vervolgens alle Donderdagen, zal de Hermes maar eenmaal ter week op een geheel blad worden uitgegeven.

De Hermes wort uitgegeven, te Rotterdam by Joan Hofhout en Arnold Willis; Amsterdam Oosterwyk, Ratelbant en Rank; Haarlem van Lee; Leiden Knotter; Haag vander Burg; Delf Boitet; Dort Outman; Utrecht Charlois; Middelburg van Hoekke; Vlissingen Willegaarts; Goes Bakker; en Bergen op Zoom Overstraten.