De Rotterdamsche Hermes

[p. 33]

No. 9
Rotterdamsche Hermes.
Vrydag den 11 October 1720.

At quum tonantis annus hybernus Jovis

Imbres nivesque comparat:

Aut trudit......
Horat. epod. l. 1. epod. 2.

DE Tieran van de vier Jaargetyden, de scherpe Wintervorst, komt op het laatst zyne gryze kruin vertoonen

Tot d'ooren toe in 't bont gedost,
Als een Magnaat of Poolsch Starost:

en versmult, als een prodigaal Hoveling, in minder dan drie maanden het inkomen van de drie voorgaande saizoenen. Hy draait de Hussare beerehuit van zyne religie naar weer en wint, buigende met meer devotie zyne stramme kniën voor het altaar van versontstoken eikenhout en glimmende turfkolen, dan een Perziaan de zyne voor de ryzende zon. Eene gestadige inwendige hitte veroorzaakt hem een' hontshonger, en zyn magere Winterkoe verslint in drie beten al de boter en kaas van de voorgaande negen vette beesten. Konden de ontheupte koejen van Argus, gemest met schrale en uitgeteerde gedachten, dat eigen wonderwerk in zyn papiere Klapmuts brengen, en de Hokkelingen van Hermes met huit en hoorns binneschieten, o met wat een vergenoeging zouden die Mecaenaten dat dorre knekelhuisje, zyn wekelyksche Mestkar, niet bezoeken, op hoop

[p. 34]

van hier of daar een' schonk of uitgezopen mergpyp van Sant of Santinne op te loopen! maar helaas! Hermes vreest,

En al zyn vrees is dat hun pogen

Onnut is, als gebout op Argus onvermogen.

Want al zoo min als Juffers nat,

Dat uit lieve oogen spat,

Betrout wort, wyl die bron kan eeuwig tranen geven;
Zoo min als Kloris koorts, schoon al haar leden beven,

Gelooft wort, als zy galmt: Helaas! myn Ziel vertrekt:

Ten zy ze op stroo legt uitgerekt;

Zoo min kan Hermes 't woort van Argus respecteren,
Daar by den Lezer dreigt door geest te diverteren.

Maar die armoede van onzen Argus daar gelaten. De bittere Vorst predomineert niet altoos. Gedurig is 'er geen sneeu en hagel in het winterkwartier te zien; altoos geene vlagen, geene onguure noortsche buien te gevoelen, noch bulderende zuchten van den fellen Boreas te hooren..... neen, daar zyn ook Antipodes van gebrek en ongemak; daar zyn Conserven van Muzyk, Baelen, enz. men beslaat het ys door Schaatsryders en Narresleden (vergeef my, o Argus, die laatste expressie, dewyl gy het geheele jaar door met dien bolderwagen rydt) men heeft'er adelyke en burgerlyke byeenkomsten, waar die aanlokkelyke Sexe, op het avantagieuste uitgestreken, de andere helft beheerst, en, als moderne Medeaas, Circes of Armidaas, de mannelyke zwakheden betovert. Men maskeert'er zoo wel de hartstochten als de ligchamen; en het is somtyts geene onmogelyke zaak in die vermomming de vrou af maitresse van zyn' evennaasten als zyne eigen te omhelzen. Een dier, voortgeteelt uit een sprinkhaan, en een vlindertje dat de loffelyke konst doceert van geen valsche passen te maken, voldoet het gezicht door curieuse maatsprongen en welgesnede kabriolen (doch geene zots kabriolen, gelyk een mercenaire veder wekelyks haspelt op de dansvloer van een wit papier, en dat door de brutale order van een vergalde inbeelding.... in't kort de Winter is met zoo veele agrementen vermengt, dat 'er Hermes voor het tegenwoordige zyn pen by neerlegt, te meer daar hy ziet dat Argus zoo ongeneezelyk met de ongevoelige kwaal van melaatsheit behebt is, dat, zoo hy daar in continueert, Hermes byna van voornemen zou worden daar jegens te protesteren, en den Bubulcus niet meer

[p. 35]

te toucheren, berispen, of zyne zeeren open te krabben, en zulks voor..... voor altoos? neen, tot toekomenden Dynsdag den 15 October 1720.

Hermes is onbewust of het Balthazar Gratiaan of iemant anders is, dewelke schryft dat'er twee zaken zyn die schielyker groeien dan duivelsbroot (champignons) het eerste is een proces, tusschen de handen van Prokureurs en Advocaten; en het tweede iets, ongenoemt ongeblameert, tusschen de handen van eene jonge Juffer. Voorlede Rotterdamsche Kermis waren'er twee Heeren in een Tent daar men Comedien verkoft: waarvan d'een in den Bak zat en de andere in de tweede plaats; roepende d'eerste zynen vrient toe: Heer Jan, waar zien we flus malkanderen? Deze (die een' ouden Boer beloerde, welke, om zyne vingers te ontdoien, dezelve onder de rokjes van een jong Boerinnetje had verborgen) antwoordde hem: In de herberg van de hant onder den voorschoot. De Boer, naar 't scheen, hieraf verschrikkende, wilde zyn' poot te rug trekken; waarop de bewuste vrient hem toeriep: Neen, neen, dat gaat zoo niet, bestemaat; want als gy het Uithangbort wechneemt konnen wy onmogelyk de Herberg weêr vinden.

Men acht het eene zotte en kinderachtige questie, in dispuit te trekken, welk van deze twee het beste is, gelt of verstant. Indien men Hermes deze vraag kwame te doen, zou hy repliceren dat hy liever ryk dan arm wilde zyn, want de Juffers, de wynhuizen, basset faraonkramers, en diergelyke adelyke exercitien, zouden meer vrucht uit zyne liberaliteit ontfangen, dan de tegenwoordige Wyzen stichting trekken van zyn gedult.

Drie dagen geleden ontfing Hermes in een' brief, met vergult Lak gecachetteert, dit volgende vaersje, met verzoek den uitleg daar van aan het adres te expliqueren. Om de waarheit geen gewelt aan te doen vint hy het te misterieus en diepzinnig voor zyn hooge jaren, dies zal hy het liever aan de decisie van beide de Sexen verblyven.

O Leeuwemuiltje dat de krachten

Van Sampsons tart, of al zoo hoog,

Besloten voor dees hant en oog,

Doch naakt ontdekt aan myn gedachten;

[p. 36]

 

O duistre springbron, waert te roemen,

 

Wiens middel kleurt gelyk een roos;

 

Doorluchte zeekoraal, turkois,

 

Of 't opperst van granatebloemen;

 

 

 

O blonde pruik, sneeuwitte vlokken,

 

Als zyde blank, als zilver glat;

 

De Mingodinne draaide 't rat;

 

Kupido zelfs spon deze lokken.

 

 

 

Verzilvert vlies, blazoen der minne,

 

Dat steets myn zieltje houdt bezet,

 

Gelyk een vliegje hangt in 't net

 

Of webbe van een herrefstspinne.

 

 

 

Klein dal, waar rozeknopjes bloeien,

 

Dit 's 't laatste dat u wort gewenst:

 

Maak dat uw bloemtje niet verslenst

 

By faut van 't zelve te besproeien.

Noch een woort, en daar mê gedaan. Zoo als Hermes bezig was met den laatsten regel van 't vaersje, verweet hem iemant dat zyne moderatie te groot was geweest omtrent het defenderen van die lasterlyke periode van Argus, dat men by dit en by dat en by deze en geene...... Maar die Heer wist noch niet dat Hermes noit meer menschen aan toornige hartstogten had onderhevig gevonden dan gryzaarts, vrouwen en kinderen, om dat het een zwakheit in de ziel is, en hy beschout dat gebaar maken van Argus als de droefheit van Agamemnon, die op 't hoogst van zyn afflictie het hair uit den kop trok, als of groote zwarigheit door de kale herssenpan verligt wiert.

Perinde Stultissimum Regem in luctu fibi evellere, quasi calvitio maeror levaretur.
Cicero.

De Hermes wort uitgegeven, te Rotterdam by Joan Hofhout en Arnold Willis; Amsterdam Oosterwyk, Ratelbant en Rank; Haarlem van Lee; Leiden Knotter; Haag vander Burg; Delf Boytet; Dort Outman; Utrecht Charlois; Middelburg van Hoekke; Vlissingen Willegaarts; Goes Bakker; en Bergen op Zoom Overstraten.