De Rotterdamsche Hermes

[p. 13]

No. 4
Rotterdamsche Hermes.
Dynsdag den 24 Septemb. 1720.

Solvitur acris hyems grata vice veris, & Favoni:
Trahuntque siccas machinae carinas:
At neque jam stabulis gaudet pecus, aut arator igni:
Nec prata canis albicant pruinis.
Jam Cytherea choros ducit Venus, &c......
Horat. carm. Ode 4.

DE aangename en jeugdige Lente, uitgestreken als eene Veltbruit met hangende hairlokken, druipende van Krokusdauw en reuk- en oogbetoverende vruchtbloessems, komt zich op het duizentkleurig Hoftapyt prachtig vertoonen. De Ridder Guarini begroet haar in zyn' Pastor fido met den lieffelyken naam van Bloem- en Kruidenmoeder, en Voortteelster van nieuwe Liefdevlammen. Deze gematigde hitte, of liever natuurlyke warmte, verwakkert onze sluimerende hartstogten, en wy gevoelen door onze bloet- en andere vaten eene tintelende of prikkelende kitteling. Met het openen van de saffraanknopjes ontluiken alle onze vrolykheden. Want die doordringende geurgeest purifieert de door de Winterkoude of Melancolie geobstrueerde herssenen (namentlyk aan de zulke die'er hebben,) van alle kwaataardige vochten en overtollige humeuren. Doch Argus, die, zonder consequentie, maar weinige favorite passietjes bezit, en als een oud Kastiliaan zyn graviteit bewaart, neemt geen exempel aan die

[p. 14]

variatie; maar vertoont zyne wekelyksche papiere Komeet aloos in den zelve draaikring, en vereert in het bits of laf aan den gepynigden Lezer, als de provizie van zyn wintergraan opgesmuld is, liberalyk kaf en lege doppen.

Dat 's immers brein, al trotst dees stelling elks vermoeden.
Want waarin zou de worm van schrift zich anders voeden?

Schoon ik heb meer dan eens bespeurt

In reets volwasse hazenoten

Een' geelen worm, in stof besloten,

En echter op den bast de kern was goetgekeurt:

Zoo is 't ook met den vaatschen styl

Van Argus, daar men hem ziet met zyne stompe byl.

Van lettren zonder zin rampzaalge spaandren maken,

Waarvan een Dommekracht of rechte Jonker Kloet,

Als van een diep geheim, op ossehoorens toet.

Doch echte Schryvers wraken

't Gebou van zulk een Man. want die niets onderscheit

Wort nooit tot geest gestremt, maar wel tot arrebeit.

Nochtans, Argus, schoon men u dit al toestaat, considereer evenwel, verzoekt Hermes, dat, alhoewel gy de zomerzotjes van verminkte gedachten, benevens de Narcissen van eigeliefde, door het smakeloos zout van een vaatsche critique in den corrosiven azyn van stilstaande bespiegelingen inzult, dat die, zegt hy, echter nooit zonder bederf of verrotting het retour van de andere saizoenen konnen verduuren. Vergader veel liever van tyt tot tyt aangename productien van de natuur; neem tot uw voorwerp een jonge spruit masculini generis, die door zestien à achtien lentestralen gekoestert, tot een vegetatief mensch is opgewassen; pluk die met alle hare naturelyke agrementen, dat zyn geaffecteerde spreekwyzen, valsche Fransche airs, nieumodische vloeken, noitgepasseerde liefdegevallen (ten ware eene nachtrescontre met mama's keukemeit of eene overjaarde Koppelaarster) gedroomde batailles en leugenachtige bravoures..... met een woort, een Calepinus vol zotheden; de allerminste trek van uwe kraejeveer, ervare Argus, zal iets waarschynelyks van de natuur verbeelden: en of die borstelstreken zich eenigsins te grof vertoonden aan een konstkundig

[p. 15]

oog, bied dat de slagtanden met het applicabele vertellingje van den Biscaier, die, niets anders dan kladschilders figuuren konnende afmalen, aan die geen, die hem zulks verweet, met eene doodelyke fierheit antwoordde, dat het glorieuzer was te zyn primero en aquella grosseria, que secundo en la delicadeza, de voornaamste in het grof dan de tweede in het fyn.

Onderdaags was Hermes in de slaapkamer van den Heer *** die door de ysspooren van een koude koorts bereden wierd, en pro forma een consultatie van verscheide Geneesheeren als een Krygsraat belegt had, om de uitspraak van zyn vonnis te verzoeken. Of nu de koorts of de varierende dootsarticulen van de voorvechters van Hippocraat en Galeen van dit volgende oirzaak waren, is hem onbewust; altoos de Lyder raakte in een maling of verbeelding dat hy een soldaat, en gecondemneert was om geharquebuseert te worden, en addresseerde zich immediaat aan een van de ervarenste en vermaarste Doktoren, by wien hy gelogeert was, in deze termen: Myn Heer, wy zyn een' langen tyt Tentkameraats geweest, dies bid ik u, schenk my den eersten kogel. De tyt zal leeren of'er fiat op zyn Request verleent is.

Gisteren had Hermes de eer een' lieven vrind te ontmoeten, die zoo doodelyk op eene Rossette, die meer een zonnebloem dan een eglantier geleek, verlieft was, dat hy geen kans zag om hem te cureren dan met een duistere kamer en versch stroo. Het is een wonderlyke zaak dat die passie zoo volmaakt voor dobbelman op den schouburgh van de werelt ageert, en zoo wel, als zeker Directeur van twee Comedien, de aanschouwers op klompen als Sophoklesche Laerzen voldoet. De liefde wort dikmaals verbeelt door een kint, mogelyk om dat die zelden tot jaren van discretie komt, of wel om dat een kint dikmaals het eynde daar van is. Zy doet haar intrê door de glaze vensters van onze oogen, maar den uitgangk door een valdeurtje, dat vry lager en wel tienmaal zoo duister is. Jeugt, gereed gelt en schoon linnen mainteneren voor een' tyt hare tiranny, doch dat hippellend stalkaarsje verdwynt allensks, en laat ons in den duisteren nacht van naberou steeken. Dan komt d'Ervarenheid en Ouderdom hant aan hant ons naar 't graf sleuren, terwyl wy in die laatste periode bespeculeren en experimenteren, dat, hoe dieper iemant in alle de eigenschappen van die klevende hartstogt doorleert is, hoe minder gelukzaligheit hy daar in bezit.

[p. 16]

Een man die, als Hermes, couragïeus, of liever dol genoeg is om langs de Drukpers zyne gedachten aan 't gemeen te geven, waagt meer dan hy zich in 't begin wel verbeelt: want voor de depence van een kopje Koffy, een pyp Tabak, een glaasje Luiks bier, of ten uiterste een' stuiver, ontfangt eider Lulleman een Octroi om hem als een subject van Anatomie te ontleeden. Hier van heeft Hermes over eenige dagen een voorval gehad met een' koopman van eene gelukkige en aan vallige physionomy; want zyne oogen vertoonden zeer natuurlyk in haren omtrek twee brilglazen van een' Spaanschen Inquisiteur, en zyn neus behoeft in kleur en taille voor geen' britschen vossestaart te wyken; de mont is van te groote gapaciteit om 'er weinig over te zeggen, en de carnatie (vleeskleur) van die lieve trony, vry hooger geillumineert dan demorgenstar van Miltons verlooren Paradys, zal ik overslaan. Deeze bevallig Endymion gromde in 't affirmative, dat Argus (het is ook waar) een beter styl en meer geest had dan Hermes; dat de laatste onverstaanbaar was: en hy dreigde hem ('t schynt ongeloofelyk) noit meer te lezen; en z. v. Hermes heeft zich meer dan eens in syroop van koozen zien dissolveren: doch nimmer in zuur. Des waren zyne eerste gedachten die krachtige argumenten te combatteren; maar hy erinnerende zich dat een diamant wort verzacht door bokkebloet, derhalven zal hy maar eene eenige zaak aan dien goeden Heea zeggen, dat is, dat, als Hermes tweemaal bankeroet gespeelt zal zyn in geest en inventie, als een zeker man in zyn' koopmansstaat, Eer en Crediet, hy mogelyk (want het ongeluk scherpt den geest, en wort op het stroo gerypt als de Mispelen) de eer zal hebben van hem, als Mederidder van het kopere Mombakkes, beter te bevallen.

Sapienti sat dictum.

De Hermes wort uitgegeven, te Rotterdam by Joan Hofhout en Arnold Willis; Amsterdam Oosterwyk, Ratelbant en Rank; Haarlem van Lee; Leiden Langerak en Knotter; Haag vander Burg; Delf Boytet; Dort Outman; Gouda Endenburg; Utrecht Charlois; Middelburg van Hoeke; Vlissingen Willegaarts; Goes Bakker; Z: Zee de Voogt; en Bergen op Zoom Overstraten.