Alaaf Kirchroa

Ing nui zamloeng i Kirchröatsjer sjproach

Frits Ploum
I-kwarteeróng

't Woar ing oesnaam, went inne verleëje woar vuur i-kwarteeróng, mer woar me eemoal aajewèze en kroog me inne jesjikt, dan woeët ziech doa ainfach bij neerjelaat en de jónge hauwe ziech nit tse beklaage.

Den woa i jants Holland woeëte de tsoldaate je-extemeert wie hij-erum? Ejaal va wat ver kluuër en woa vandan ze woare, ze woeëte aa ‘jemeneert’ en hauwen 't jót. Den wie mennieg inne, deë doe als militair hij noa Kirchroa koam vuur de jrents tse bewaache, is sjpieëder hij blève. Waal ee bewies, dat 't in 't ‘donkere Zuiden’, woa ze ieësj mit zoeëvul angs en sjoedder hin jónge, nog wal zoeë sjleët nit woar.

De mieëtste luu daate ziech hij zoeë: went ós eeje jónge urjens angesj kuuëme en doa wuuëte i-kwarteert, da haie vier óch jeër, dat ze ee orrentliech bet en ing jouw kòs kreuje. Doarum behandelete ze hön zoeë es wie ze zelver óch jeër behandelt wuuëre; al broechet me jraad nit verleëje drum tse zieë, den mit

[p. 111]

de paar tsents verjuutoeng van de rejieróng koam jinne doa; me leet ummer jet sjaa.

Mer ziech aasjtelle en alles dróp zetse vuur der langs tse kómme, wie dat der Klómpe Lenaat ding, neu, dat woar ooch jing handelwies.

Der Lenaat hauw ee poetieksje, boeret en handelet jet derbij en sjtóng bekankt vuur inne knauzieje miensj, deë óp inne jrosje oes woar, wie inne däuvel óp ing zieël. Klaage en kuumme woar bij 'm troef en doabij koam, dat-e bekankt sjtóng vuur inne, deë ze hauw; inne sjtille knuuver! Jee wónger dan ooch, dat-e mit sjrek en angs draa daat, dat heë ooch wal ieësjdaags an de rij woar vuur i-kwarteeróng.

‘Wat jieëft dat, Trieng?’ hauw-e wal hónged moal an zieng vrauw jeklaagt, ‘zieg ins aa, dat wurpt nog nit e zoeëvul oes, dat me druug broeëd vuur zónne tsoldaat kriet. Iech joan ins noa 't sjoeëlhoes en leg dön ins oes, dat ver nit alling jing plaatsj haie, mer ooch jing tsiet vuur ooch nog inne militair óp tse waade. 't Is nuuks besser, es went me ziech in e-zoeë-jet vuur ziet, flits krient ver da jinne jesjikt, den dink ins aa, wat dat inne ambraas in hoes jeuf.’

‘Joa, Lenaat, jank en kal ins.’ En der Lenaat trók óp inne jouwe mörje noan burjemeesterij, vuur tse zaage, dat ze 'm zouwe versjuuëne va i-kwarteeróng. Ee paar sjleëte tsiejaare, die e ziech in tèsj hauw jesjtòche, daat-e, zouwe ziech wal ins kinne loeëne.

Heë meldet ziech an ee sjalter, vóng aa mit e paar van die billieje sjtink-sjtengele tse presenteere, zoeëdat der beamte daat, heë wuuër jet jóngs kómme aajeëve: ‘Da kan me uuch joa zicher jrateleere! Inne jóng of ee meëdsje?’

‘Uur verjèst uuch, heër; iech kóm vuur jants jet angesj. Iech hoeët, dat bij ós in sjtroas och tsoldaate weëde i-kwarteert. Mer noe wol iech uuch kómme zaage, vuur uuch ónnuuëdieg sjriefwerk en zoeë tse sjpaare, dat bij miech jaaroes jing plaatsj is. Wie jeër dat ver ós inne kreuje, mer mit der betste wil, 't jeet nit. Ieësjtens, wie iech zaan, jing plaatsj en dan ooch mieng vrauw hat de heng vol mit 't hoeshauwe en 't jesjef en va kòche kunt noen al de hòf tsiet nuus.’

Der Lenaat vertsellet evvel nuuks va sjaa, dem e zouw han en ooch nit, dat 't 'm nit aasjtóng inne tsoldaat-kómmies in hoes tse han als jesjefsman in deë tsiet!

Op 't jemeendehoes hauwe ze ózze Lenaat el durch. Ze pitsjete ziech óngeree ee eugs-je en vrievete ins mit inne vinger langs der doem. ‘'t Is jót zaat!’ en doamit koeët der Lenaat aafhouwe.

Jing tswai daag sjpieëder kroog-e al ee sjrievens, dat óp deë en deë datum tswai man bij 'm moeëte weëde i-kwarteert.

[p. 112]

Dat woar jemeen: ieësj sjtèche ze ziech de tsiejaare van inne in tèsj en dan behandele ze inne ooch nog zoeë. Nè, dat woar ónversjeëmt, hiemelsjraiend en jot-wees nit wat nog mieë, en nog wal tswai tsejeliecher tsiet!

‘Ze verrómmeneere ós, vrauw; doa mósse ver ós zieë langs tse foetele.’ ‘Mer wie?’ 't Trieng boechsjtabeeret ooch ins óp der tseddel en zoog, wat der Lenaat nog jaar nit jemerkt hauw, dat 't nit van burjemeesterij, mer van der sjef van de kómmieze koam. ‘Wuuërs-te ooch trek noa dem jejange, dat hai flits jehólpe.’

‘Witste wat, Trieng, iech joan noa 'm en da zag iech, dat 't nit jung en zicher noen nit. Ver haie jraad jet klings krèje en dóe leugs nog doa. Iech wed, dat ze 't da i-trekke.’

‘Mienne leeve Lenaat, biste jants! ‘Pietsje, ózze jungste, is al bauw drij joar en meenste, dat ze diech dat jleuve? En went ze ins kuuëme kiekke?’

‘Doe has jet leed. Op 't kantoeër kinne ze ós nit; en went ze kómme, da wikkele ver ainfach 't Pietsje, dunt 'm ee mutsj-je um en leëje 'm in inne auwe kinkskörf. Doe leës diech i bed en wat wils-te nog vuur ee besser bewies?’

Of 't Trieng al doa tjeën sjputteret, dat hólp nuuks; der Lenaat hool vós bij sjtuk. En wat heë eemoal in zienne kop hauw, hauw-e nog lang nurjens angesj. Heë jóng noa 't tsolamt, vroaget der sjef tse sjprèche en vertsellet dem, dat 't mit die i-kwarteeróng zieër ónjeleëje koam, bezóngesj mit dat nui kinke.

‘Waar woon je?’ vroaget der sjef. Der Lenaat joof zieng adres óp en der sjef zaat, dat-e noa de middieg ins zouw kómme kiekke. Went 't nit jóng, zouw heë wal maasreejele neëme, dat de i kwarteeróng woeët i-jetrókke. ‘'t Is jót, heër; adieë, heër’, en der Lenaat wie inne piel oes inne boag noa heem.

‘Trieng! 't Pietsje vieësje en dan noa bed i; der sjef kunt dizze middaag aa!’ 't Woar doe angesj nuus drop es wie et eemoal bejónne sjpelsje mer durch tse mankeere.

's Nommedaags koam der sjef 't hoes ins kiekke. Woa e zelver hoesvadder woar, wól-e tsejeliecher tsiet ooch ins jeër 't kinke zieë. Heë meenet der Lenaat zoojaar inne jevalle tse doeë, mit ziech vuur zie nui kinke tse interesseere.

Heë jrateleeret 't Trieng en vóng 't inne oesnaamswies sjtaatse en duchtieje jóng.

‘En hoe heet 't manneke?’

‘Iech heesj Pietsje,’ klonk 't doe kloar en duutliech....

Dat der Lenaat i-kwarteeróng kroog, lieët ziech dinke!