Leven van Sinte Amand, patroon der Nederlanden. Dichtstuk der XIVe eeuw

Die epistele up Sente Amands dach gheexponeert in vlaemsche ten love van hem.

Sente Pouwels doet ons ghewach

Propre up Sente Amands dach
Eene epistele, daer men mede
Mach merken die groote hoochede,
Ende den prijs, die den helighen man
Met redenen ende met rechte volghet an,

[p. 196]

 

Ende dat in .v. pointe te verstane wel,

 

Die in die epistele met woorden snel

 

Sente Pouwels bescreven heeft,

 

Daer hi bi exemplen prijs gheeft

 

Sente Amande, den helighen vader,

 

Also ghi hooren sult algader.

 

Nu hoort die woorden van der epistelen goet,

 

Die Sente Pouwels seeght met sinne vroet

6010

Up die bediedenesse van onsen heere,

 

Ende dan sal ic hu door Amands heere

 

Bedieden die verstannesse mede

 

In vijf poeinten, die elker stede

 

Redene gheven ende groot bediet

 

Up die duecht, daer men in siet

 

Laudacie gheven den confessooren,

 

Daer Sente Amand by rechte moet behooren.

 

In 't eerste beghinsel seghet aldus

 

Mijn heere sente Paulus

6020

Toten Ebreuschen, dat in 't bedieden

 

Waren onverstandelike lieden:

 

‘Broeders, vele priesters sijn ghemaect

 

Na der wet, om dat sy ghetaect

 

Souden werden, ende verboden niet

 

Door die doot te lidene in 't verdriet.

 

Up dit bedieden moghen wy verstaen

 

Dat priesters sonderlinghe ontfaen

 

Ordene hebben, om dat si souden

 

Die wet vaste ende ghestade houden,

6030

Ende nochtanne niet bi desen

 

Ne sijn moghen onsterfelic wesen.’

 

Dits 't eerste poeint daer ic Amand

 

In prisen wille, ende doen becant

[p. 197]

 

Sine helicheit, ende hute vercoren

 

Was hi boven anderen priesters te voren,

 

Ende die mest poghede met siere pinen

 

Dat 't kerstine gheloove soude schinen,

 

Dies heeft hi over dit verganghelike leven

 

Een gheduerich in blyscepen beseven.

6040

Daer naer bescrijft sente Pouwels mede

 

Dat Jhesus Christus in die eewelichede

 

Een salich priesterscip heeft ontfaen,

 

Dies hi ghesond mach maken saen

 

By hem selven te commene in d'eewichede,

 

Ende voor ons te andwoordene in elke stede

 

Te Gode altoos lovende bi dien.

 

Nu wilt hier up een proper sien

 

Dat dit waerachtich wesen moet,

 

Want Christus waerachtich priester goet

 

Es, die ons altoos mach gheven

 

Ghesondicheit, ende na dit leven

6050

Voor ons staen in 't ghedinghe

 

Ende ons helpen sonderlinghe.

 

Amant hadde dit wel voor oghen,

 

Dies wilde hi om Christus hulpe poghen

 

So neerenstelike dat hem God gaf

 

Moghenthede, daer vele an claf,

 

Dat was dat hi mochte maken ghesont

 

Wie hem anriep t'eenigher stont

 

In die heere van Christus, onsen vader,

 

Beede in siele ende in live te gader.

6060

Dusdanen betaemde dat hi soude sijn

 

Onse bisscop helich ende fijn,

 

Onnoosel ende onbesmet mede,

 

Ende ofghetrocken van den sonden seden.

[p. 198]

 

Dit seegt Sente Pouwels ons te verstane

 

In sine epistele voort te gane.

 

Hier moghen wy merken in 't ghedochte

 

Dat elken bisscop betamen mochte

 

Helich te sine, simpel ende vroet,

 

Onbesmet ende helich in den moet,

6070

Al afghesteken die weerlichede,

 

Maer cleeft vast in de ootmoedichede;

 

Merct Sente Amande oft hy vernam

 

Dit woort, dat hute Sente Pouwels quam,

 

Hi was simpel ende ghestade,

 

Onnoosel ende onbesmet van daden,

 

Helich, versmadende weerlike dinghen,

 

Daer men bi segghen mach sonderlinghe

 

Dat hem betaemt wel met rechte

 

Dat hy ons bisscopdom verplechte,

6080

Ende hi es hoogher vele ghemaect

 

Dan die hemel es ghestaect,

 

Die niet daghelics noot en hevet,

 

Ende gherechtelike naer sijn ordene levet.

 

Dit seghet Sente Pouwels, ter vierder stont,

 

Na dat ons sine epistele doet cont;

 

Hier bewijst hi ons dat in den troone

 

De salighe priester es verheven scoone

 

Boven den hemelen hoghelike

 

Sonder noot te hebbene sekerlike

6090

Van eenigher weerliker dinghen,

 

Want sijn gheselscip sonderlinghe,

 

Na dat priesters dus sijn gheprijst,

 

So mach up Amande wel sijn ghewijst

 

Vulmaecte blyscip, sonder hende,

 

Want hi hier in dit ellende

[p. 199]

 

Hem selven verlooghende al te gader,

 

Ende ghedoochte Christus, onsen vader,

 

Dies hy met rechte es verheven

 

Boven den hemelen in 't ander leven,

6100

Ghelijc dat ander priesters doen,

 

Die hem offeren met wille coen

 

Offerande over hare sonden fel,

 

Ende na over 't folc also wel.

 

Dit heeft hy ghedaen een waerf,

 

Hem selven offerende als een bedaerf

 

Onsen heere Jhesum Karste

 

Na der menschelicheit ghebarste.

 

Dit es 't slot van der epistelen fijn,

 

Daer ons bekenlic in mach sijn

6110

Dat Sente Pouwels segghen woude,

 

Dat Christus hemselven gheoffert soude

 

Hebben, anders dat's te verstane

 

Danne priesters, die sonden gaen ane,

 

Want hi proper sijn soete leven

 

Over onse sonden wilde gheven.

 

Nu sien wy up Amande algader

 

Wat hi offerde Gode, onsen vader;

 

.vij. poeinten van duechden snel

 

Offerde hy, die ons betamen wel

6120

Ootmoedicheit, minne ende karitate,

 

Verduldicheit, milthede ende mate,

 

Ende daer toe reyne suverhede,

 

Hier bi es hi in die scone stede

 

Verheven met love sonder ghetal,

 

Die eewelic ghedueren sal.