Leven van Sinte Amand, patroon der Nederlanden. Dichtstuk der XIVe eeuw

Hoe Sente Amant castiede voor die partien dat si versoenden bi Amants rade.

Doe die dach commen was

Quamen die partien in 't palas
Voor Daghobeerte, den coninc,
Omme te hoorne haer soendinc,
Die se vriendelike heeft ontfaen,
Ende bat Amande dat hi saen

[p. 149]

 

Die saken wilde handelen daer ter stede

 

Door 't behout van kerstinhede.

 

Amand andwoorde met woorden sochte:

 

‘Ic wilde dat ic eenighe saken mochte

 

Doen, daer God, onse heere,

 

Mochte bi ontfaen lof ende heere,

 

So ware mine pine smal

4530

Jeghen den loon, die commen sal.’

 

Met desen es hi voort ghegaen.

 

Nu wilt sine redene verstaen,

 

Die hi seide voor die partien

 

Om af te leggene die envyen:

 

‘o Broeders alle gader, wilt hebben voor oghen

 

Die passie, die Christus wilde dooghen

 

Om ons te lossene huter pine,

 

Bi crachte van der minnen sine,

 

Want die felle helsche knechten

4540

Hadden ons ghehadt in haer plechte,

 

Sonder dat hy by minnen groot

 

Door onse scout ontfinc die doot,

 

Dat was te merkene starke minne,

 

Dies wilt se onthouden in uwen sinne,

 

Ende wilt door hem in dit leven

 

Alle nidicheit begheven,

 

Ende voughen hu in minnen mede

 

Elc ieghen anderen, want ter stede

 

Daer uwe siele sal ontfaen

4550

Loon van dies ghi hebt ont ghedaen,

 

So sal hu God verwiten ter stonden

 

Van der nijt die zware sonde,

 

Ende die zware sturtinghe van bloede,

 

Die ghi hebt ghedaen met overmoede,

[p. 150]

 

Want ons Davit een veers seghet,

 

Daer groote verstannesse an leghet:

 

Virum sanguinarium et dolosum abominabitur

 

Dominus, ego autem in multitudine

 

Misericordie tue.

4560

Dit veersekin, broeders, hebt voor ooghen,

 

Want ic hu by redenen mach tooghen

 

Drie pointe, die mer in mach verstaen:

 

't Eerste es, die mensche die mesdaen

 

Heeft in sturtinghen van menschen bloede,

 

Dat hy nemmermeer met goede

 

't Bloet restauwereren mach.

 

't Andre es dat up dien dach

 

Dat die mensche den anderen slaet

 

Gods antghewerke te nieute gaet,

4570

Dies hem God ten hutersten daghen

 

Over die mesdaet sal beclaghen.

 

Dat derde es dat hi des menschen sonden

 

Voor hem niet ghebeteren conde,

 

Daer hy haestelike in bleef doot,

 

Ende moet dies wesen in vreesen groot.

 

Hier up willic maken een belet,

 

Om dat ghi mi sout verstaen te bet:

 

Prouft in hu selven dese saken

 

Al eyst dat ghi pays moghet maken

4580

Jeghen die vrienden van den man

 

Met goede, hoe condi dan

 

Gode vernoughen t'eenigher stede

 

Van den bloede, daer hi mede

 

Ons cochte so diere, dat gheen scat

 

Es te rekene ieghen dat?

 

Up 't ander pooint willic hu tallen:

 

Als die saken dus was ghevallen,

[p. 151]

 

Dat Gods hant ghewerke te nieute sy

 

Hoe sout God connen vergheven di

4590

So lichtelike, want men mach sien,

 

Up erderyke exemple van dien

 

Dat die eens erdsche mensche saken

 

Te nieute dade ofte brake

 

Dat hijs soude belghen hooghelike,

 

Ende also mach God van hemelryke.

 

Dat derde pooint doe ic hu verstaen,

 

Als die mensche heeft ontfaen

 

In sonden die doot, so moetti wesen

 

In grooter vreesen, als men mach lesen;

4600

Bi deser saken in goeder trouwen

 

So wert onmoghelic sijn bescouwen,

 

God wilde nader meinschelicheden

 

Den mensche vul mesdadicheden

 

Maer wreken sturtinghe van bloede,

 

Mits rade der gherechticheit goede.’

 

Hier mede maecte Amand hende

 

Ende Daghobeert nam met ghenende

 

Up die redene ende seide daer:

 

‘Gy, Gods vrienden, hebdi claer

4610

Verstaen die bediedenesse

 

Van den woorden der kennessen,

 

Die de helighe man hier heeft gheseit,

 

So biddic hu door ootmoedicheit

 

Dat ghi elc anderen uwe mesdaden

 

Vergheeft ende bidt ghenade

 

An Gode, die vul ontfaermicheden

 

Es, want hy kend die brooscheden

 

Des menschen, ende hebt voor ooghen

 

Dat wy ons allen moeten pooghen

[p. 152]

4620

Te wederstane die heydine,

 

Die ons gheerne berieden pine.’

 

Daer riepen si huut ghemeenen monde:

 

‘Heere coninc, in allen stonden

 

Willen wy met hu sijn ghereet

 

Te dooghene lief ende ooc leet

 

Jeghen die Sarasine fel ende quaet,

 

Voort vergheven wy alle mesdaet

 

Mallicanderen hier ter stede

 

In de heere van Gods moghentheden,

4630

Dat hi onse mesdaet moete

 

Vergheven, ende rechte boete

 

Ons late up eerderyke ontfaen

 

Van den sonden, die wy hebben ghedaen.’

 

Als Amand ende die coninc hoorden

 

Den prince spreken dese woorde

 

Verblijdde so daer omme seere,

 

Ende danctes Gode, onsen heere,

 

Ende daden met vriendeliken woorden

 

Dat si ondercusten met acoorde,

4640

Ende vergaven alle mesdaden

 

Mallic anderen, dies wert ghestade

 

Die vrienscip, ende dien nijt ghestilt,

 

Bi Amands vroetscipe ghewilt.