Leven van Sinte Amand, patroon der Nederlanden. Dichtstuk der XIVe eeuw

Hoe Bave badt dat hine cort verloste van de weerelt.

Miere herten gront doet mi bekent

Dat 'tfolc ter weerelt es siende blent,
Hoorende doof, ende mede
Onbeseffelic in alle die leden;
Dit mach ic prouven redene twy:
Wie die scriftuere kent, dincke mi,

[p. 117]

 

Dat hi se niet ne volghet naer

3540

Als hi sculdich ware te doene voorwaer,

 

Maer toe treckinghe der weerelthede,

 

Soo volghet 'tfolc in elke stede,

 

Ende laten die scriftuere wesen

 

Onbekent, daer men bi desen

 

Wel merken mach ende verstaen

 

Dat die lieden in haer voort gaen

 

Die duecht laten achterbliven,

 

Bi der crancheit van haren liven,

 

Ende bi dat si noch sien, no hooren,

3550

Noch beseffen, also hier te voren

 

Menich heilich mensche dede,

 

Die welke ansach Gods moghenthede

 

Huten bekennene van den woorde,

 

Die hi van der scriftueren hoorde,

 

Ende bi den hoorne, dat's te verstane,

 

Sonderlinghe beseffelicheit nam ane,

 

Ende als si ghevoelenesse ontfinghen,

 

Ende smake in godliken dinghen,

 

So voughden sy hem met allen leden

3560

Te bekennene Gods moghenthede,

 

Ghelike dat ghi moghet hooren

 

Van Amande, die hier te voren

 

Baven by scriftueren brochte,

 

Ten siene daer hi in besochte

 

Verstannesse, ende wertter mede

 

Beseffende in alle sine lede

 

Die moghentheit Gods onghegront,

 

Also hu hier naer wel wert cont.

 

Bave die heere ontsach hem dat

3570

Die menschelicheit een broosche vat

[p. 118]

 

Es up dese weerelt ende el niet,

 

Hier bi so es hem ghesciet,

 

Dat hi hein verloochende altegader

 

Der weerelt ende bat Gode, onsen vader,

 

Dat hine cort verlossen moeste

 

Huut deser keytivicheit fel ende woeste,

 

Ende Christus die hoorde sine bede,

 

Want hi bekende sine menichede,

 

Dies sende hi hem sinen bode,

3580

Die dus seide: ‘Ghemint van Gode

 

Bestu, Bave, hedel prince goet,

 

Christus, die kent dinen moet

 

Ende dijnre herten gront binnen,

 

Die belast es met crancker minnen

 

Te deser broosscher weerelt fel,

 

Ende du soucs, dat kint hi wel,

 

Eene wisselinghe der salicheden,

 

Dat's te commene ter saligher stede,

 

Daer blyscap es al sonder gront,

3590

Dies ghereet di, ic maect di cont

 

Dat God in den hoghen troone

 

Dinen wille ghehoort heeft scoone,

 

Ende dachvaert gheset heeft te sine

 

Ten .xxx.^sten daghe huter alder pine

 

Metten gheselscepe goet ende fijn;

 

Nu wilt altoos bereedende sijn

 

Hu selven ende voughet hu mede

 

Te ontfanghene die salichede

 

Daer ghi toe sijt vercooren

3600

Metten helighen confessooren.’

 

Mettien die inghele danen schiet

 

Ende Bave die ne lette niet

[p. 119]

 

Hine viel in bedinghen rechte voort

 

Ende dancte Gode der liever woort,

 

Die hem d'inghel hadde gheseit.

 

Voort so sende hi wel ghereyt

 

Om sinen abd helich ende goet,

 

Die ghereet quam als hijt verstoet

 

Toter cellen den man vercoren,

3610

Die hem ootmoedelike leide te voren

 

Die boodscap die hi hadde ontfaen

 

Van hemelryke, voort bat hi saen

 

Den abdt, dat hi door hem woude

 

Pinen ende bereeden soude

 

Alle saken, die hem bedorsten,

 

Want hi maer .xxx. daghe vorste

 

Ne hadde dat hi te wetene dede

 

Den abt, die vriendelike seide:

 

‘Lieve sone, met Gode ghemint

3620

Alle uwe dinc, si hu bekint,

 

Wert ghereet t'uwer behouve,

 

Maer met rechte bem ic drouve

 

Dat ic ontbeiden moet uwe doot,

 

Ende dien rouwe sonder noot,

 

Die 't covent sal hebben algader,

 

Want also als 't kint mint den vader,

 

So hebben si hu vercoren, heere,

 

Dies sal die ordene verkeeren seere,

 

Want ghi recht fondament ghesijn

3630

Hebt, daer wi omme ghepijnt

 

Daden ende exemple sochten,

 

Daer wy mede commen mochten

 

Ten salighen levene van hier boven

 

Daer die inghelen Gode loven.’

[p. 120]

 

Met desen wert den abdt soo wee

 

Van rauwen dat hi sprac nemmeer,

 

Maer wert bitterlike weenende,

 

Claghende Gode van hemelryke

 

Met herten vul der droefheden;

3640

Dat mercte Bave ende seide:

 

‘Helich vader, twi ghelaetti hu so

 

Van dies ic met herten bem so vroo,

 

Vought hu te rusten, want ic niet woude

 

Dat ic van der weerelt wesen soude

 

Heere, ende al hebben in mijn bedwanc

 

Dat die sonne heeft in haer beganc,

 

Ende ic leven soude langher stont

 

Dan die tijt es die ghesed es, si hu cont.’

 

Daer schiet die abdt ende ghinc al

3650

Bereeden groot ende smal,

 

Dies ter saken toe bedurste,

 

Ooc ne maecte hy negheene vorste

 

Hine vergaderde 't covent met dien

 

Ende claghede hem allen dat soude ghescien

 

Die doot van Baven in corter stond

 

Binnen .xxx. daghen, dus maectijt cont,

 

Dies de monken droufden zeere

 

Ende clagheden die scaden van onsen heere,

 

Dat si nemmermeer ne souden scouwen

3660

Sijn helighe wesen, dies hadden si rouwe,

 

Maer door rouwe so ne mach niet bliven

 

Dies God heeft in sijn bedriven,

 

Also ne mochte de doot niet beiden,

 

Als't God ghebood huut siere moghenthede

 

Door al dat die mooncken gheerne wouden

 

Ghesien hebben, maer rechte scouden

[p. 121]

 

So quytte dat convent algader

 

Jeghen Baven, want ghelijc 't kint den vader

 

Beganghelic moet sijn te sierer noot

3670

By rechter sculde toter doot

 

Waren si hem troostelic in diere wyse

 

Met voorsienicheden ende by avise.