Leven van Sinte Amand, patroon der Nederlanden. Dichtstuk der XIVe eeuw

Hoe Amant alle daghe .xii. aerme lieden t'etene gaf ende wat daer af gheviel.

Het gheviel dat alle daghe

Amant plach in aelmoesenen sonder saghe
Te biddene met ootmoedicheden
.xij. die aermste van der stede
Te siere maeltijt, ende die dedi
Nevens hem sitten ter tafelen vry,
Daer hi selve te sittene plach,
So dat gheviel up eenen dach
Dat hiere .xij. hadde ghebeden,
Ende als si quamen te siere stede
So heeft hiere .xiij. voorsien.
Ter tafelen dede hi se sitten mettien
Ende ghinc selve dienen daer
Voor hemlieden in teekene maer

[p. 38]

 

Dat Christus hem dertierster sat,

 

Up den wittendonderdach, ende at

 

Daer hi sijn laetste mael dede,

1130

Ende in exemplen der waerheden

 

So ne wildi selve sitten niet,

 

Om dat hi die siegye vervullet siet,

 

Nemaer als er maer .xij. en waren

 

So sat hi in de middele daere.

 

Nu hoort van Amande, den heere,

 

Hi bat hem allen harde seere

 

Dat si alle wel te ghemake daden,

 

Ende trooste se seere ter Gods ghenaden,

 

Met scoonen woorden ende met soeten,

1140

So dat si haten met goeder moeten,

 

Sonder die aermste, die daer sat,

 

Die dochte hem dat hi niet en hadt;

 

Ende als hi dies wert gheware,

 

So bat hi hem ootmoedelike dare

 

Dat hi hate ende in dancke name,

 

Ende begheerdi yet anders dander quame,

 

Dat hijt seide, men sout hem bringhen

 

Up dat men conste bi eenighe dinghen.

 

Die meinsche sat in de middelwaert,

1150

Daer Amant toe sprac ter vaert,

 

Ende hi andwoorde hem harde saen:

 

‘Menichwaerf hebdi mi ontfaen

 

Vriendelike, met grooten ootmoede,

 

Dat sal hu ghelden God, die goede,

 

Ende nu hebbic te deser stont

 

Wel ghehadt, dat si hu cont,

 

Wat miere herten begheeren mach;

 

Du hu moete bliven up elken dach

[p. 39]

 

Gods gracie meersende t'alre tijt,

1160

Want ghi van Gode sijt ghebenedijt.’

 

Dus bleef tusschen hem beeden de tale,

 

Ende men ontdiende alte male

 

So dat die tafele al bloot lach,

 

Ende als Amand dat ghesach

 

Nam hi dbat metten watre saen,

 

Ende ghinc die aerme helpen dwaen;

 

So als die twaleve hadden ghedweghen,

 

Ende up den dertiensten gheleghen

 

Was die ghebuerte, wats ghesciet

1170

Ne conste hi den armen vinden niet,

 

Dies haddi vremde in 't ghedochte

 

Wat dat wonder bedieden mochte,

 

Ooc so waest selsene hem allen,

 

Die dit voor hooghen saghen ghevallen,

 

Maer Amande bleeft meest in den moet.

 

Tsnachts so lach die heere goed,

 

Daer hi rustens soude plien,

 

Daer heefti groote claerheit voorsien,

 

Ende Christus sprac tote hem daer hi lach:

1180

‘Amand, vriend, over menighen dach

 

Hebstu mi ende minen boden

 

Wel ontfaen ende ghetroost in nooden,

 

Dies dijn loon wert sonder ghetal,

 

Daer die blyscepe eewelike ghedueren sal,

 

Maer ghisteren in den daghe doe ic hu weten,

 

Was ic te diere tafelen gheseten,

 

Ende sprac selve ieghen di,

 

Daer du vriendelike ontfincs mi,

 

Ende tooghdet mi ootmoedicheit groot,

1190

Dat sal ic di ghelden voor dine doot

[p. 40]

 

In wat saken dat ghi begheert,

 

Ende na dit lijf werddi gheheert

 

Daer boven in't soete ryke scoone

 

Met minen vader in den troone.’

 

Diere tale dancte hem Amand seere,

 

Ende mettien schiet God, ons Heere,

 

Van hem ende voer in hemelryke,

 

Maer Amand bleef eenpaerlike

 

Meersende in aelmoesenen voort an,

1200

Dies neemt exemple wijf ende man.