Leven van Sinte Amand, patroon der Nederlanden. Dichtstuk der XIVe eeuw

Hoe God Amande ontboot, dat hi Sente Baves clooster stichten soude.

Het es dicken wel bevonden

Dat die meinsche t'allen stonden
Meerst in gracien als hi hem gheeft
In weldoene ende in duechden leeft,

[p. 6]

 

Want vulmaectheit der duechden cracht

140

Meerst in weldoene hare macht.

 

Also merken mach alle daghe,

 

Wie in Gods dienst niet en es traghe,

 

Dat hi gheerne ter keerken gaet,

 

Oft ten pardoene om aflaet,

 

Of den aermen deelt sijn goed,

 

Oft te sermoenen stelt sinen moet,

 

Oft in eenighe duechtdachtichede,

 

Hi meester altoos in gracien mede,

 

Ende huter gracien so wast den mensche

150

Lust, ende comt te meerderen weinsche

 

Van eender duecht t'eere andere naer,

 

Ende wert so clef vast voorwaer

 

In duechdelicheden ende in weldaden,

 

Dat hi niet en soude ten quaden

 

Hem selven bewinden connen,

 

Al waert dat hijs hem wilde jonnen,

 

Ende gheven daer toe sinen tijt,

 

Al 't selve es ghelijc, des seker sijt;

 

Mach die meinsche in dit leven

160

Hem so seere ter quaetheit gheven

 

Dat hiere in wert ghebonden,

 

So seere dat hi te negheenen stonden

 

Hem daer hute ontbinden mach,

 

Dit exemple sien wi al den dach.

 

Nu laet ons allen in weldoene clemmen,

 

Ende up die quaetheit ons vergremmen,

 

So sal ons Christus senden by

 

Sine gracie ende ons sal vry

 

Bliven onse consciencie goed,

170

Ende sonder quaetheit onsen moet.

[p. 7]

 

Dit exemple van castiemente

 

Neemt algader in uwen atente,

 

Ende verstaet wel oft Amand niet

 

Die duecht anvinc ende die quaetheit liet,

 

Quade ghewerken achterbliven,

 

Dies so moeste hi becliven

 

In gracien ende in duechdachticheden,

 

So men mach horen in vele steden

 

Van hem lesen, maer boven al,

180

Binnen Ghend ne sijn niet smal

 

Die weldaden, die men mach sien,

 

Dat God bi siere duecht liet ghescien

 

Huter begheerten van den goeden Amand,

 

Ende so hi meer, si hu becant,

 

Duechden annam in dit leven,

 

So hem God meer heeft ghegheven

 

Gracien ende begheerten daer toe,

 

Also ic hu redene mach tooghen doe

 

Hi maecte dat die clooster goed,

190

Die in den name van Sente Pieteren stoed

 

Ende noch staet, hem voughende so

 

Zeere in duechden wert hijs vroo,

 

Ende dancte s Gode menichfout,

 

Maer altoos meersde sijn ghewout

 

In ghepeinsen, so dat sijn ghedochte

 

Wert hoe hi vulbringhen mochte

 

Noch eenen clooster ter selver stat,

 

Daer Onsen Vrouwenkerke voor dat

 

Ghemaect stont up die Scelt,

200

Ende daer hi eerst bi Gods ghewelt,

 

't Folc ten kerstinen gheloove brochte.

 

Daer hi dit dus ondersochte

[p. 8]

 

Quam hem up eenen nacht te voren

 

Een inghel die seide: ‘Nu wilt hooren,

 

Amand, vader, ende verstaet mi,

 

Christus wille dat vulcommen si

 

Uwe begheerte, dies doet saen

 

Beghinnen dwerc ende anegaen,

 

Want in den clooster sal ghescien

210

Vulmaecte ootmoedicheit, ende bidien

 

Wert hi vermeerst ende verheven,

 

Ende weet datter ooc sijn leven

 

In leeden sal menich goed man,

 

Daer groote helichede sal ligghen an.’

 

Doe nam orlof die inghel goed,

 

Ende Amand stelde sinen moet

 

Om te vulbringhene sine woorde,

 

Die hi van Gods weghen hoorde,

 

Ende hi begonste 't gestichte visieren,

220

Also men noch sien mach die manieren,

 

Ende die ordinancie van den werke,

 

Maer als men daer an wrochte sterke,

 

Ende dwerc begonde spoeden seere,

 

So versaecht anders God, ons heere,

 

Want Amand die wert ondboden

 

Van den paeus, die sine boden

 

Te Ghend sende binnen der stede

 

Om Amande, dat's waerhede,

 

Die hem tooghden die bullen saen,

230

Daer hi bi mochte verstaen

 

Dat hi tote hem soude comen,

 

Ende als't Amand hadde vernomen,

 

So ghereedde hy hem wel schiere,

 

Maer eerst so coos die goedertiere

[p. 9]

 

Goede persoone, wien hi bad

 

Dat si ne waren traghe no lat,

 

Sine holpen vulbringhen met spoede

 

Dwerc, dat begonnen hadde die goede.

 

Voort so verbat hi an Baven mede,

240

Dat hi wilde te diere stede

 

Sine woonste kiesen, by dien

 

Datter te bed soude ghescien

 

't Upcomen van den werke goet.

 

Bave, die vul was der ootmoet,

 

Andwordde dat hijt gheerne dade,

 

Maer doch so bat hi hem in rade

 

Dat hi die oordene vervulde bet.

 

Dat dede Amant al onghelet,

 

Hi maecte een covent aldaer

250

Van xi. moncken voorwaer,

 

Bave daer die twaelfste was,

 

Ende die xiij^ste die abt na das,

 

Dus so was die hoordene vervult,

 

Maer seker sine waren niet verdult,

 

Want si uphieven een leven goed,

 

Ende stelden hem in rechter ootmoet,

 

Also ghi hier na wel sult hooren,

 

Maer ic sal hu andere redene voren

 

Vertellen ende doen verstaen,

260

Dies willic 't hier nu laten staen.