Leven van Sinte Amand, patroon der Nederlanden. Dichtstuk der XIVe eeuw

Van den levene dat Bave leedde te Thorout, ende hoe hi hem regierde.

Nu hoort ic sal hu doen verstaen

Van Baven, die heeft anghevaen
Een leven, dat was ghenoughelic Gode.
Hi tooghde recht dat hi goed bode
Wilde sijn, als ghi moghet hooren,
Want doe hi quam, dies ic te voren
Vertrac, te Thorout binder stede,
Bat hi den prochipape eene bede,
Dat was dat hi hem leenen woude
Eene woenste daer hi in wesen soude,
Ende leeden clusenaers leven daer in.
Als die pape verstont den sin,
Heeft hijt vriendelike ghedaen,
Ende leende hem eene cluse saen,
Die al vaste an die kerke stoet,
Daer leeddi een leven goet,
Also ic hu mach doen becant,
...........

[p. 185]

 

Biedende te hemel waert,

 

Ende weenende so dat over den baert

 

't Water liep ghelijc eender beke.

 

Dat plach hi over de sonden vleke,

 

Dies hi te voren hadde gheploen.

5730

Voort plach hi menich orisoen

 

Te lesene, met grooter devoticheden,

 

Ende ooc so plach hi te vastene mede

 

Alle daghe, te boorne ende te broode,

 

Sonder 't sondaechs dat brac hi noode,

 

Maer om dat hem die pape hiet,

 

So ne mochte hijs laten niet,

 

Want hine ghetidelike quam

 

Visenteren, ende vernam

 

Of hem yet ghebreken mochte.

5740

Sijn slapen dat en was niet sochte,

 

Maer hert van steenen was sijn bedde,

 

Dat dede hi om der sielen wedde,

 

Ende om te ghecrighene gracie.

 

Ooc gaf hi ghetideghe spacie

 

Sine biechte te sprekene van sinen sonden.

 

Nu hoort wat gheviel t'eender stonden,

 

Daer hi sine biechte sprac

 

Jeghen Dommelijn, ende vertrac.

 

Sijn wesen verstont die goede man,

5750

Dat hem Amant ghebrocht hadde an

 

Dat salighe leven huutvercoren,

 

Dies hi begonnen hadde voren.

 

Van dier tijt voort so ne wilde Dommelijn

 

Sonder sijn gheselscip niet sijn,

 

Maer visenteerdene, als hi mochte,

 

Om te starkene sijn ghedochte,

[p. 186]

 

Met heligher soeter visentacien,

 

Ende met scoonen woorden van predicacien,

 

Daer hine mede in sulker leere

5760

Brochte, dat hi minde so seere

 

Onsen behouder Christum, ende ooc mede

 

Marien, diene werden dede

 

Meinsche, bi der ootmoedegher sprake,

 

Dat hi vergadt al eerdsche sake,

 

Ende wert recht als een gheest becomen.

 

Also men dickent heeft vernomen,

 

Dat weldoen seere es benijt.

 

So hads de viant groot despijt,

 

Ende lach hem an met temptacien groot,

5770

In 't welke hi hem dede so grooten noot,

 

Dat hijt qualike mochte ghedraghen,

 

Maer als hijt danne begonste claghen

 

Dommeline, den pape goed,

 

Was hi so wetende, ende so vroet,

 

Dat hine trooste so hertelike,

 

Mids der hulpen Gods vau hemelryke,

 

Dat van hem die temptacie sciet,

 

Ende ne mochte hem ghedeeren niet,

 

Maer eenwaerven sprac hi van desen,

5780

Ende seide: ‘Mi doen in anxenen wesen

 

Mine ghepeinse menighertiere.’

 

Daer op andwoorde die goede man schiere:

 

‘Gaet in de lucht wandelen bloot,

 

Ende bringhet van winden vul uwen scoot,

 

Ic sal hu dan doen verstaen

 

Wat icker mede sal angaen.’

 

Bave seide: ‘Vader, ic ne can.’

 

Ende doe sprac weder die vroede man:

[p. 187]

 

‘Also ne moghdi verbieden niet

5790

Den ghepeinse, wats ghesciet,

 

Sine sullen in dommen sinne gaen,

 

Maer hu recht es dat wederstaen,

 

Ende condi se ontsculen vulcomelike,

 

So suldiere an winnen hemelryke,

 

Metten salighen van daer boven,

 

Daer dien loon es, wilt mi ghelooven’

 

Onghegront ende onbekent mede

 

Van aller eerdscher menschelichede,

 

Met dusghedanen exemplen ende leeren,

5800

Wijsde Dommelijn, die goede heere,

 

Baven, so vele dat hine brochte

 

Vulmaect wesende in 't ghedochte.