|
| |
Hoe Amand ende d'ander een conincspel speelden te Nivele, ende hoe
mer vraeghde gheestelike.
Cum bonis ambula, dat seit Cattoen,
Ende hoe dat daer af comt goed loen
Mach men ooc bi redenen prouven,
Want goed gheselscip mach ghenoughen
Elcken meinsche bi te sine;
Sonder sorghe ende sonder pine
Mach mer af sceeden t'aller stont.
5090[regelnummer]
Bi wat redenen ic dit voortbringhe;
Het gheviel eens soo die dinghen
Dat een gheselscip vergadert was
In eene stede, ende si na das
Ne wisten wat doen van ledicheden,
So datter een was die seide:
‘Laet ons corten onsen tijt,
Ende sonder quaeddoen hebben delijt,
Want daer dus goed gheselscip si
God, onse heere, esser by,
5100[regelnummer]
Ende begheert wel dat elc moet
Corten den tijt, met solaesse goed.’
| |
| |
Doe seiden si alle dat sijt gheerne daden.
Dit was Amand, die met staden
Dit woort brochte ten clooster binnen,
Te Nivele daer in grooter minnen,
Een gheselscip sadt vercoren
Wie si waren mooghdi hooren.
D'eerste was Amand, die goede,
D'ander Gheertruud, d'abdesse, de vroede,
5110[regelnummer]
De derde was Bave, die heere,
Die vierde Adeltruut, dien seere
Minde, want hi haer vader was;
Die vijfste die bisscop, gheloovet das,
Wien vul duechden was sijn leven,
Entie seste was verheven,
Bi haren weldoene prioresse.
Dus saten dese persoone sesse
Om te cortene haren tijt.
Ic wille wel dat ghijs seker sijt,
5120[regelnummer]
Dat si van gheender ydelhede
Ne spraken, te diere stede,
Maer die gracie Gods was hem by
Ne ontfinghen in 't ghedochte
Dan dat onsondelic wesen mochte,
Also ghi hier voren hebt ghehoort,
Dat si den tijt van den daghe
Souden corten, sonder saghe,
5130[regelnummer]
Ende sonder eenighe quaethede.
Daer droughen si over een ter stede,
Dat si eenen coninc wilden maken,
Oft eenighe coninghinne, die na de saken
| |
| |
Hem mochte heeten ende ghebieden,
Als men pleecht noch onder de lieden
Te speelne een spel dat coninc heet,
Daer men die handen leeght ghereet
D'een boven den anderen met ghewelt,
Ende die dan daer .x. telt,
5140[regelnummer]
Dat hi coninc si ghecoren,
Of coninghinne, ende dat hi voren
Spreect, ende dat hi ghebiet
Dus hebben sy dat spel begonnen,
Nu hoort hoe sijt gheraken connen.
Diere onderst lach dat was Amand,
Ende hi telde een te hand,
Twee so telde die Abdesse,
Ende drie Bave, sonder messe,
5150[regelnummer]
Die vierde dat was Adeltruut,
Die de vijfste hand trac huut
Was van Wassemens de bisscop vroet,
De seste de Prioresse goed,
Die sevenste Amand weder quam,
Die Abdesse die achtende huut nam,
Ende neghene so telde Bave, de heere,
Maer die doe was buten keere
Dat was Adeltruut doen so sach,
Dat tienste tot up haer ghelach,
5160[regelnummer]
Maer so tooghde maniere goed,
Alse de gone die es vroet,
Ende hem altoos wel can ghelaten,
Ende ghevoughen in allen staten.
Nu es Adeltruut coninghinne;
Nu hoort hoe so sal beghinnen
| |
| |
Boven den anderen al te voren,
Vraeghde so hem, als ghi sult hooren:
5170[regelnummer]
‘Hedel vader, nu comt te hove.’ -
‘Gheerne, vrouwe van grooten love,’
Seide Bave, ‘Wat ghebiedi?’ -
‘Heere, dat ghi segghet mi,
Wat dienste dat ghi cont doen.’ -
‘Vrouwe, selden hebbic gheploon
Eenighen dienst, dien ic mochte
Mi beroemen in mijn ghedochte,
Dies so wilt mi verlaten,
Ende ghebiet mi voort na uwen state.’ -
5180[regelnummer]
‘Heere, so biddic hu saen,
Dat ghi mi vriendelike doet verstaen,
Wat saken dat die Minne si.’
Bave seide: ‘Ghelooves mi,
Het es een edel sake, minne,
Ende een vergaderinghe van twee sinnen,
Ghevoucht te samen in eenvoudicheden
Blivende met eenparicheden.’ -
‘Prouft mi exemple, vader, heere,
Dies biddic hu door die eere.’ -
5190[regelnummer]
‘Gheerne, dochter, nu wilt weten,
Die moghentheit Gods onghemeten,
Dat merkic in den vader van den troone,
Die hier verminde een Maghet scone
Up eerderyke, dies sendi hare
Sinen eenighen sone .I. care,
Al bi minnen wilt verstaen,
Dies es de sake so vergaen,
Dat hi van hare wert gheboren,
Ende verloste al dat was verloren
| |
| |
5200[regelnummer]
Hute eendrachticheden van sinne
Vloyende, bi gherechter minnen.’ -
‘Heere, ghi hebt hu wel ghequijt
God si bi hu t'aldre tijt,’
Sprac Adeltruut, ende vraeghde voort:
‘Vrouwe abdesse, vriendinne goed,
Nu comt te hove ende doet
Mi verstaen van uwer conste.’
Die vrouwe seide: ‘Eene woenste
Can ic suveren om datter in soude
5210[regelnummer]
Mijn lief Christus sijn stede houden.
Dit huus es miere herten grond,
Nu ghebiet mi voort t'alder stond,
Ic ben te uwen ghebode ghereet.’
Doe vraeghde die coninghinne, Godweet:
‘Vrouwe abdesse, nu berecht mi,
Wat saken meest te prisene sy
Van der minnen in elke stede?’ -
‘Coninghinne, dat es Ootmoedichede,
Daer men bi eerst te boven comt.’ -
5220[regelnummer]
‘Nu biddic hu dat ghi mi noemt
Exemple, ende doet verstaen,
Bi welker redenen, als ontfaen
Maria hadde de boodscip scoone,’
Sprac d'abdesse, ‘huten troone,
Bi den inghel, die van den vader quam,
Die dus seide, als ic vernam:
Dominus tecum, et cetera.
So andwoorde Maria, verstaet mi:
| |
| |
Fiat michi secundum verbum tuum.
In desen woorden was so niet dom,
Want soere in tooghde ootmoedichede,
Ende ontfinc een kint daer mede,
'tWelke vulbrocht heeft die minne,
Onghegront van allen sinnen.’
- ‘Vrouwe, ghi hebt mi wel betaelt,
Metten salighen moetti sijn ghehaelt,
In dat soete ryke hier boven,
5240[regelnummer]
Daer die inghelen Gode loven.’
‘Nu comt te hove, heere, door mine bede.’
- ‘Gheerne, vrouwe, in onderhooricheden,
Wat ghebiedi mi,’ sprac Amant.
‘Heere, dat ghi mi doet becant
Wat dienste dat ghi connet doen.’
- ‘Vrouwe, ic hebbe een stic geploen
Weghen, die ic vinde quaet,
Dat ic se make in goeden staet.’
- ‘Heere, so laet mi voort hooren,
5250[regelnummer]
Wat es in minnen meest vercoren
Van al dies in hu kenlic si.’
Amand seide: ‘Ontfaermicheit dinke mi.’
- ‘So exponeert mi in welker wise,’
Sprac die vrouwe van hooghen pryse.
‘Gheerne, vrouwe, na mijn verstaen;
Doe den mensche was ontgaen
De blyscip van der scoonder stede,
Bi der spise, daer hi an mesdede,
Ende gherechticheit hadde ghegheven
5260[regelnummer]
Vonnesse van den verdoomden levene,
| |
| |
So dwanc ontfaermicheit ende minne
Den vader, so dat hi sine sinne
Van gherechticheden dalen liet,
Ende hi wert minnende, als men siet,
Der ontfaermicheden moeder,
Ende sende in haer onsen broeder,
Die an haer meinschelichede ontfinc,
Daer dien pays mede overghinc,
Ende gherechtichede wart ghestilt,
5270[regelnummer]
Bi der ontfaermicheden ghewilt.’
- ‘Heere, ghi hebt dit wel ontbonden,
God ghestarke hu voort t'allen stonden.’
Adeltruut toter Prioresse:
‘Vrouwe prioresse, ic moet hu vraghen
Oft huwe ooghen heden saghen
Eenighe saken, die ghi mint seere?’
- ‘Ja ic, vrouwe, Christus, onsen Heere.’
- ‘Nu biddic hu voort in goeder trouwen
Dat ghi mi berecht, vrouwe,
Hoe staerc dat de minne wesen mach?’
5280[regelnummer]
- ‘Vrouwe en leeft up desen dach,
Mensche geen up eerderyke,
Die mochte ghegronden properlike
Die staerchede van der minnen.’
- ‘So doet mi exemple bekinnen,
Bi wat redenen dat ghi dit seght.’
- ‘Ic bidde hu allen dat ghi leght
Verstannesse hier an ende hoort na mi;
Eerst prouve ic dat Christus minne si,
Die daelde huut des Vaders scoot
5290[regelnummer]
Hier neder, in onse aermoede groot,
| |
| |
Bi der minnen foorche starc,
Ende daer naer vacht in een paerc
Den camp up den Goeden Vriendach,
Daer men bi bekennen mach
Die staercheit van der minnen,
Die hem halp ten verwinne,
Bi den welken hi verloste al,
Dat in de helle was groot ende smal.’
- ‘Ghi hebbet mi wel ghesolveert,
5300[regelnummer]
Christus ghestarke hu in dat ghi begheert.’
Adeltruut tote den bisscop van Wasmens:
‘Heere bisscop, ic moete tote hu ooc comen
Ic bidde hu dat ghi mi wilt nomen,
Hoe dat uwes lieves name si?’
- ‘Maria, vrouwe, ghelooves mi.’
- ‘Dit hebben wi halle wel ghehoort,
Nu biddic hu te segghene voort,
Bi wat pointen dat die minne
Ghestadich blivet in den sinne?’
Ende hi andwoorde: ‘Vrouwe vrie,
5310[regelnummer]
Dit maghic hu tooghen bi poeinten drie:
Wetenthede, Gracie ende Milthede,
Dese houden de minne in hare stede.’
- ‘Toocht ons exemple, dies biddic hu.’
- ‘Gheerne, vrouwe, verstaet mi nu;
Maria brochte bi wetendheden
Den Gods sone ter menschelicheden,
Ende so was so vul van gracien,
Dat die vader in d'upperste contemplacie
Huut minnen toe quam sulke luste,
5320[regelnummer]
Dat sijn sone in haer soude rusten,
| |
| |
Mids gracien van den Helighen Gheest,
Die daer toe mede gaf vulleest,
Dat so den Heere van hemelryke
Gaf siele ende lijf mildelike.
Dus moghdi dese poeinte verstaen
Dat si alle drie der minnen anegaen.’
- ‘Heere bisscop, weet dat mi ghenoughelic si,
Dat ghijt so wel prouft, ghelooves mi.’
Een inghel vraeghde Adeltruden een questie:
Met dat Adeltruut dese questie endt
5330[regelnummer]
Heeft Christus daer sinen inghel ghesend,
Die dus sprac in 't openbare:
‘Nu, coninghinne, maghet care,
Ghi hebt hier herde wel ghevraeght,
Dies daer boven harde wel behaecht
Den gheselscepe goed vercoren,
Nu willen si van hu selven hooren
Een vraghen, ende dat es dat ghi
Waer die minne sal nemen hende.’
5340[regelnummer]
Adeltruut seide: ‘Als ic vinde
In minen glose, so ne sal niet
Die minne henden, wats ghesciet,
Want mocht hende nemen die minne,
So ne mocht niet staen, na minen sinne,
Hemelryke, die scoone stede,
Want so rust up die minlichede
Van Jhesum Christum, onsen Heere,
Maer een deel sal so faelgieren seere
Ten utersten daghe daer God sal
| |
| |
Daer ne sal niement dorren tooghen,
Minne hute vreesen, diere voor hooghen
Selve Maria, des seker sijt,
Ende Jan euwangeliste, die helighe man,
Sullen so groote vreese hebben van
Den vonnesse, dat si minne,
Vergheten sullen, in haren sinne.’
Als die inghel dit hadde ghehoort,
5360[regelnummer]
Sprac hi aldus dese woort:
‘Pays moet met hu allen bliven,
Ende salichede sal becliven
An hu allen, die hier sijn.
Nu blijft met Gode, den heere mijn.’
Dus nam orlof die inghel goed;
Elkerlijc, die sijs wel vroet
Dat dit niet en es gheseit
Om eenigherande ydelheit.
Maer exemple hu te ghevene
5370[regelnummer]
Met goeden gheselcepe te levene.
|
|
Auteursrechtvrij