Leven van Sinte Amand, patroon der Nederlanden. Dichtstuk der XIVe eeuw

Hoe Sente Amand wert predekende te Tongherne, ende hoe Adeltruut tote hem quam.

Hier af so wert groot ghescal

Onder 't folc al over al,
So dat Adeltruut heeft vernomen,
Ende es tote Amande comen
Al heymelike daer hi sprac

[p. 131]

 

Helighe woorden, ende vertrac

4020

Van Christus Jhesus gheboornesse,

 

Van siere doot ende verrisenesse,

 

Ende van den doopsel van kerstinhede,

 

Ende hoe salich de wet ware mede,

 

Die de kerstine antierden scone,

 

Ende hoe dat nemmermeer in den troone

 

Gheene siele ne worde ontfaen,

 

Sine waren eerst kerstin ghedaen.

 

Daer hi dit predicte ende seide,

 

Dat was te Tongherne binder stede,

4030

Daer Bave meest te sine plach,

 

Ende sijn dochter, daer vele anlach,

 

De welke die dit hoorde algader,

 

Dat Amand seide, die helighe vader.

 

Adeltruut, die 't wel verstoet,

 

Onthilt vaste in haren moet,

 

Ende ghinc daer so haren vader wiste,

 

Dien so, met subtijlre liste,

 

Die sake algader dede verstaen

 

Van Amande, maer harde saen

4040

Andwoorde die felle man Bave,

 

Dat hi daeromme niet en gave,

 

Wat dat die man clappen conste,

 

‘Ende ic ne hebbe negheene jonste,’

 

Sprac hi, ‘te uwaert, dat ghi

 

Dusdanighe saken bringhet voor mi?’

 

Doe wert Adeltruut drouve seere,

 

Ende seide: ‘Ghenade, vader, heere,

 

Laet doch den goeden man comen

 

Hier ter stede, het mach ons vromen,

4050

Ende wilt hooren sine sprake,

 

Het wert hu eene cleene sake,

[p. 132]

 

Ende dies hu altoos mach scaden niet.’

 

Bave seide: ‘Doet dat ghi ghebiet,

 

Maer ic segghe hu wel te voren,

 

Doet hi mi eenighe saken hooren,

 

Of spreect anders dan mijn begheeren,

 

Ic sal hem eene lesse leeren,

 

Dat hem beter ware, sonder waen,

 

Hadde hi helderwaerts ghegaen.’

4060

Bi desen woorden wert weenende seere

 

Adeltruut, ende seide: ‘Vader, heere,

 

Twi sidi so zeere ontweghet,

 

Ende wat saken es datter hu anleghet,

 

Dat ghi niet ne wilt ontfaen

 

De Gods gracie, ende afstaen

 

Der quaetheden, daer ghi te langhe

 

In hebt gheleghen bi dwanghe;

 

Wilt hu laten door mine bede,

 

Ende laet den goeden man hier ter stede

4070

Commen spreken, ende tooghen Gods woort,

 

Al eyst dat ghy se niet gheerne en hoort,

 

Het mochte ghescien noch den tijt

 

Dat ghire noch in soud werden verblijt.’ -

 

‘Dochter, dochter, by Mamette,

 

Ghi dinct mi an die kerstine wette,

 

Met al uwer herten ghekeert sijn,’

 

Sprac Bave, ‘maer ten trouwen mijn,

 

Ne ware door uwen wille, hi

 

Ne quamer niet, ghelooves mi,

4080

Maer ic soudene souken, ende saen

 

Doen sterven, maer nu latic 't staen,

 

Door uwen wille, door uwe lieve,

 

Nu doeter mede hu gherieve.’