Leven van Sinte Amand, patroon der Nederlanden. Dichtstuk der XIVe eeuw

Hoe dat Amand eenen pape lied, diese regierde, ende hoe hi voorttrac ten casteele waert, dat nu Brugghe es.

Amand, die volgde wel algader,

Die woorden, die Christus, onse vader,
Seegt, ende mildelike deelt in dit leven
Die gracie, die hem es ghegheven,

[p. 110]

 

Anderen lieden, dies hebben noot.

 

Hem comt er af wijsdom groot,

3370

Want so wast in hem grouvelike,

 

Ende hi comt er by te hemelryke.

 

Nu mooghdi alle merken wel

 

Dat Amand wrochte na dit exempel,

 

Ende pooghde met pinen ende met arbeide

 

Den meinsche te treckene na sine seden,

 

Ende sine gracie te deelne ghemeene,

 

Beede onder groot, ende onder cleene,

 

Also ghi voren hebt ghehoort,

 

Ende noch meer sult hooren voort,

3380

Want als dit wonder was ghesciet,

 

Weet dat hi doe eenen pape liet,

 

Regerende 't folc van daer omtrent,

 

Ende es ghegaen met ghenent,

 

Also hijt vand te sinen rade,

 

Door 't felle Wout-Sonder-Ghenade,

 

Want hem was ghedaen bekend

 

Dat op twee milen of daer omtrent,

 

Stond een casteel, staerc ende vast,

 

Daer binnen lach menich fel gast,

3390

Die seere haetten Christus wed;

 

Daerwaert heeft hi hem ghesed

 

Te gane, ende als hi daer quam,

 

Den casteel hi vernam,

 

Staerc ende hutermaten groot,

 

Maer hine mochte, bi gheere noot,

 

Commen binnen starken mueren,

 

Want men hilt, te diere huere,

 

Den casteel besloten nouwe,

 

Dies was Amand in grooten rouwe

[p. 111]

3400

Dat hi also van danen sciet.

 

Desen casteel, verstaed dbediet,

 

Stond, dat es die waerhede,

 

Daer nu Brugghe staed, de stede,

 

Anders wasser doe gheen ghestichte.

 

Die materie ic voort dichte

 

Up Amande, daer ic 't liet,

 

Die van den casteele sciet,

 

Ende ghinc voort metter vaert

 

Den wech t'Oudenbuerghe waert.

3410

So langhe dat hi quam binnen der stede,

 

Daer hi groote pine dede,

 

Eer hijt ten gheloove brochte,

 

Maer ten hende hi so wrochte,

 

Mids der hulpen van Onsen Heere,

 

Diere sijn gracie in sturtte seere,

 

So dat ten gheloove van kerstinhede quam

 

Dat omtrent Oudenbuerch weede nam.

 

Met dat hi daer besich was

 

Wert te Ghend, ghelooves das,

3420

Groote roeringhe omme 't ghone,

 

Dat si die kerstine gheloove ghewoone

 

Worden waren, begonsten benijt

 

Te werdene van den heydenen, die despijt

 

Hadden, om dat si bekeert

 

Waren, ende ten kerstinen gheloove gheleert,

 

Ende die viand, die t'alre stond

 

Valsch ende quaet es in den grond,

 

Merctte ende sach al die affare,

 

Ende saeyde sijn saed dicken dare,

3430

Om dat gheloove soude faelgieren,

 

Ende visierde in diere manieren,

 

Also ic hu sal doen verstaen.

 

Dat valscheit also ghedaen,

[p. 112]

 

Was noynt ghesien nocht ghehoort,

 

Want overal in de poort

 

Worden alle met siecheden besmet,

 

Die hem hielden an de heydene wet,

 

Ende doe gaf hi hem te kennene mede

 

Eenighe, die waren van siere sede,

3440

Datter niement ghenesen mochte,

 

En ware dat hi den afgod versochte,

 

Die Marcurius was ghenaemt.

 

Doe wert den lieden alle becand,

 

Ende sochten so verre te dien stonden,

 

Dat si den afgod hebben vonden,

 

Staende in den torre Blandijn;

 

Daer sochten si den ootmoet sijn,

 

Met offeranden menighertiere,

 

Ende hi die valsch was in aller manieren,

3450

Want het een viand was van der hellen,

 

Sesseerde dan haerlieder quellen,

 

Alsi hem daer offerande brochten.

 

Daer naer sprac hi, die helsche drochten:

 

‘Ghi goede lieden, dese quale

 

Comt hu van den kerstinen altemale.’

 

Ende met desen so wies den nijt so groot,

 

Dat die kerstine worden in grooter noot,

 

Die om Amande hebben ghesend

 

Te Oudenbuerch, huter stede van Ghend,

3460

Ende ondboden hem, ende claeghden seere

 

Haren noot, ende al haer deeren.