Leven van Sinte Amand, patroon der Nederlanden. Dichtstuk der XIVe eeuw

Hoe Sente Amand ghenas den man van den helschen viere.

Een man quam daer in grooten seere,

Want hi hadde zware deere,
Beede in handen ende in voeten
Van den helschen viere onsoete.
Dese quam in de kerke ghegaen,
Daer Sente Amand was ghestaen,
Met vullen gheloove, ende riep hem an:
‘Gheneest mi, helich, salich man,
Van Gode vercoren boven al die leven;
Ghi moghet mi mine ghesonde gheven,
Dat weet ic wel up dat hu voughet.’
Amand andwoorde: ‘Hu qualike voughet
Dat ghi aldus met mi bordeert,
Hebdi eenighe dinc, die hu deert,
Claghet Christus ende roupt hem an,
Hi es die hu ghenesen can.
Maer ic ne bens machtich niet
Om te beterne hu verdriet.’
Die man sprac: ‘Mi es kenlic, heere,
Dat ghi mi moghet verblyden zeere,
Ende ghehelpen, mids uwer bede,
Wand die macht van der godlichede
Es gheconsenteert in hu,
Dies ne weest mi niet te scu,

[p. 98]

 

Maer beveelt mi eenighe sake,

2990

Daer ic mi mede ghesond make.’

 

Amand, die dit wel versach

 

Dat hi niet quite werden en mach

 

Van den man, daer voor die lieden;

 

Al waert hem leet dat ghesciede,

 

Hi es in bedinghen ghevallen,

 

Ende daer na voor hem allen:

 

‘Vrient, gaed ende dwaet dijn hande,

 

Ende dine voete, ende comt te hande

 

Tote mi in gheloove vulmaect,

3000

Ende verstaet mijn woort doe onghelaect,

 

Dat ic di leere, als du suls comen

 

Daer du water hebs vernomen,

 

Sultu segghen: Ic doope mi hier,

 

In sinen name, die water ende vier

 

Maecte ende al eerderyke,

 

Ende den mensch properlike

 

Sciep, ende maecte na siere ghelijchede,

 

Bi consente der drivoudichede,

 

Den Vader, den Sone, den Helighen Gheest;

3010

Dan sultu hem bidden vulleest,

 

Om te ghecrighene dine ghesonde,

 

Ende ic sal recht nu ten stonden

 

Gaen sijn in bedinghen voor di;

 

Gaet ende keert weder tote mi.’ -

 

‘Gheerne, heer vader!’ seide de man,

 

Ende mettien sciet hi van dan,

 

Ende ghinc vuldoen Amands ghebod.

 

Daer gaf hem onse heere God

 

Sine ghesonde in al sijn leden,

3020

Door des goeds Amands bede,

 

Ende hi quam weder harde saen,

 

Voor Sente Amande ghesont staen,

[p. 99]

 

Ende dancte hem ende liede das,

 

Dat al bi siere bede was.

 

Amand sprac met ootmoeden groot:

 

‘Vrient, de Heere die lied de doot,

 

Door 's menschen verdriet ende sonden,

 

Met vijf openen fellen wonden,

 

Daer water ende bloet huut ran,

3030

Ende zwaerlike an den cruce stan,

 

Die heeft hi ghenesen alleene,

 

Dies gheeft hem lof ende prijs reene.’

 

Dus wert die man al ghesond,

 

Ende bleef voortan t'alre stond

 

Helich ende in goeden state.

 

Alle dinc es goed teer mate,

 

Dies willic hier af corten de sprake,

 

Ende hu vertellen van anderen saken.