Het tresoor der Duytsscher talen

[p. 5]

[Aen den Edelen vvelgheboren heere, Heer Ian van den vverue]

Aen den Edelen vvelgheboren heere, Heer Ian van den vverue, Ridder: Ian Laet boeckprinter, salicheyt ende gheluck.

NA mijn gheuoelen hebdy groot ghelijck, Eersamighe Heere, dat v dunckt dat ons moeders tale by na vaert, ghelijck gout vvelck onder deer de leet verborghen. Seer vveynighe zijnder van onsen lantsaten, die hem anders laten voerstaen, dan ons tale en is van haer seluen heel naect ende berooyt: aenghesien dat sy, ghelijck. Ditaliansche, Spaensche, ende Fransoysche, met der Latijnscher talen, ende by na met gheene van desen drijen, gheenen handel en heeft. Nu oft sy ons dit schoone over den hals dronghen, vvie is so verblint die soude derren looghenen, de Ouerlantsche duytssche tale en is te hants so machtich, so rijck, so bequame, als eenighe van de ghene die onder de Christenen nv douerhant besitten. Dese onse tale, al is sy van der Ouerlantscher spraken van gheluyts vveghen seer verscheyden, so heeft sy nochtans met

[p. 6]

ter seluer hare gemeynschap, vvesende beyde tsamen van ghelijcker natueren ende oorspronghe: so dat vvanneer in de selue onse moeder tale yet gebreect men tselue aen de Ouerlantsche halen ende rechtlijck mach ghebruycken. VVaer by hebben de Ouerlanders dit voordeel meer dan vvy? Ick en tvvijffel niet, deden vvy der onser de selue eere, die sy doen der hunder, vvy en soudense haest vvel so geschict hebben, als eenighe die mach vvt commen. Maer (om de vvaerheyt te segghene) hoe mocht onser talen meer lasters gheschien, dan vvy haer selve aen en doen? VVie isser onser, hem en sal duncken hy en is veel ghesetter man, can hy zijn vvoort in een vremde tale doen, dan daer hy in gheboren? Ende al ist dat sy hem somvvylen daer toe (so hen dunct) vercleynen, dat sy hun moeders tale besighen, sy becladdense so met gheschuymde vvoorden: dat ghy, niet sonder groote redene, voer v hebt ghenomen om aldusdanighen verborghen Tresoor te brenghen int lichte: vvaer in ghy de selve buytenlantsche vvoorden, die in ons tale nv by na so vele als ghedoopt zijn, plat ende breet soudt vvt legghen, tot grooten oorbor van den ghemeynen volcke: vvelck ghereet in alle steden vvel eenen oft meer behoefde, om hem, ick late de beuelinghen van den houe staen, maer

[p. 7]

vvat den meesten hoop in hun daghelijcks reden vvt slaet, te vercleerene. Maer bouen al tot voordeel van de ghene, die daghelijcks voor bancken van Rechte crijghen te doene, daer sy te voren niet vele en hebben verkeert: ende staen als vervvesen menschen, tselue dat sy hooren niet verstaende, tot hunder grooter schaden hebben sy Procuruers, besorghers ghenaempt vore, die hun den capruyn vullen met hoye: ende vvillens ende vvetens (is te duchtene) met alsulcken vvoorden in hun schriftueren by commen, daer si hun de ooghen, ghelijck Cacus met den roock Hercules dede, mede verblinden. Also dat doer desen uvven boeck, een yeghelijck zijn gheboren tale sal eens ongheualst beghinnen te sprekene: siende datter gheene gheleende vvorden en zijn (daer si hen alleene mede behelpen) men en canse vvel segghen in goeden duytsche: Oft de selve vvoorden die vvy nv voor vremdelingen houden, sullen by alle man so in de kennisse commen, dat mense vvt onser talen niet langher en sal connen ghevveeren. In sulcker vueghen, dat uvven arbeyt, hoe dat comt, sal staen grootlijck tot oorbor van den ghemeynen man, ende tot voorderinghe van onser talen. Op dat ick dan alle andere, die ooc de macht vvel hebben soo van rijckdom, als van gheleertheden, ende

[p. 8]

vvelghesienheyt, om met v de hant aen te slane soude vervvecken: en hebbe ick niet vvillen laten, ick en soude v ws selfs boeck op draghen ende eeghenen. Latende my metten seluen sekerlijck voorstaen, dat men voor dit boeck gheen ander berdt vuyt en sal behoeuen te hanghene, om vvel vercocht te vvordene, dan dattet can uvven Edelen vvelgeboren persone ten ghemeynen voordeel is ghemaect ende ghesconcken: vviens vvijsheyt ende geleertheyt (ick laet staen macht ende afcomste) is verre ende vvijt ghenoech bekent: ende bisondere in dese trefflijcke coopstadt van Antvverpen, daer ghy van ouerlanghe, so uvve voorvaders oock hebben ghedaen ouer schap ende heerschappie, met danck van alle goede ende vvijse, hebt geuoert, Daerom en sal my uvve Edelheyt niet qualijck af nemen, dat ick in v boeck hebbe darren bestaen, dat ghy met rechte selue, en haddet uvve sedicheyt niet belet, vvel haddet behooren te doene. Vaert vvel Edele vvel gheboren heere, tot vviens belief ick my nv ende altijd ghevvilichlijck ondervvorpe.

Vwer hoogh weerdicheyt vrient ende dienaer: Ian Laet van Stabroeck.